ආචාර්ය
මිරිස්සේ ධම්මික හිමි

අනුශාසක, බත්තරමුල්ල සිරි සුදස්සනාරාම සදහම් සෙනසුන මෙම ලිපියෙන් පළ කෙරෙන අදහස් තරුණ දරුවන් වෙනුවෙන් ඉලක්ක කළත්, ඕනෑම වයස් ප්‍රමාණයක සිටින සියලු දෙනාටම තම ජීවිතවලට ගළපාගෙන සිතා බලන ලෙස ඉතාමත් කරුණාවෙන් ආරාධනා කරමි.

විවාහයට පත්ව අවුරුද්දකට වඩා නැති තරුණ දියණියකගේ මේ කතාව ගැන ඔබට කුමක්ද සිතෙන්නේ? “මේ නම් මගේ පූරුවෙ කරුමයක් වෙන්නට ඇති. මට නම් හමුවෙල තියෙන්නෙ මනුස්සයෙක් නම් නෙවෙයි. මම කතාවට පෙනුමට රැවටුණා. තමන්ගේ කුස පිරෙනවානම් අනෙක් අයට මොනවා වුණත් කමක් නැහැ කියලා සිතන මහා අමනුස්සයෙක්.” සාමාන්‍ය ජීවිතයේ දී හමුවන අයෙක් නම්, තමන්ට ගැළපෙන්නේ නැහැ කියලා දැනෙන විට අත්හරින්නට පුළුවනි. පාසලේ දී, පන්තියේ දී, විශ්වවිද්‍යාලයේ දී, රැකියාවේදී, මහමඟ දී යහළුවෝ හමුවෙන්නට පුළුවනි. ටික දිනක්, කාලයක් ගතවෙන විට තමන්ට ආශ්‍රයට ගැළපෙන්නේ නැහැ කියා දැනේ නම්, කල්පනාකාරීව කටයුතු කරන්නට පුළුවනි. එනමුත් ඔබ මතක තබාගත යුතු කරුණක් තිබේ. එනම් අනෙක් අය ගැළපෙන්නේ නැහැ කියා පවසන්නට පෙර තමන් නිවැරැදිද කියා සිතා බලන්න. මා නිවැරැදිද? මා සත්පුරුෂයෙක්ද කියා පළමුව තමාම සිතා බැලිය යුතුමයි. සමහර අය තමන්ගේ බොහෝ වැරැදි තබාගෙන අනෙක් අයගේ වැරදි අඩුපාඩු පමණක් දකින්නට සූදානම් වෙනවා. කෙසේ වෙතත්, විවාහයක් කර ගැනීමට පෙර මොනතරම් සුපරීක්‍ෂාකාරී විය යුතුද යන්න අමුතුවෙන් ඔබට පැහැදිලි කළ යුතු නොවේ.

විශේෂයෙන්ම, අප වෙසෙන මෙවැනි රටක තවමත්, ගෘහස්ථ ජීවිතයක, සාමකාමී පවුල් පරිසරයක් වෙනුවෙන් විශාල ගෞරවයක් මෙන්ම සදාචාරාත්මක වගකීමක් ද තිබේ. බොහෝ විටෙක බටහිර රටක් මෙන්, සිතෙන සිතෙන අයුරින් විවාහය වෙනස් කර ගැනීමට තරම් සමාජ හා සංස්කෘතික වටාපිටාවක් මෙහි නොපවතින නිසා ය.ඒ අපගේ ශ්‍රී ලාංකික මෙන්ම, බෞද්ධ සංස්කෘතියෙන් ලැබුණු දායාදයකි.

මේ ලෝකයේ පහළ වූ ශ්‍රේෂ්ඨතම උතුම්ම මනුෂ්‍යරත්නය වූ තථාගත බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් පැහැදිලි කොට වදාරන ලද උතුම් වූ අදහසකට සිත යොමු කරන්නට යයි මම ඔබට ආරාධනා කරමි.

න වණ්ණරූපේන නරො සුජානෝ
න විස්සසේ ඉත්තර දස්සනේන
සුසඤ්ඤතානං හි වියඤ්ජනේන
අසඤ්ඤතා ලෝකමිමං චරන්ති

මනුෂ්‍යයා රූපයෙන්ම මැනවින් නොදත හැකි ය. ස්වල්ප මාත්‍ර දැක්මෙන් පමණක් විශ්වාස නොකරන්නේය. එය සත්‍යයකි. සංයමය හෙවත් ඇතුළත හික්මීමක් නැති අය සංයමය ඇති පුද්ගලයන් මෙන් හැසිරීමෙන් යුක්තව මේ ලෝකයෙහි හෙවත් මේ සමාජයෙහි හැසිරෙති.

පතිරූපකො මත්තිකා කුණ්ඩලොව
ලෝහඩිඨමාසෝව සුවණ්ණඡන්නෝ
චරන්ති ඒකේ පරිවාර ඡන්නා
අන්තෝ අසුද්ධා බහි සෝභමාතාති

“ඇතුළත අපිරිසුදු නමුත් බාහිර පෙනුම ඇති ඇතුම් අය රත්තරන් සේ පෙනෙන මැටියෙන් කරන ලද කුණ්ඩලාභරණයක් මෙන්ද රනින් වැසුණු යකඩ කාසියක් (අඩමස්සක්) මෙන්ද පිරිවරින් වැසී හැසිරෙති.”

