අසිරිමත් ධාතු පුරාණය 6 

පිරිනිවුණ සම්බුදු සිරුරේ උතුම් ගුණ කඳ දසත පැතිරේ

පොල්ගහවෙල මහමෙවුනා
භාවනා අසපුවේ නිර්මාතෘ
කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද හිමි

සරභූ, කච්චායන, ඛේම මහරහතන් වහන්සේ බුදු සිරුරේ ධාතු බෙදීයන ආකාරය දිවැසින් බලා සිටියා. අකු ධාතුන් වහන්සේ දෙනම, දන්ත ධාතුන් වහන්සේ හතර නම , ලලාට ධාතුන් වහන්සේ, බෙදුනේ නැහැ. අනෙක් ධාතුන් අබ ඇට, මුංඇට පියලි ප්‍රමාණයට බෙදුණා. ශරීරයේ සම, මස, නහර දැවී ගියා. එහෙත් එහි අළු නැහැ.

තථාගතයන් වහන්සේගේ පිරිනිවීමට කලින් ආනන්ද ස්වාමින් වහන්සේ විමසා සිටියා ස්වාමිනි, තථාගතයන් වහන්සේ පිරිනිවීමෙන් පසුව ආදාහන කටයුතු කරන්නේ කෙසේද? ආනන්ද එය රජවරුන් විසින් කරයි. ස්වාමිනි, රජවරුන් එය කරන්නේ කොහොමද? ආනන්ද, තථාගතයන් වහන්සේගේ ශරීරය රත්තරන් සළුවකින් ඔතන්න. ඒ සළුවට උඩින් සියුම් පුළුන් පටලයකින් ඔතන්න. ආනන්ද එයට උඩින් තවත් රත්තරන් සළුවකින් ඔතන්න. ඊට උඩින් තවත් පුළුන් රොදකින් ඔතන්න. ඒ ආකාරයට රත්තරන් සළු පන්සියයි, පුළුන් පටල පන්සියකින් ඔතන්න ඕන. ආනන්ද ඉන්පසු රන් දෙණක තැන්පත් කළයුතු යැයි වදාළා.

ඒ ආකාරයට තථාගතයන් වහන්සේගේ සිරුර රන් දෙණක තැන්පත් කොට සුවඳ තෙල් පිරවූවා. දෙවියන් මදාරා මල් වරුසා වැස්සවූවා. ඒ මල් කෙතෙක්ද කියනවානම් කෙනෙකුගේ දණහිසක් දක්වා ගොඩගැසී තිබුණා. මිනිසුන් තමන්ගේ නිවෙස්වලට ඒ මදාරා මල් ගෙනගියා.

ආයුෂ්මත් මහා කස්සපයන් වහන්සේ බොහෝ සෙයින් දෙවියන්ට පි‍්‍රය වුණා. දෙවිවරු ඒ පිරිස අතර කස්සපයන් වහන්සේ සොයමින් සිටියේ. උන්වහන්සේ ඒ වනවිට මහ වනයේ ධුතාංගධාරීවයි වැඩ සිටියේ.

ශ්‍රී දේහයට මල්ලරජදරුවෝ දවස් හතක් පූජා පවත්වා සත්වැනි දින ‘මකුටබන්ධන’ නම් චෛත්‍යයේ උතුම් බුදු සිරුර තැම්පත් කර පෙර කී පරිදි රන්සළු හා කපු පුළුන් පන්සියයකින් සිරුර වෙලුවා. ඉන්පසු රණින් කරන ලද තෙල් දෙරණක තැම්පත් කර තවත් රන් දෙරණකින් සිරුර වසා නොයෙක් සුවඳ දර වලින් කරන ලද චිතකයේ රන්දෙන තැම්පත් කළා. ඉන්පසු රජවරු චිතකයට ගිනි දල්වන්නට උත්සාහ කළත් ගිනි දැල්වුණේ නැහැ. රජවරු අනුරුද්ධ මහා රහතන් වහන්සේගෙන් අසනවා “ස්වාමිනි, ඇයි මේ ශ්‍රී දේහය ගිනි නො ගන්නේ”. උන්වහන්සේ වදාළා “රජතුමනි මෙය දෙවිවරුන් විසින් කරන ලද දෙයක්.” ‘ඒ ඇයි ස්වාමිනි?’ “රජතුමනි, මහකස්සපයන් වහන්සේ වඩින තුරු ශ්‍රී දේහය ගිනි නොගනී”. මිනිසුන් බැලුවා ශ්‍රාවකයෙක් වඩිනතුරු ශාස්තෘන් වහන්සේගේ දේහය දැල්වෙන්නේ නැතිනම් ඒ ශ්‍රාවකයා කොයිවගේ කෙනෙක්ද? කියා පාර දෙපැත්තට වෙලා මැද ඉඩ තියාගෙන බලා සිටියා.

