|
නිවාප සූත්‍රය:
පමා වූ අය ම
මරු වසඟයට යති
 ත්‍රිපිටක පරිවර්තන මණ්ඩලයේ ලේකම්
( බෞද්ධ කටයුතු දෙපාර්තමේන්තුව බුද්ධශාසන අමාත්‍යාංශය)
කේ.කේ. සුගතපාල
නිවාප යනු තෘණ විශේෂයකි. එම තෘණ උපමා කොට දේශනා කළ සූත්‍රය නිවාප සූත්‍රයයි.
භාග්‍යවත් බුදුරජාණන් වහන්සේ සැවැත්නුවර ජේතවනාරාමයෙහි වැඩ සිටි එක් සමයක භික්ෂූන්
වහන්සේ අමතා මේ දේශනය කළ සේක.
මහණෙනි, එක්තරා මුව වැද්දෙක් සිටී. හේ මුව සමූහයාගේ වඩා කැමැති නිවාප නම් තෘණ
විශේෂයක් මුවන්ට ගොදුරු පිණිස වපුරයි. නේවාපික වැද්දා ( නිවාප වවන තැනැත්තා) මේ තණ
වපුරන්නේ “මා විසින් වපුළ මේ ගොදුරු තණ අනුභව කරන මුව සමූහයෝ දීර්ඝායුෂ වෙත්වා.
පැහැපත් වෙත්වා. බොහෝ කලක් සැප සේ වෙසෙත්වා” යන අදහසින් නොවේ. ඔහු මේ තණ වවන්නේ තෘණ
කෙතට වදින මුව සමූහයෝ ආශාවෙන් මුළා වී තණ කා මත් වී සිහි නැතුව වැටී සිටින විට මගේ
කැමැත්තක් කළ හැකි වන්නේ ය යන සිතිවිල්ලෙනි.
මහණෙනි, ඒ මුව සමූහයන් අතර පළමු වැනි මුව සමූහයෝ නේවාපිකයා වැපිරූ තණ කෙතට වැද
ආශාවෙන් මුසපත්ව තණ කෑවෝය. තණ කෑ ඔවුහු සිහි නැති වූහ. නේවාපික වැද්දාගේ වසඟයට
පත්වූහ.
මහණෙනි, මෙහි දෙවැනි මුව සමූහයෝ මෙසේ සිතූහ “නේවාපිකගේ තණ කොටුවට ගිය පළමු කණ්ඩායම
තණ කා මුව වැද්දාගේ වසඟයට ගියහ. අපි එසේ නොවෙමු. නිවාප භෝජනයෙන් වැළකී කැලයේ යමක්
බුදිමින් කැලයට ම වී වාසය කරන්නෙමු නම් යෙහෙකි යි කියා ය. මෙසේ සිතූ ඔවුහු නිවාප
භෝජනයෙන් සම්පූර්ණයෙන් වැළකී කැලයට ම වී වාසය කළහ.
ගිම්හානයේ අවසාන මාසය උදා විය. වනයේ ජලය සිඳී තණ වියළී ගියේ ය. ආහාර හිඟ වූ මුවන්ගේ
ශරීරය කෙට්ටු වී ශක්තිය පිරිහුණේ ය. නේවාපිකගේ තණ කොටුවට වැද ( දෙවන මුවරැල ද) තණ
කා මුසපත්ව සිහි නැතිව ඇද වැටුණි. නේවාපිකට ඔවුන් ද ගොදුුරු කර ගැනීමට, වසඟ කර
ගැනීමට හැකි විය.
මහණෙනි, තුන්වැනි මුව සමූහයක් වෙති. ඔවුහු මෙසේ සිතූහ. පළමු මුව සමූහය නේවාපිකගෙන්
නොමිදුණහ. දෙවැනි මුව සමූහය ද එය දැන වනයට වී සිට ගිම්හානයේ අවසාන මාසයේ දී ආහාර
හිඟ වී මුව වැද්දාගේ තණ කොටුවට වැද ආශාවෙන් මුළාව තණ කා සිහිසුන්ව ප්‍රමාදයෙන්
වැද්දාට ගොදුරු විය. එහෙයින් අපි තණ කොටුව අසලින් ළගින තැනක් පිළියෙල කරගෙන තණ
කොටුවට නො වැද, මුසපත් නොවී තණ කන්නෙමු ය. මත් නොවූවෝ සිහි මුළාවට නොපැමිණෙයි. මෙසේ
ඔවුන් එහි නො වැද, මුසපත් නොවී තණ කන්නාහුමත් නොවූහ. මත් නොවීම නිසාම සිහි මුලාවට
පත් නොවූහ. එහෙයින්ම නේවාපිකට කැමැත්තක් කළ නොහැකි විය.
