කළ කී දෑ ගැන පසුතැවෙනවා ද?

”අපරාදේ මම එහෙම කළේ. මට ටිකක් ඉවසන්න තිබුණා. මට ඒ දේ නො කර ඉන්න තිබුණා. මට ඒ දේ නො කියා ඉන්න තිබුණා” ආදී වශයෙන් ඔබ කළ කී දෑ ගැන පසුතැවෙනවා ද? කඳුළු පිරි දෙනෙතින් සුසුම් හෙළනවා ද?

එක් මොහොතක්, පැයක්, දිනක් ඇතුළත අපගේ ජීවිතයේ තීරණාත්මක තීරණ ගතයුතු අවස්ථා බොහොමයක් උදා විය හැකියි. නිවසේ දී, රැකියා ස්ථානයේ දී, මඟ තොටේ දී, පාසලේ දී, ආදී ඕනෑම ස්ථානයක යම් යම් දේ පිළිබඳව තීරණ ගැනීමේ අවස්ථා ඇතිවිය හැකියි. ඒ සෑම අවස්ථාවකදී ම ගත් තීරණ පිළිබඳව ඔබ අද සෑහීමකට පත්වෙනවානම් . . . එදා කළ දේ හරියටම හරි. මම කළ දේ නිසා සිදුවුණේ යහපතක්ම යයි කියා සතුටු විය හැකිනම් එය විශ්මිත නොවේ ද?

නමුත් බොහෝ විට සිදු වනුයේ අප නො සිතූ දෙයකි. අප විසින් ගනු ලැබූ එක් වැරැදි තීරණයක් නිසා මුළු ජීවිත කාලයේ ම බොහෝ දුක් පීඩා කරදර අපගේ ජීවිතවලට උරුම වීමට පුළුවන. එවිට ඒ තීරණය ගැන අපි බොහෝ සේ පසුතැවිලි වෙමු. හඬමු. වැළපෙමු.

මේ සිත බොහෝ වංචල ය. සිතූ දේ ක්‍රියාවට යොදවන විට හාත්පසින් ම නො සිතූ දෙයක් කිරීමට සිත අප පොළඹව යි. කිනම් හෝ අවස්ථාවක අපගේ සිත රාගයට, ද්වේෂයට, මෝහයට යට වීනම්, ඒ අවස්ථාවේ නිවැරැදියි කියා අප ගන්නා සියලුම තීරණ ඇතැම්විට කඳුළෙන් අවසන් වීමට පුළුවන. අකුසලයකින් සිත යට වී තිබිය දී ගන්නා සෑම තීරණයක් ම අතිශයින්ම බිය ජනයක ය. තමාට කළ දෙයකට අනෙකා රිදවීමට නැතිනම්, පාඩමක් ඉගැන්වීම පිණිස තමාගේ ජීවිතය තුළින් පවා තීරණ ගැනීමට පෙළඹේ. අකුසලයකින් මේ සිත වැසුණ කළ ඇත්තේ අන්ධකාර යි. අඳුරේ යමක් හඳුනා ගැනීමට නො හැකියි. එවිට බොහෝ දේ අහිමි වී යා හැකියි.

අතීතයේ දී එවැනි අකුසලයකින් මේ සිත යට වූ අවස්ථාවක ගත් තීරණ ගැන ආපස්සට සිතන්න. අදටත් දුක්වෙන, කනගාටුවෙන ශෝක දුක් ඉපදෙන යම් දෙයක් අපගේ ජීවිතයේ තිබේනම්, ඒ සෑම තීරණයක් ළඟම රාග, ද්වේෂ, මෝහ අකුසලයට සිත යට වූ විට ගත් තීරණයක් බව නම් ඒකාන්ත ය. පාපි සිතිවිල්ලකින් සිත වසාගෙන සිටින විටක දී තීරණයක් ගැනීමට පෙර අපට සිතේ ස්වභාවය හඳුනා ගැනීමට හැකිනම් වැරැදි තීරණ ගැනීමෙන් වැළකී සිටීමට එය ශක්තියක් වනු ඇත.

බොහෝ විට අපගේ ජීවිතයේ සාර්ථක අසාර්ථක බව රඳා පවතින්නේ ජීවිතයට පැමිණෙන ප්‍රශ්න නොවේ. ඒ ප්‍රශ්නයට ලබා දෙන පිළිතුර මතයි. අතිශයින් ම තීරණාත්මක මොහොතක අපට යම් යම් ක්ෂණික තීරණ ගැනීමට සිදුවන විටදී අපි තනි කැමැත්තකට හිතුමනාපයට රිසි දේ දැඩි තීරණ ගනිමු. ඒ අවස්ථාවට හරි කියා සිතන දේ කරමු.

එහෙත්. . . ඒ තීරණය සමහර විට අපගේ ජීවිතයේ මෙලොව පරලොව යහපත අයහපත තීරණයක් කරන සන්ධිස්ථානය ද විය හැකියි. දෙලොව ම පිරිහෙන තීරණය වනු ඇති. තවත් ප්‍රශ්න වැළක ආරම්භය ද විය හැකියි. එනිසා නිතරම කලබල වෙන, ළඟ පමණක් බලන, ලෞකික අපේක්ෂාවන්ට මුල්තැන දෙන සිතකට නම් නිවැරැදි හැකියාවන් උපදවා ගැනීමට අසීරු ය. අපගේ ජීවිතවල එන ප්‍රශ්නවලට නිවැරැදි විසඳුම ලබාගත හැකි වනුයේ ශ්‍රී සද්ධර්මය මැනවින් ඉගෙන ඒ දහම ජීවිතයට ගලපා ගැනීමෙන් පමණි. ධර්මය උපකාරයෙන් ජීවිතයේ ඇති බොහෝ ගැටලු ලිහිල් වී යන බව ඒකාන්ත ය.

නයනා නිල්මිණි