මේ දින හතේ කස්සපයන් වහන්සේ නිරෝධ සමාපත්තියට සමවැදිලයි සිටියේ. ඉන් නැගිට්ට දවසේ උන්වහන්සේ දුටුවා එක් මිනිසෙක් කුඩයක් වගේ විසිතුරු මලක් අරගෙන යනවා. පින්වත ඔබ කොහේ සිටද එන්නේ? අපේ ශාස්තෘන් වහන්සේ සනීපෙන්ද? අනේ ස්වාමිනි උන්වහන්සේ මීට දින හතකට පෙර පිරිනිවන් පෑවා. මේ එතැනින් ලැබුණ මදාරා මලක්. එය ඇසූ භික්ෂු සංඝයා හඬන්නට පටන් ගත්තා. පි‍්‍රයවිප්පයෝගයෙන්, ශාස්තෘසම්පත්තිය අහිමිවීමෙන් වීතරාගි නොවූ සංඝයා විලාප දුන්නා. තුන් ලෝකයට අග්‍ර පරමේශ්වර බුදුරජාණන් වහන්සේ පිරිනිවීමට සැමට විශාල ශෝකයක් වුණා.

මහකස්සප මහ රහතන් වහන්සේ සඟ පිරිස සමඟ වැඩියා. චිතකය වටා තුන් වරක් පැදකුණු කොට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ගේ සිරිපතුල් පිහිටි පෙදෙසෙහි සිටගත්තා. ස්වාමිනි භාග්‍යවතුන් වහන්ස, ඔබවහන්සේ දකිනු පිණිස මෙයින් කල්ප ලක්ෂයකට පෙර පියුමතුරා නම් ශාස්තෘන් වහන්සේගේ පාද මූලයෙහි විවරණ ලද තැන් පටන් ඔබවහන්සේ අත්නොහැර පැමිණියා. දැන් මාගේ අවසාන දැක්ම වෙයි. ස්වාමිනි භාග්‍යවතුන් වහන්ස, අවසාන වතාවට ඔබවහන්සේගේ සිරිපතුල වන්දනා කරන්න, චක්‍ර ලකුණින් සමන්විත නිකෙලෙස් සිරිපා කමල දැකගන්න මම කැමැතියි කියා අධිෂ්ඨාන කළා. ශ්‍රී දේහය ඔතා තිබු පන්සියයක් සළු, පන්සියක් පුළුන් , සඳුන් දර ඈත්වෙලා උතුම් සිරිපාකමල මතුවුණා. කස්සප හිමියන්ගේ නළල්තලේ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ සිරිපාකමල පිහිටියා. සියලුම ස්වාමින් වහන්සේලා බුදුසිරිපා කමල ස්පර්ෂ කරමින් වන්දනා කළා. ඉන්පසු නැවතත් සිරිපාකමල තිබූ පරිදිම දෙනේ තැම්පත් වුණා. රන්සළු තිබූ ආකාරයට පිහිටියා. සඳුන් දර එසේම පිහිටියා. ඉබේම ගිනි ජාලා මතුවෙලා ශ්‍රී දේහය දැවී ගියා. දැල්වෙන තෙලක් නොපෙනී යන ලෙස බුදුරජුන්ගේ සිරුර දැවෙන කල්හි අළු හෝ දැලි දකින්නට නො ලැබුණා. මේ ආකාරයට යි ශ්‍රී දේහය ආදාහනය වුණේ.

සමන්ත බුද්ධකිච්චෝ සෝ
කුසිනාරාය නිබ්බුතෝ
ධාතුභෝදමහෙදංච
අධිටිඨාය මහාදයෝ

සියලු බුදුකිස නිමකළ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කුසිනාරාවෙහි පිරිනිවී සේක. මහාකාරුණිකයන් වහන්සේගේ අධිෂ්ඨානය පරිදි ධාතුන් වහන්සේලාගේ බෙදීම සිදුවිය.