මහණෙනි එහි දී මුව වැද්දාටත්, ඔහුගේ පිරිසටත් මෙවැනි අදහසක් විය. මේ තුන්වැනි මුව
සමූහය නම් හරිම කපටියෝ ය. යක්ෂයෝ ය. ඍද්ධිමතුන් (කැමැති දේ කරන්නෝ) වැනි ය. මොවුන්
වපුරා ඇති තණ ද කති. එන යන මඟකුදු පෙනෙන්නට නැත. එනිසා අපි මේ වපුල තණ කොටුව වටා
මහත්වූ ප්‍රදේශයක් අල්ලා වට කරමු. වැට බඳිමු” කියායි. එසේම දඬු සිටවූවා වරදැලින්
හාත් පස මහත් කොටසක් වට කළාහු ය. එහි දී මුව සමූහයෝ ළගින තැන් දුටුවා හු ය. මෙසේ
තුන්වැනි මුව රළ ද මුව වැද්දදාගෙන් මිදුණේ නැත.
 මහණෙනි, සතරවන මුව සමූහයක් ද වෙති. ඔවුන් මෙසේ කල්පනා කරන්නට විය. පළමුවන සමූහය
තණ්හාව නිසා මුසපත්ව, සිහිමුළාව මුව වැද්දාට ගොදුරු විය.
දෙවැනි මුව සමූහයෝ ද මඳ කලක් නිවාප භෝජනයෙන් වැළකී සිට අනතුරුව තණ්හාව මුල්වී මුව
වැද්දාට ගොදුරු වූවෝ ය.
ඒ තෙවන මුව සමූහය කලක් නිවාප ආහාරය මුව වැද්දාට හසු නොවන පරිදි භුක්ති වින්දහ.
අවසානයේ දී විනාශයට පත්වූහ කියා ය.
එසේ හෙයින් මුව වැද්දා හෝ මුව වැද්දාගේ පිරිස හෝ යා නොහැකි තැනක් වාසස්ථානය වශයෙන්
තෝරා ගෙන නිවාප තණ කොටුවට ඇතුළු නොවීම ගොදුරු කා ඒවාට ආශා නොකර තණ කා මත් නොවී, මත්
නොවීම නිසා සිහිමුළා නොවීම, ඔවුන්ගේ ග්‍රහණයෙන් අප මිදින්නෙමු ය’යි කල්පනා කරමින් ඒ
අනුව ක්‍රියා කොට නේවාපිකගේ ග්‍රහණයෙන් ද මිදුණහ. නේවාපිකට කැමති සේ කටයුතු කළ
නොහැකි විය.
මහණෙනි, මෙහිදී නේවාපිකටත්, නේවාපිකගේ පිරිසටත් මේ අදහස විය. මේ ඒ සතරවැනි මුව
සමූහය ඉතා කපටියෝ ය. හික්මුණු කෛරාටිකයෝ ය. යක්කු ය. ඍද්ධිමතුන් වැනි ය. වපුරන ලද
මේ තණකොටුව ද කති. ඔවුන් යෑම් – ඊම් තැනක් දැකිය නොහැකි ය. සතරවැනි මුව සමූහය ලගින
තැන ඔවුහු නොදුටුහු ය. මහණෙනි, මෙහිදී නේවාපිකට ද, නේවාපික පිරිසට ද මේ අදහස විය.
අපි මේ සතරවැනි මුවරළ සොයා කලබල කළහොත් ඒ අනුව අනෙක් මුවෝ ද පලා යන්නාහුය. එසේ
වුවහොත් මුව සමූහයෝ මේ වපුළා වූ තණ ද කති. තණ කොටුව ද හිස් කරති. අපි සතරවැනි මුව
සමූහයා කෙරෙහි මධ්‍යස්ථ වෙමු යි කියා යි.
