සුගති ගමන 28:

තමන් ගැන සෙවීම

අතුරුගිරිය සදහම් පදනමේ
අනුශාසක
ගලිගමුවේ ඤාණදීප හිමි

ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක සඟ පිරිස ආරම්භ වෙන්නේ ඇසළ පුන් පොහෝ දවසක යි.

පස් වග භික්ෂූන් වහන්සේලාට ධම්මචක්ක දේශනාව අවසන් වෙද්දී කොණ්ඩඤ්ඤ ස්වාමීන් වහන්සේ ධර්මය අවබෝධ කිරීමත් සමඟම බුදුන් වහන්සේ ඒහි භික්ඛු භාවයෙන් පැවිදි උපසම්පදාව ලබා දුන්නා. බුද්ධ ශාසනයේ ප්‍රථම ශ්‍රාවක සංඝයා ආරම්භ වුණේ එලෙස යි.

තුනුරුවන් සම්පූර්ණ වෙන්නේ ඇසළ පුන් පොහෝ දවසක යි. පස්වග භික්ෂූන් වහන්සේ ධර්මය අවබෝධ කිරීමත් සමඟ යස කුල පුත්‍රයා ඇතුළු යහළුවන් පනස් හතර දෙනෙක් පැමිණ මේ පිරිසට එකතු වෙනවා. බුදුන් වහන්සේ ඉසිපතන මිගදායේ මූලගන්ධ කුටි විහාරයේ ප්‍රථම වස් කාලය ගත කරනවා.

බුදුරජාණන් වහන්සේ ශික්ෂා පද පනවන්නේ බුද්ධත්වයට පත්ව, අවුරුදු විස්සකට පසුව යි. එතෙක් ශාසනය තුළ ශික්ෂා පද පැනවීමක් සිද්ධ වෙලා නැහැ. ඒ නිසා මුල් කාලයේ සමහර භික්ෂූන් වහන්සේ වස් කාලයේ එනම්, ඉන්දියාවේ මහා ධාරානිපාත වර්ෂාව එකදිගට ඇද හැලෙන මාස දෙක තුනක කාලයක්. ශ්‍රමණයන් වහන්සේලාත්, අන්‍ය තීර්ථකයන් අතරත් එනම්, සංජය බෙල්ලට්ඨි පුත්ත, පකුධකච්ඡායන, මක්ඛලී ගෝසාල ආදී නොයෙක් ෂඩ් ශාස්තෘවරු වටා සිටි පිරිස තම තමන්ගේ දර්ශන, මතවාද, පවසමින් මිනිසුන් අතර ඔවුන්ගේ ආගම් ප්‍රචාරය කර, වැසි මාස තුන එකතැනකට වී තම ආගමික මධ්‍යස්ථානවල ගත කරන පුරුද්දක් තිබෙනවා. නමුත් බුදුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක පිරිස ධර්ම ප්‍රචාරය කිරීම වස් කාලය තුළ සිද්ධ කළා. මේ කාලයට සම්පූර්ණයෙන් පාරවල් මඩවෙලා, පොළෝ තලයෙන් අලුත් තණකොළ වැඩී ඒ තුළින් සතුන් මතු වෙනවා. භික්ෂූන් වහන්සේ චාරිකාවේ වඩිනවිට ඇතැම් විට සතුන් මෙන් ම අලුත් තණකොළ පෑගෙනවා. ඇතැම් විට භික්ෂූන් වහන්සේ මඩ මත ඇද වැටෙමින් විවිධ අනතුරුවලට මුහුණ දුන්නා. ඒත් සමඟ ම අන්‍ය තීර්ථකයෝ එනම්, නිගණ්ඨනාථ පුත්තගේ දර්ශනයත් සමඟ ඔහු පැවසුවේ ගස් කොළන් වලට පවා පණ තිබෙන බව යි. ඔවුන් ගස් කොළන් හැඳින්වූවේ ඒක බීජී ප්‍රාණීන් ලෙස යි. ඒ නිසා භික්ෂූන් වහන්සේලාට නින්දා අපහාස කරමින්, මේ ශ්‍රමණයෝ කිසිම කරුණාවක් නැතිව, වැස්ස කාලයට පොළොවෙන් මතුවන සතුන් පාගා සිරුරේ මඩ තවරාගෙන සිවුරේ මඩ ගාගෙන, පොළොවෙන් හට ගන්නා බීජ පාගාගෙන වඩිනවා යැ’යි බුද්ධ ශ්‍රාවක භික්ෂු පිරිසට නොයෙක් අපවාද නැඟුවා. මෙවැනි කාරණා සියල්ලක් නිසා බුදුන් වහන්සේ භික්ෂූන් වහන්සේලාට මෙලෙස දේශනා කර වදාළා. ‘මහණෙනි, අනෙකුත් කාලයේ ධර්ම ප්‍රචාර කටයුතු සිද්ධ කර, වස් කාලයේ දී, එක තැනක , එක් ආරාමයක සිට, තම අධ්‍යාත්මික ගුණ ධර්ම පුරුදු කරගෙන ,සතර සතිපට්ඨාන වඩාගෙන, බණ භාවනා කරගෙන වස් කාලයේ, වස් සමාදන් ව කටයුතු කරන්න. මේ හේතුව මත බුදුන් වහන්සේ වස් කාලයේ ශික්ෂා පද දේශනා කර වදාළා.