සරභූ, කච්චායන, ඛේම මහරහතන් වහන්සේ බුදු සිරුරේ ධාතු බෙදීයන ආකාරය දිවැසින් බලා සිටියා. අකු ධාතුන් වහන්සේ දෙනම, දන්ත ධාතුන් හතර නම , ලලාට ධාතුන් වහන්සේ, බෙදුනේ නැහැ. අනෙක් ධාතුන් අබ ඇට, මුංඇට පියලි ප්‍රමාණයට බෙදුනා. ශරීරයේ සම, මස, නහර දැවී ගියා. එහෙත් එහි අළු නැහැ. දේහය ඔතා තිබූ පළමු හා පන්සිය වැනි රන්සළුව ඉතිරිවෙන්න අනෙක් සියලු සළු දැවුනා. මෙසේ ධාතු බෙදී බෙදී යනවිට සරභූ මහරහතන් වහන්සේ මහා ගිනි ජාලාව ඇතුලට වැඩම කොට ගී‍්‍රවා ධාතුන් වහන්සේ රන් සළුවකට වඩම්මවාගෙන ඒ මොහොතේම මහරහතන් වහන්සේ පිරිසක් සමඟ ලක්දෙරණට වැඩම කොට මහියංගණ චෛත්‍යයේ තැන්පත් කළා. මේ දැල්වෙන චිතකයට ඛේම රහතන් වහන්සේත් ඇතුල්වුණා. වම් දළදා වහන්සේ රැගෙන කළිඟුපුරේ ශ්‍රද්ධාවන්ත රජකුට රන් කරඬුවක් මවා ධාතුන් වහන්සේ තැන්පත් කර පූජා පවත්වන ලෙස වදාළා. ඒ අතර සිවුරු හතක් මවලා කච්චායන මහ රහතන් වහන්සේත් අස්ථි ධාතුන් වහන්සේ දෙනමක් රැගෙන මහ වනයේ ගල් ගුහාවක කරඬුවක් මත තැන්පත් කළා. ‘සුජාත’ නම් ඇති කුමරුවෙකුට ඒ ධාතුන් වහන්සේ ලබා දී බුදු කෙනෙකුට මෙන් වන්දනාමාන කරන ලෙස දන්වා සිටියා. ශ්‍රී දේහය විවෘත කරන්න කලින්ම මෙසේ ධාතුන් වහන්සේ කිහිප නමක් ගෙන ගොස් තිබුණා. අහසින් සුවඳ පැන් කඩා වැටී ශ්‍රී දේහය නිවී ගියා. ඉන්පසු රන් දෙරණ විවෘත කළපසු ද්‍රෝණ අටක් ධාතුන් වහන්සේ වැඩ සිටියා. නමුත් රජවරු දන්නේ නැහැ කොපමණ ප්‍රමාණයක් ධාතුන් වහන්සේ රන් දෙණේ වැඩ තිබෙනවාද කියා.

"බුද්ධ පරිනිර්වාණය ඇසූ අජාසත් මහරජු මම ද ක්ෂත්‍රියයෙක්. භාග්‍යවතුන් වහන්සේත් ක්ෂත්‍රියෙක්. ශාස්තෘන් වහන්සේගේ ශාරීරික ධාතුන් වහන්සේලා උදෙසා ස්ථූපයක් ද කර මහා පූජාවන් ද කරමි" යි මල්ල රජවරුන්ට හසුනක් යැව්වා. ඒ අයුරින් විසල්පුර ලිච්ඡවි රජවරුන් ද, කපිලවස්තුවෙහි ශාක්‍ය රජවරුන්ද, අල්ලකප්පයෙහි රජදරුවන් ද, රාම ගමෙහි කෝලියයෝ ද, වේඨදීපක රජදරුවන්ද, පාවා නුවර පාවෙය්‍යක රජවරු ද හසුන් එවා ධාතුන් වහන්සේ තමන්ට ලබාදෙන ලෙස ඉල්ලීම් කළා. මේ රාජධානි අටේම රජදරුවන් එක් වී කුසිනාරාවෙහි රජදරුවන් සමඟ යුද්ධ පිණිස විවාදයක් පටන් ගත්තා. එහෙත් මල්ල රජදරුවන් පවසා සිටියේ අප තථාගතයන් වහන්සේට ආරාධනා කළේ නැහැ අපේ රටේ පිරිනිවන් පානා ලෙසට. උන්වහන්සේ මෙහි පිරිනිවන් පෑවේ අපට උරුමයක් තිබෙන නිසායි. ඒ නිසා මේ ධාතුන් වහන්සේ කිසිවෙකුට දෙන්නේ නැහැ කියා ඔවුන් ඝෝෂා කළා. යුද්ධයකට සූදානම් වුණා.

නයනා නිල්මිණි

පසුගිය සතියෙන් - අසිරිමත් ධාතු පුරාණය 5 කොටස ලක් දෙරණේ තැම්පත් කළ පාරිභෝගික ධාතුන් වහන්සේලා