රජවරුන්ගේ යුද්ධය සංසිඳවීමට ද්‍රෝණ බමුණා ඉදිරියට එයි

පොල්ගහවෙල මහමෙවුනා
භාවනා අසපුවේ නිර්මාතෘ
කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද හිමි

තථාගත පරිනිර්වාණයෙන් පසු ධාතුන් වහන්සේ අත්පත් කර ගැනීමට රජවරු අට දෙනෙක් යුද්ධයකට සැරසුණා. ඒ යුද්ධය සංසිඳවීම පිණිස ඒ රජවරුන්ගේ ගුරුවරයා ඉදිරිපත් වුණා. ඔහු නමින් “ද්‍රෝණ බමුණා” යි.

ඒ ද්‍රෝණ බමුණා උස් තැනකට ගොස් හඬනගා කියනවා “රජදරුවනි, ඝෝෂා කරන්න එපා. බුදුරජාණන් වහන්සේ ශාන්තිවාදීන්වහන්සේ නමක්. යුද්ධය ප්‍රතික්ෂේප කළ උත්තමයෙක් ආදි ගුණ කියමින් බණවරක් කියා සිටියා. ඒ බණවර ගාථාවට අකුරු අටදහසක් අයත් වුණා. සාමාන්‍යයෙන් පැය එකහමාරක් පමණ ඒ බණවරයට කාලය ගතවෙනවා. කෙතරම් කියා සිටියත් එක් රජෙකුවත් එයට කන යොමු කළේ නැහැ. යුද්ධයක් සඳහාම සූදානම් වුණා. බමුණා නැවත දෙවන බණවරය කියා සිටියා. දැන් පැය තුනක් පමණ ගතවෙලා. එයට කියනවා “ද්‍රෝණ ගර්ජනාව“ කියා. ඒ දෙවැනි බණවරයේ අවසාන අකුර කියනවිට එක රජ දරුවෙකුට ඇසුණා. ඔහු කියා සිටියා රජවරුනි, නිහඬවෙන්න, අපේ ආචාර්යන් වහන්සේ කථා කරනවා කියා. එය කටින් කටට ගියා. රජදරුවන් ටික වෙලාවකින් නිහඬ වුණා.

දැන් ද්‍රෝණ බමුණා කියනවා ”රජදරුවෙනි, අපගේ ශාස්තෘන් වහන්සේ අනුකම්පාසහගත යි. යුද්ධයට කැමැති නැහැ. ඒ නිසා යුද්ධ කරන්න එපා. ඔබලා අට දෙනෙක් ඉන්නවා. අප මේ සියලුම ධාතුන් වහන්සේ අටකට බෙදමු” කියා යෝජනා කළා. රන්දෙන ඇරියා. ධාතුන් වහන්සේ දුටුකළ රජවරු අඬා වැටුණා. ද්‍රෝණ බමුණා ඒ අවස්ථාවෙන් ප්‍රයෝජන ගෙන සුදුපාට රැස් විහිදවමින් දකුණු දළදා වහන්සේ වැඩ සිටින අයුරු දැක ඔහු ඒ දළදා වහන්සේ ගෙන කෙස් වැටියේ සඟවා ගත්තා. රජවරු තවමත් අඬා වැටෙනවා. ඒ ක්ෂණයෙන් තවත් දන්ත ධාතුන් වහන්සේ නමක් ගෙන ඉනේ ගසා ගත්තා. තවත් දන්ත ධාතුන් වහන්සේ නමක් බිම දමා පය අසල තබා ගත්තා.

දැන් රජවරුන්ට සමසේ ද්‍රෝණ අට බැගින් ධාතුන් වහන්සේ බෙදුවා. ශක්‍රයා බැලුවා ද්‍රෝණ බමුණාගේ හිසෙන් සුදුරැස් විහිදෙනවා. ඔහු දිවැසින් දැක්කා ඒ දන්ත ධාතුන් වහන්සේ බව. දිව්‍ය සෘර්දියෙන් ධාතුන් වහන්සේ ගෙන සිළුමිණ සෑයේ තැන්පත් කළා.

දන්ත ධාතුන් වහන්සේ නමක් ළඟ තබාගෙන වැදුම් පිදුම් කරන්න සසරේ පින් කළ ගාන්ධාරයේ මනුස්සයෙක් එතැන සිටියා. ඔහුට ද්‍රෝණ බමුණාගේ ඉනේ තිබෙන ධාතුන් වහන්සේ පෙනෙනවා. ඔහු සෙමින් ඉණට අතදාලා ඒ ධාතුන් වහන්සේ ගත්තා. ජයසේන කියා නා රජෙක් එතැනට ඇවිත් සිටියා. ඔහු දැක්කා පොළොවෙන් රැස් විහිදෙනවා. පොළොව ඇතුලෙන් ඇවිත් බිම තිබූ ඒ ධාතුන් වහන්සේ රැගෙන ගියා. ධාතුන් වහන්සේ බෙදා අවසානයේ ද්‍රෝණ බමුණා බැලුවා තමන් සඟවා ගත් ධාතුන් වහන්සේ. එක නමක්වත් වැඩ සිටියේ නැහැ. ඔහු කියනවා ‘රජදරුවනි මේ ධාතුන් වහන්සේ බෙදපු භාජනය මට ලබා දෙන්න කියා අවසර ඉල්ලා සිටියා.