මහණෙනි, මෙසේ සතරවැනි මුව සමූහයා කෙරෙහි නේවාපික හා නේවාපික පිරිස මැදහත් වූහ.
එහෙයින්ම ඔවුහු තණ ද කති. නේවාපිකගේ ග්‍රහණයෙන් මිදුණාහ.
මහණෙනි, මා විසින් මේ උපමාව ගෙනහැර දැක්වූයේ මේ අර්ථය හැඟවීම් පිණිස ය. මහණෙනි,
“නිවාප” යනු පස්කම් ගුණයට නමෙකි. “නේවාපික” (මුව වැද්දා) යනු පාපිෂ්ඨ මාරයාට නමෙකි.
“නේවාපික පිරිස” යනු මාර පිරිසට නමෙකි. මුව සමූහය යනු ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන්ට නමෙකි.
මහණෙනි, පළමුවැනි ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණ පිරිස මාරයා විසින් වපුළ ඒ තණ කොටුව ( නිවාප)
නම් වූ පඤ්චකාමයන් කෙරෙහි තණ්හා වූහ. ඒවාට ගොදුරුව, මුසපත්ව, සිහි නැතිව ප්‍රමාදයට
පත් වූහ. (ලෞකික සැප සම්පත්හි ගිජු වූ මේ අය පළමු මුව පිරිස මුව වැද්දාට ගොදුරු
වූවා සේ මාරයාගේ වසඟයට යති.
මහණෙනි, එහි දී දෙවැනි ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණ පිරිස, පළමුවැනි, ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණ පිරිස
පඤ්චකාම ගුණයන්හි ඇලීමෙන් මරු වසඟයට ගිය බව දැන පඤ්චකාම නමැති ලෞකික ආශාවන්ගෙන් හැම
අතින්ම වෙන් වෙමු යැයි ද, එම පරිභෝජනයන්ගෙන් වෙන් වූ අපි වනයට වැද වාසය කරන්නෙමු
නම් මැනැවයි කියා සිතූහ. එසේ සිතූ ඔවුහු භයජනක පඤ්චකාම පරිභෝගයන්ගෙන් වෙන්ව ම වනයට
වැද පලා ද, ඵල ද, සම් කෑලි, ගස්, ලාටු, වන මුල්, ස්වයංපති ඵල යනාදිය අනුභව කරමින්
ශ්‍රමණ බව රකිමින් කය පවත්වා ගෙන ගියහ.
ගී‍්‍රෂ්ම සාර මාසයෙහි අන්තිම මාසය වනයෙහි තණ ද, පල ද, දිය ද නැති වී ගියේය. එවිට
ඔවුන්ගේ ශරීරය ඉතා කෘශ විය. ශරීර ශක්තිය ද පිරිහුණේ ය. මෙසේ ශරීරය පිරිහුණු කල්
වනයෙහි වසමු’යි යන අදහමස ද පිරිහුණේ ය. නගරයට ආහ. චිත්ත විමුක්තිය පිරිහුණු කල්හි
මාරයා විසින් වපුළ තණ කොටුව වැනි ඒ පඤ්චකාම ගුණයන් පරිභෝජනයට පටන් ගත්හ. ඔවුහු එහි
වැද මුසපත්ව පස්කම් බොජුන් අනුභව කළහ. එසේ අනුභව කරන්නාහු මදයටත් – ප්‍රමාදයටත්
පත්ව සිහි නැති බවට පත්වූහ. සිහි නැති වූයේ මේ මාරයාගේ තණ කොටුව වූ පඤ්චකාම ගුණිත
නිවාපයෙහි (තණ කොටුවේ ලැග්ගවුන් වැනි) මාරයා කැමති සේ කළ යුත්තන් බවට පැමිණියහ.
මාරයාගේ වසඟයට ගියහ. මේ දෙවැනි මුව සමූහයා සේ දෙවැනි ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන් ද එබඳු
උපමා ඇත්තවුන් යැයි කියමි.