බුදුන් වහන්සේ ප්‍රථම රහතන් වහන්සේ හැට නම ධර්ම ප්‍රචාරය පිණිස පිටත් කළා ‘චරථ භික්ඛවේ, චාරිකං - බහුජන හිතාය බහුජන සුඛාය අත්තාය හිතාය සුඛාය දේව මනුස්සානං’ යනුවෙන් බුදුන් වහන්සේ දෙව් මිනිස් ලෝකයාට හිත සුව පිණිස මේ ධර්මය ව්‍යාප්ත කරගෙන ගම් නියම් ගම් පුරා වඩින්නැ’යි හැට නමක් භික්ෂූන් වහන්සේ ධර්ම ප්‍රචාරයට පිටත් කර, බුදුන් වහන්සේ මිගදායේ සිට උරුවෙල් දනව්වට පිටත් වෙනවා. එහි යන අතර මඟ දී ‘කප්පාසික වනය’ යනුවෙන් හඳුන්වන වනාන්තරයක දී ‘තිංසවග්ගිය’ කුමාරවරු හමු වුණා.

මොවුන් කොසොල් රජතුමාගේ ඥාති සම්බන්ධයක් ඇති ඥාති කුමාරවරු තිස් දෙනෙක්. මේ අයගෙන් තරුණ වයසේ සිටි විසි නව දෙනෙකුට කුමාරිකාවන් සිටියා. එක් අයෙකුට පමණක් කුමාරිකාවක් නො සිටි බැවින් ඔහු මුදල් ගෙවා දින දෙක තුනකට තාවකාලික පෙම්වතියක් සොයාගෙන තිංසවග්ගිය කුමාරවරු තිස් දෙනාම කුමාරිකාවන් සමඟ දින දෙක තුනක් ම වනාන්තරයට පිවිස විනෝද වී, කෙලෙස් තුළ ජීවත් වුණා. මේ අය වනාන්තරයෙන් පිටතට එද්දී බොහොම සුන්දර පොකුණක් හමු වුණා. කුමාරවරුන් සමඟ කුමරියන් මෙහි දී දිය නාන්න සූදානම් වුණා. නමුත් කුලියට ගත් කුමාරිය නාන්න දියට බැස්සේ නැහැ. රාජකුමාරවරුන් සහ අනෙක් කුමරියන් විසි නවදෙනා තම ආභරණ ගලවා දමා දියට බැස පීන පීනා ස්නානය කළා. මේ මොහොතේ කුලියට ගත් කුමාරිය බිසෝ වරුන්ගේ ආභරණ සොරා ගෙන පැන ගියා. මෙහිදී කෝප වූ කුමාරවරු තිස්දෙනා තම කුමාරියන්ට නිවෙස් වලට යන්නැ’යි පවසා පැන ගිය කුමාරිය සොයා ඇවිද ගියා. මේ අතරේ බුදුන් වහන්සේ උරුවෙල් දනව්වට කප්පාසික වනය පසුකරමින් වැඩම කළා.