දකුණු දළද වහන්සේ

කළිඟු රටට ගෙන ගිය ධාතුන් වහන්සේ ඝෝෂීය කියන රජතුමා නිරන්තරයෙන් වන්දනා කළා. එහි සිටි නිගන්ඨයන්ට එය මහත් අවමානයක් වුණා. “පඬි” කියන රජතුමාට ගිහින් කියනවා “ඔබවහන්සේගේ රටෙන් යැපෙන අර රජතුමා දෙවියන්ට, බ්‍රහ්මයන්ට, ගින්දරට වඳිනවා. ඒ වගේම තවත් අදෘෂ්‍යය දෙයකට වන්දනාමාන කරනවා. ඒ වගේම ඔබතුමාට බනිනවා කියා කිව්වා. පඬි රජතුමාට තරහා ගියා. ඇමැතිවරයෙක් යැව්වා ගිහින් අර අදෘෂ්‍යයමාන දේත් ඒ රජතුමාත් කැඳවාගෙන එන්න කියා. ඒ ඇමැතිට ඝෝෂීය රජතුමා කියනවා “ඔබ දකින්නට ආවේ මේ ලෝකයේ තිබෙන උතුම් දෙයක්. වන්දනා කරමින් පින් රැස්කර ගන්න’’ කියමින් ධාතුන් වහන්සේගේ ගුණත් තථාගතයන් වහන්සේගේ ගුණත් කියනවා.

මෙසේ බුදුගුණ කියන විට අර ඇමැතිට මහත් ශ්‍රද්ධාවක් ඇතිවුණා. ධාතු මන්දිරයට යනවිට කරඬුව දෙබෑවලා දන්ත ධාතුන් වහන්සේ ආකාසයට පැන නඟලා සුදු රැස් විහිදුවමින් ආකාසයේ වැඩ ඉන්නවා. ඒ දළදා ප්‍රාතිහාර්ය යි. දැන් අර ඇමැතියාට බොහෝම සතුටුයි. වන්දනා කළා. රාජ අණට කීකරුව කරඬුව ඔළුව උඩ තබාගෙන පෙරහරකින් පඬි රජතුමා ළඟට ගෙනගියා. නිගන්ඨයන් කියනවා රජතුමනි, මෙයනම් මාළිගාවට ගන්න එපා. එහෙනම් මොකක්ද කරන්නේ? කුණුවලකට විසී කරන්න. දන්ත ධාතුන් වහන්සේ කුණු වලකට දැමුමා. ඒ කුණුවල මැදින් නෙළුම් මලක් පිපුණා. ඒ නෙලුම් මලේ ධාතුන් වහන්සේ වැඩ සිටියා. නුවර දළදා මාළිගාවේ වැඩ ඉන්නේ ඒ ප්‍රාතිහාර්ය පාපු ධාතුන් වහන්සේ යි. ඔබ දළදා මාළිගාවට ගියාම කල්පනා කරන්න මේ ධාතුන් වහන්සේ අසිරිමත් ලෙස ප්‍රාතිහාර් පාලා තිබෙනවා. මේ වන්දනාව කෙතරම් පූජනීයද කියා සිතමින් වන්දනා කරන්න. ඒ ඉදිරියේ සිටගෙන බුදුගුණ කියන්න ලැබීම ගැනත් සතුටු වෙන්න.

ඊළඟට අර රජතුමා ඒ නෙළුමෙන් ධාතුන් වහන්සේ ගෙන අසුචිවලකට දැම්මා. ඒ වලෙන් පස්පියුම් පිපුණා. නිගන්ඨයන් දැන් ලැජ්ජයි. ඔවුන් කියනවා රජතුමනි, මේක තලලා දාන්න කියා යෝජනා කළා. කිණිහිරෙන් තැලුවා. කිණහිර ඇතුලට ධාතුන් වහන්සේ කිඳා බැස්සා. දැන් නිගන්ඨයන්ටත් පුදුමයි. ඔවුන් කියනවා රජතුමනි, ඒකාන්තයෙන්ම මේ අපේ පිරිනිවන් පාපු නිගන්ඨයන් වහන්සේගේ ධාතුන් වහන්සේ නමක්. ඒකයි මේ ප්‍රාතිහාර්ය. රජතුමා කියනවා එහෙනම් අරගන්න. නිගන්ඨයන් පුද පූජා කරමින් කියනවා ධාතුන් වහන්ස වඩින සේක්වා. ඔබවහන්සේ තනි කකුලෙන් හිටියා, ඇඳුම් නැතිව සිටියා, තණකොල ගොඩේ පමණයි නිදා ගත්තේ ආදි ගුණ කියමින් ඔබගේ දන්ත ධාතුන් වහන්සේ වඩින සේක්වා කියා කියනවා. ධාතුන් වහන්සේ වැඩියේ නැහැ.