මහණෙනි, මෙහිදී තුන්වැනි මහණ බමුණෝ මෙසේ සිතූහ. පළමුවැනි මහණ බමුණෝ මාරයා විසින්
වපුළ පඤ්චකාම ගුණ නමැති ලෞකික ආමිසයන්හි ඇලී මාරයාගේ වසඟයට ගොදුරු වූහ.
තව ද ඒ දෙවැනි ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ පළමු මහණ බමුණන් ලෝකාමිසයට ගිජුව මහණ දම් ඵල
නොලබා මරුහුගේ ගොදුරු බවට පත්වූහයි දැන,ලෞකික ආමිෂයන්ගෙන් බැහැරව වනවාසීව මහණදම්
පිරූහ. එහෙත් ඔවුන් ද කලක් වනෙහි වාසය කොට “වනෙහි වසමු” යි යන අදහස පිරිහුණේ ය.
මෙසේ චිත්ත විමුක්තිය, චිත්ත ධෛර්යය පිරිහුණු කල්හි මාරයා විසින් වපුළ තණ කොටුව නම්
පඤ්චකාමයන්ට ගොදුරු වූහ. එහෙයින් තෙවැනි ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ ද නේවාපිකගේ (මුව
වැද්දාගේ) තණ කොටුවට දෙවැනි වර ඇතුල් වූ මුව සමූහය සේ මුව වැද්දාට ගොදුරු විය.
මාරයාගේ වසඟයට ගියහ කියා සිතන්නට විය. එසේ හෙයින් අපි ලෝකාමිසය ද අනුභව කරමු. එහෙත්
එහි නොලැග මුසපත් නොවී බුදින්නෙමු. එයින් මත් නොවූවාහු වෙත්. සිහි නැති බවට නො
පැමිණියාහු වෙත්. ඒ නොපමාව හේතු කොටගෙන මාරයාගේ නිවාපය වූ ලෝකාමිසයෙහි කැමැති සේ
කටයුතු නොකළහ. එනිසාම මාරයා විසිනිදු කැමැති සේ කටයුතු නොවූහ. එතෙකුදු වුවත් මේ
තුන්වැනි මහණ බමුණු සමූහය දෘෂ්ටි ඇත්තෝ වූහ. ලෝකය ශාස්වතය, ලෝකය අශාස්වත ය. ලෝකය
කෙළවරක් ඇත්තේ ය. කෙළවරක් නැත්තේ ය. ජීවය හා ශරීරය එකකි. ජීවය අනෙකකි. ශරීරය
අනෙකකි. සත්ත්වයා මරණින් මතු වන්නේ ය. සත්ත්වයා මරණින් මතු නොවන්නේ ය. සත්ත්වයා
මරණින් මතු වන්නේත් වේ. නොවන්නේත් වේ. සත්ත්වයා මරණින් මතු නොවන්නේත් නොවේ යනාදි
වශයෙන් දෘෂ්ටි ඇත්තෝ වූහ.
මහණෙනි, මේ තුන්වැනි මහණ බමුණු සමූහයා දෘෂ්ටි ගතවීම හේතු කොට තුන්වැනි මුව සමූහය
මුව වැද්දා විසින් ඉතා විශාල ප්‍රමාණයක් දැව දඬු වටකොට ආරක්ෂක ස්ථානයන්හි ලැඟ සිට
මුව සමූහය අල්ලා ගත්තා සේ මාරයාගේ වසඟයට ගියහ. එයින් නොමිදුණහ.
මහණෙනි එහිදී සතරවැනි ශ්‍රමණ බමුණෝ පිරිස මෙසේ සිතූහ. පළමුවන මහණ බමුණෝ පඤ්චකාම
ගුණයන්හි ආසා කොට පස්කම් බොජුන් වළඳමින් මාරයාගේ වසඟයට ගියහ. දෙවැනි මහණ බමුණෝ ද
පඤ්චකාම ගුණයන් හි කලෙකට වෙන්ව පසුව පස්කම් බොජුන් වළඳා මරුවාගේ වසඟයට ගියහ.
තුන්වැනි මහණ බමුණෝ ද පඤ්චකාම ගුණයන්ගෙන් මිදී පස්කම් බොජුන් වළඳමින් අප්‍රමාදී වීම
නිසා මාරයා විසිනිදු කැමැති සේ කටයුතු කළ නොහැකි විය. එහෙත් ඔවුනුදු වැරැදි ලෙස
දෘෂ්්ටිගත වීම නිසා මාරයාගේ වසඟයට ගියහ.