බුදුරජාණන් වහන්සේ දුර සිටම මේ කුමාරවරු තිස් දෙනාටම ධර්මය අවබෝධ කරන්න සමත් මහා පින්ඇති කුමාරවරු තිස් දෙනෙක් බව දුටුවා. ඒ නිසා කුමාරවරු පැමිණෙන මඟ ගසක් පාමුල බුදුන් වහන්සේ වැඩ සිටියා. කුමාරවරු තිස් දෙනා කැළය පීරාගෙන එද්දී බුදුන් වහන්සේ බව නො දැන , අන්න ශ්‍රමණයන් වහන්සේ කෙනෙක් වැඩ සිටිනවා යැ’යි පවසමින්, මේ උත්තමයාගෙන් කාන්තාවක් දුටුවාදැ’යි විමසුවා. ඒ මොහොතේ ඔවුන්ගේ පින මතු වන සේ බුදුන් වහන්සේ මෙලෙස වදාළා. ‘කාන්තාවක් ගැන සොයන්නේ නැති ව තමන් ගැන සොයා ගත්තොත් හොඳ නැද්දැ’යි වදාළා. ඒ මොහොතේ සසර පුරුද්දකට සේ, තමන් ගැන විමසා, යෝනිසෝමනසිකාරයේ යෙදී, තමන්ගේ ජීවිතය ගැන සසරේ හොඳට නුවණ පුරුදු කළ රාජ කුමාරවරු එකිනෙකා මුහුණින් මුහුණ බැලුවා. තමන් ගැන සොයන්න? ‘ස්වාමීනී, තමන් ගැන සොයන්නේ කෙසේ ද? කුමක්ද? මෙහි අර්ථය යනුවෙන් විමසුවා. බුදුන් වහන්සේගේ උපදෙසින් කුමාරවරු තිස් දෙනා ම එකත් පසව වාඩි වුණා. ඒ මොහොතේ බුදුන් වහන්සේ බොහොම ගාම්භීර ධර්මයක් දේශනා කර වදාළා.‘ඇස තුළින් බලන්න ‘මම’ ඉන්නවා ද? නුවණින් විමසා බලද්දී දකින්නට ලැබෙන්නේ ලෙඩවෙන, ජරාවට පත්වන, තුවාල හැදෙන, කුණු වී මැරී යන ඇසක්. මම, මගේ , මගේ ආත්මය යැ’යි මට අවශ්‍ය ලෙස පවත්වන්න පුළුවන්කමක් නැහැ. ‘කන’ තුළින් බලන්න ‘මම’ ඉන්නවා ද? විමසා යද්දී දකින්න ලැබෙන්නේ, ලෙඩවන, ජරාවට පත්වන, තුවාල හැදෙන , කුණු වී යන මැරී යන කනක්. හේතු නිසා හටගෙන හේතු වෙනස් වෙන විට වෙනස් ව යන ස්වභාවයක් තිබෙන්නේ. ඒ තුළත් ‘මම’ නැහැ. මම, මගේ යනුවෙන් පැවසුවාට මට අවශ්‍ය ලෙස පවත්වන්න බැහැ. නාසය , දිව, ශරීරය, මනස ආදී ආයතන හය තුළින් ම ‘මම’ ඉන්නවා ද? යනුවෙන් හොඳට තමන් තුළින් ම විමසා බලන්නැ’යි වදාළා. එවිට ඔබලාට දකින්න ලැබේවි, මේ තුළින් දකින්න ලැබෙන්නේ සතර මහා ධාතූන්ගෙන් හටගත්, දෙතිස් කුණුප කොටස් ගොඩක් බව යි. පස්වෙලා, ජරාවට පත්වන, තුවාල හැදෙන කුණු වෙන ශරීරයක්. මෙලෙස ගාම්භීර ධර්මය බුදුන් වහන්සේ දේශනා කර අවසන් වෙද්දී වැඳ නමස්කාර කර, බණ අසා සිටි රාජකුමාරවරු තිස් දෙනා ම මාර්ග ඵල ලැබුවා. කීප දෙනෙක් ම සෝවාන් මඟ ඵල, සකෘදාගාමී මඟ ඵල ලැබුවා. තවත් පිරිසක් අනාගාමී ඵලයට පත් වුණා. නමුත් මේ අතර කවුරුවත් රහත් වුණේ නැහැ.

- ජම්මික ප්‍රබෝධනී වැලිකල