සසරේ ස්වභාවය කෙතරම්ද කියනවා නම් එතැන සිටියා අනේපිඬු සිටුතුමාගේ මුණුපුරා වන “සුදත්ත කුමරු”. ඔහු කියනවා රජතුමනි, මේ අපේ ශාස්තෘන් වහන්සේගේ දන්ත ධාතුන් වහන්සේ නමක් . එහෙනම් ගන්න කිව්වා. සසරේ පෙරුම් පුරපු හැටි, සත්ත්වයන්ට කරුණාව මෛත්‍රිය දැක්වපු හැටි, විස්තර ආකාරයට කියමින් ස්වාමිනි භාග්‍යවතුන් වහන්ස, ඔබ වහන්සේ අපට අනුකම්පා සහගතයි, වඩින සේක්වා කියා ආරාධනා කළා. එවිට ධාතුන් වහන්සේ කිණිහිරෙන් ගිලිහිලා ආකාසයේ සුදුරැස් විහිදවමින් වැඩ සිටියා.

නිගන්ඨයන් කිව්වා අපට පෙනෙන්නට ඔහොම කිව්වාට ඔය මනුස්සයා මන්තරයක් මේ මැතුරුවේ. මේ ධාතුන් වහන්සේ නමක් නොවේ කිව්වා. ඒ මිත්‍යාදෘෂ්ඨික රජතුමාට නැවත සැකයක් ඉපදුනා. අණකළා කුණුවලකට දාන්න. කුණු වලේ නැවත පස්පියුම් පිපුණා. ඒ පස්පියුම් මත බුදුරජාණන් වහන්සේ සක්මන් කරනවා වගේ පියුමෙන් පියුමට වඩිනවා. සුදු නෙළුමින් රතු නෙළුමට, රතු නෙළුමෙන් මානෙල් මලට , මානෙල් මලෙන් ඕලුමලටත් ඕලුමලින් කුමුදු මලටත් වඩිනවා. සියල්ලටම පුදුමයි. ඇමැතිවරු පඬි රජතුමා නැවත නැවතත් කියනවා රජතුමනි, මෙය ආනුභාව සම්පන්න දෙයක්. සුදුසු පිළිවෙත් කරන්න කියා. නමුත් රජුගේ හිත නැමුනේ නැහැ. අනේපිඬු සිටුතුමාගේ මුණුබුරා නැවත නැවත ධර්මය කියන්න ගත්තා. එවිට රජුට පැහැදීමක් ඇතිවුණා. අණකළා ධාතුන් වහන්සේ වඩම්මවන ලෙස. ඇමැතිවරයා වැඳ කියනවා අපේ රජතුමා පැහැදුනා ඔබවහන්සේ වඩින සේක්වා කියා. ඒ ඇමැති උරමඬලේ රන් ආභරණ දෙකක් පළදාගෙන හිටියා. ඔහුගේ දක්ෂිණ උරයේ රන් ආභරණය තුළ සුදු රැස් විහිදවමින් ධාතුන් වහන්සේ වැඩ සිටියා. පුදුම සතුටක්. දැන් රජතුමාට හරි සතුටුයි. වන්දනා කළා. කියා සිටියා “භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මට සමාව දෙනවානම් මගේ සිරසේ ධාතුන් වහන්සේ පිහිටත්වා කියා අධිෂ්ඨාන කළා. ධාතුන් වහන්සේ ඔටුන්නේ උඩ තිබෙන චූඩා මාණික්‍යයේ පිහිටියා. රජතුමා බුදුගුණ කියමින් ඔටුන්න මුළු රටේම ප්‍රදක්ෂිණා කර තිබෙනවා. සත්කාර සම්මාන කරලා ඝෝෂිය රජතුමාට නැවත ධාතුන් වහන්සේ ලබා දුන්නා.

නයනා නිල්මිණි

පසුගිය සතියෙන් - අසිරිමත් ධාතු පුරාණය 6 කොටස - පිරිනිවුණ සම්බුදු සිරුරේ උතුම් ගුණ කඳ දසත පැතිරේ