එසේ හෙයින් අපි මාරයා විසින් වපුළ නිවාපය වූ පඤ්චකාම ගුණයන්ට නොවැද, මුසපත් නොවී,
පස්කම් බොජුන් අනුභව කරන්නෝ වෙමු. මත් නොවන්නෝ වෙමු. මත් වූවෝ නොවෙමු. සිහි ඇත්තෝ
වෙමු. එහෙයින්ම මාරයා කැමැති සේ කළ යුත්තෝ නො වන්නෙමු කියා සිතූහ.
මෙසේ සිතූ මෙම ශ්‍රමණ බමුණෝ යම් තැනක මාරයාගේත්, මාරයාගේ පිරිසෙහිත් ගමන් නැත් ද
එවැනි ආරක්ෂක ස්ථානයක් ඇති කළහ. එහි සිට ලෝකාමිසයන්ට නොවැද, මුසපත් නොවී, පස්කම්
(පඤ්චකාම) බොජුන් අනුභව කළහ. ඔවුහු එහි නොවැද, නොමුසපත්ව, පස්කම් බොජුන් අනුභව
කරන්නාහු මත් නොවූහ. සිහිනැති බවට නොපැමිණියහ. එහෙයින්ම මාරයා විසින් කැමැති සේ කළ
යුත්තේ නොවන ස්වභාවයට පත්වූහ.
සතරවැනි මුව සමූහය මුව වැද්දාගෙන් මිදුණේ යම් සේ ද, මේ සතරවැනි මහණ බමුණෝ ද මාරයාගේ
කැමැත්තට කටයුතු කළ යුත්තේ නො වූහ.(මිහිරි බොජුන්, අගනා සෙනසුන් විහරණය කළ ද ඒවායේ
නො ඇලුණාහ)
මහණෙනි, මාරයාගේත්, මාර පිරිසගේත්, ගති නොමැති (අගතිය ) තැන් කෙසේද?
මහණෙනි, මේ ශාසනයෙහි මහණ තෙමේ කාමයන්ගෙන් වෙන්ව, අකුසල ධර්මයන්ගෙන් වෙන්ව විතර්ක
සහිත, විචාර සහිත, විවේකයෙන් හටගත් පී‍්‍රතිය හා සැප ඇති ප්‍රථම ධ්‍යානයට පැමිණ
වාසය කෙරෙයි. මහණෙනි, මේ මහණ තෙමේ මාරයා අන්ධ කළේ යැයි ද මාරයාගේ ඇස නැසුවේ යැයි ද,
මාරයාගේ නොදැක්මට ගියේ යැයි ද කියනු ලැබේ.
මහණෙනි, තවද තැනෙකි, මේ ශාසනයෙහි මහණ තෙමේ විතක්ක - විචාරයන් සන්සිඳවීමෙන්,
ආධ්‍යාත්මයෙහි මනා පැහැදීම ඇති කරන්නා වූ චිතක්ක - විචාර රහිත සිතේ එකඟ බව ඇති
සමාධියෙන් හටගත් පී‍්‍රතිය හා සැප ඇති දෙවැනි ධ්‍යානයට පැමිණ වාසය කෙරෙයි.
මහණෙනි, මේ මහණ තෙමේ ද මාරයා අන්ධ කෙළේ යැයි ද, මරු ඇස, නැසුවේ යැයි ද පවිටු
මාරයාගේ නොදැක්මට ගියේ යැයි ද කියනු ලැබේ.
මහණෙනි තවද තැනෙකි. මහණ තෙමේ පී‍්‍රතියෙන් ද වෙන් වීමෙන් මැදහත් බව (උපේක්ෂා)
ඇත්තේ, සිහි ඇත්තේ මනා නුවණින් යුක්තව වාසය කරයි. කයින්ද සැපයක් විඳියි. ආර්යයෝ යම්
ඒ ධ්‍යානයක් උදෙසා සැප දුක් දෙකට මැදිහත් (උපේක්ෂා) විඳීම ඇත්තේ ය. සිහි ඇත්තේ ය.
සැපයෙන් විසීම ඇත්තේ ය. යනුවෙන් ගුණ වර්ණනා වශයෙන් කියන තෘතීය ධ්‍යානයට පැමිණ වාසය
කෙරෙයි. මහණෙනි, මේ මහණ තෙමේ මාරයා අන්ධ කළේ යැයි ද මරු ඇස නැසුවේ යැයි ද, පවිටු
මාරයාගේ නොදැක්මට ගියේ යැයි ද කියනු ලැබේ.
මහණෙනි, අනෙකෙක් ද වෙයි. මහණ තෙමේ සැපත් පහවීමෙන්, දුකත් පහවීමෙන්, පළමුව සොම්නස්
දොම්නස් දුරුවීමෙන් දුක් නැති සැප නැති උපේක්ෂාව හා සිහිය පිළිබඳ පිරිසුදු බව ඇති
හතරවැනි ධ්‍යානයට (කුසල චිත්තයට) පැමිණ වාසය කෙරෙයි.
මහණෙනි, මේ මහණ තෙමේ ද මාරයා අන්ධ කෙළේ යැයි ද, මරු ඇස නැසුවේ යැයි ද, පවිටු
මාරයාගේ නොදැක්මට ගියේ යැයි ද කියනු ලැබේ.
මහණෙනි, අනෙකක් ද වෙයි. මහණ තෙමේ හැම ලෙසින් ම රූප සංඥාවන් ඉක්මවීමෙන්, ප්‍රතිඝ
(තරහ) සංඥාවන් අස්තංගත කිරීමෙන් නානාත්ව සංඥා වාසය කෙරෙයි. මේ මහණ තෙමේ මාරයා අන්ධ
කෙළ් යැයි ද මරු ඇස නැසුවේ යැයි ද, පවිටු මාරයාගේ නොදැක්මට ගියේ යැයි ද කියනු ලැබේ.
මහණෙනි, නැවැත ද අනෙකක් වෙයි. මහණ තෙමේ හැම ලෙසින්ම ආකාසානඤ්චායතනය ඉක්මවා
විඤාණඤ්චායතනය අනන්ත යැයි විඤ්ඤාණඤ්ඤායතනයට පැමිණ වාසය කෙරෙයි. මහණෙනි, මේ මහණ
මාරයා අන්ධ කළේ යැයි ද, මරු ඇස නැසුවේ යැයි ද, මාරයාගේ නොදැක්මට ගියේ යැයි ද කියනු
ලැබේ.
මහණෙනි, අනෙකෙක් ද වෙයි. මහණ තෙමේ හැම ලෙසින්ම විඤ්ඤාණඤ්චායතනය ඉක්මවා කිසිත්
නැතැයි අරමුණූ වශයෙන් ගෙන ආකිඤ්චඤ්ඤායතනයට පැමිණ වාසය කෙරෙයි. මහණෙනි,මේ මහණ මාරයා
අන්ධ කෙළේ ය. මරු ඇස නැසුවේ ය. මාරයාගේ නොදැක්මට ගියේ යයි ද කියනු ලැබේ.
මහණෙනි නැවත ද අනෙකක් වෙයි. මේ මහණ තෙමේ හැම ලෙසින් ම ආකිඤ්චඤ්ඤායතනය ඉක්මවා
නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනයට පැමිණ වාසය කරයි. මේ මහණ මාරයා අන්ධ කෙළේ ය. මරු ඇස නැසුවේ
මාරයාගේ නොදැක්මට ගියේ යැයි ද කියනු ලැබේ.
මහණෙනි අනෙකක් ද වෙයි. මේ මහණ තෙමේ හැම ලෙසින් ම නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනය ඉක්මවා
සඤ්ඤාවේදයිත නිරෝධ උපදවා ගනී. එයට පැමිණ වාසය කරයි. ඔහු විසින් මාර්ග ප්‍රඥාවෙන්
චතුරාර්ය සත්‍යයන් දැක ආස්‍රවයන් ක්ෂය කරන ලද්දාහු වෙති. මහණෙනි,මේ මහණ මාරයා අන්ධ
කළේ යැයි ද, මරු ඇස නැසුවේ යැයි ද මාරයාගේ නොදැක්මට ගියේ යැයි ද, ලෝකයෙහි
“විසත්තිකා” නම් වූ තෘෂ්ණාව තරණය කළේ යැයි ද කියනු ලැබේ.
භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ මේ දේශනාව අසා ඒ භික්ෂූන් වහන්සේ සතුටු වූහ. දේශනාව පිළිගත්හ.
නිවාප තෘණ
නියඟය වේ ද එහිදී ද ඒක ඝනව වැඩෙයි. වැද්දෝ එක් දිය ඇති තැනක මේ තණ ඉස වපුරා වැටක්
බැඳ දොරවල් යෙදා මේවා රකිති. යම් කලෙක මහා නියඟය වේ ද සියලු අවට තණ වියළුණේ වේ ද,
දිව තෙමෙන පමණකුදු ජලය දුර්ලභ වේ ද, එවිට මෘග සමූහයෝ වියළි තණ ද, පරඬැල් ද කමින්
වෙවුලමින් මෙන් හැසිරෙන්නා හු නිවාප තෘණයන්හි ගඳ ආඝ්‍රාණය කොට වද බන්ධනාදිය නොසලකා
වැට මඬිමින් කොටුවට පිවිසෙති. ඒ ඔවුනට නිවාප තෘණ අතිශයින් පි‍්‍රය මනාප හෙයිනි.
නේවාපික තෙම (මුව වැද්දා) ඔවුන් දැක දෙතුන් දිනක් නොදැක්කකු මෙන් හැසිරෙයි. මේ
නිවාප වපුරා ඇති තැන්හි තැන් තැන්වල දිය වළවල් ද වෙති. මේ මෘගයෝ විවරව ඇති දොරින්
පිවිස පළමු දින කෑ පමණින් ම බිව් පමණින් ම පැන යෙති. දෙවැනි දවස කිසිවක් නොකෙරෙතැයි
සිතා කන් සලමින් කා බී වෙලාව ද ගත කරෙති. ඊළඟ දවස කිසිවකුගෙන් කරදරයක් නැතැයි යැපෙන
තාක් කා බී මඬුලු ලැහැබකට පිවිස නිදති. වැද්දා මේ වන විට ඔවුන්ගේ ප්‍රමාදය දැක දොර
වසා හාත්පසින් ම වට කොට කෙළවර පටන් කොටමින් යයි. මෙසේ ඔවුහු තණ කොටුවෙහි මුව වැද්දා
විසින් කැමැති සේ කළ යුත්තේ වෙති.
පවිටු මාරයා බීජයන් මෙන් පස්කම් ගුණ වපුරමින් නො ඇවිදියි. එහෙත් මේ කාම ගුණයන් හි
ගිජු වූවන්ගේ ප්‍රභූත්වය පවත්වයි. එහෙයින් කාම ගුණයෝ මාරයාගේ නිවාපයෝ නම් වෙති.
අගතිය – ගතිය නැත්තේ අගතියයි
විතර්ක – කුසල් අරමුණෙහි සිත පිහිටුවීම
විචාර – ඒ අරමුණෙහි නැවැත නැවැත යෙදී සිත හැසිරීම.
පී‍්‍රති – එක් අරමුණක සිත හැසිරීම නිසා සිතෙහි විවේකයෙන් හටගන්නා පී‍්‍රතිය
සැප – සිතේ ඇති වන පී‍්‍රතිය නිසාම කයට දැනෙන සැහැල්ලු ස්වභාවය මෙය සැපය යි.
ඒකග්ගතා කුසල චිත්තය තමා තුළ උපදවාගෙන වාසය කිරීම, විදර්ශනා පාදක මේ සිත මාරයාට
දැකිය නොහැක.
මාරයා අන්ධ කිරීම – ධ්‍යානය විදර්ශනා පාදකකොට යෝගාවචරයාගේ සිත මේ නම් අරමුණක් හි
(කුසල් චිත්තයක) පවතී යැයි මාරයාට දැකිය නොහැකි නිසා, ඒ විදර්ශනා පාදක ධ්‍යානයට සම
වන භික්ෂුව මාරයා අන්ධ කළේ යැයි වදාළ සේක.
(අටුවාව ඇසුරෙනි) |
අව
අටවක
අමාවක
පුර
අටවක
පසළොස්වක