සැබෑවටම, මේ සමාජයේ රැවිටිලි සහ මායාකාරී, වංචාකාරී පුද්ගලයන් කොපමණ සිටිනවාද? අවුරුදු දහස් ගණනාවකට පෙරාතුව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළ එම ගාථාරත්නය කොපමණ නම් අර්ථාන්විතද? මෙම අදහසටම ගළපා බුදුරජාණන් වහන්සේ සංයුත්ත නිකායේ සත්ත ජටිල සූත්‍රයේ දී මෙසේ පැහැදිළි කොට දේශනා කරති. “එක්ව විසීමෙන් ශීලය දත යුතු ය. එයද දිගු කාලයකිනි. ස්වල්ප කාලයකින් නොවේ. ඒ වගේම මෙනෙහි කරන්නන් විසිනි මෙනෙහි නොකරන්නන්, විසින් නොවේ. නුවණ ඇත්තා විසිනි. නුවණ නැත්තා විසින් නොවේ.

ශීලය යනු ප්‍රධාන වශයෙන් කායික වාචසික සංවරයයි. ශාන්තුවරයන් මෙන් හැසිරෙමින්, කාරුණික බව පෙන්වා, මවාගත් මිහිරි වදන් කතා කරන රැවැටිලිකාරී අය කොතෙකුත් සිටිති. පාසල් වයසේ සිටින පමණක් නොව උසස් අධ්‍යාපනයේ නියුතු මෙන්ම රැකියා කරන අය පවා එවැනි වංචා සහගත පුද්ගලයන්ගේ රැවටිලිවලට ගොදුරු වෙති. එවැනි අය තමාගේ අරමුණ ඉටුවන තෙක් බොහෝම පරිස්සම්ව හැසිරෙති. තරහ නොගනිති. පරිත්‍යාගශීලී කරුණාවන්ත අයෙක් ලෙසම හැසිරෙති. තරුණ දුවේ පුතේ, මෙවැනි පුද්ගලයින් මුල් අවස්ථාවේදීම හඳුනා ගැනීම තරමක් අපහසු වන්නේ ඔවුන්ගේ හැසිරීම, කතාබහ, ඉතාමත් සිත් ගන්නා ආකාරයෙන් පැවැත්වීම නිසා ය. මේ නිසා කවර අයෙක් කෙරේ වුවද, තමා පෙර නොහඳුනන්නේ නම් එක් විටම විශ්වාස නොතැබිය යුතු ය. කාලයක් පුරා දන්නා අයෙක් නම් ඔබට ඔහු හෝ ඇය ගැන අවබෝධයක් තිබේ. එමෙන්ම ඔවුන්ගේ දෙමාපියන් හා පවුල් පිළිබඳ තොරතුරු ද, අධ්‍යාපනය මෙන්ම හැසිරීම් රටාව පිළිබඳව ද ඔබට යම් හෝ අවබෝධයක් පවතී. එනමුත් අලුතින් හමුවන පුද්ගලයන්, කාගේ කවුද, කුමන පරිසරයක හැදුණු වැඩුණු අයෙක්දැයි සැබෑවටම ගුණ ගරුක කෙනෙක්දැයි ඔබට අවබෝධයක් නැත.

මේ නිසා ඉක්මන් නොවී මෙන්ම දෙමාපියන් ද තම සමීප කල්‍යාණවන්තයන් ද අමතක කොට තීරණ නොගත යුතු ය. සමහර තරුණ දරුවෝ මෙලොවට තමා බිහිකොට හදාවඩා පෝෂණය කළ මෙන්ම, උගන්වා සියලු දේ කැප කළ දෙමාපියන්ටත් හොරෙන් අලුතින් හමු වූ දිනක් දෙකක් හෝ කෙටි කාලයකින් හඳුනාගත් අය කෙරේ විශ්වාසය තබති. දෙමාපියන් තමා වෙනුවෙන් කරන ලද කැප කිරීම් ගැන නොසළකා හරිති. ලොකු මහත් වූ ඔබට ඔබගේ අනාගතය පිළිබඳ තීරණ ගැනීමේ අයිතිය ඇත. එනමුත්, ඔබට වඩා උගත්කම් තිබුණත් නැතත්, දෙමාපියන්ට ඔබට වඩා ජීවිත අත්දැකීම් නම් බෙහෙවින්ම ඇති බව කිසිවිටෙකත් අමතක කරන්නට එපා. මේ නිසා දෙමව්පියන්ගේ හා ගුණගරුක වැඩිහිටියන්ගේ අත්දැකීම් හා අවවාද ඔබට පිහිටක් මිස අවැඩක් නොවනු ඇත. මින් අදහස් කරන්නේ, සියලුම දෙමාපියන් කියන කරන සෑම දෙයක්ම මුළුමනින්ම නිවැරැදියි යයි පැවසීම නොවේ. සමහර දෙමාපියන් ද කුල ගෝත්‍ර හා යම් සුළු වූ කරුණු මත පදනම් ව දැඩි අදහස්වල එල්බ සිටිති. රටේ, සමාජයේ දකින්නට තිබෙන අත්දැකීම් අනුව මම, ඔබට මෙසේ පවසමි. එකම ජාතියක, එකම ආගමක, එම සංස්කෘතීන්ට අයත් අය එකතුවීමෙන් ගැටීම් අවම කර ගෙන පහසුවෙන් ජීවිත පවත්වාගෙන පී‍්‍රතිමත් විවාහ ජීවිත ගත කිරීමට අවස්ථාව සැළසෙනු ඇත. කලාතුරකින් තැනක විවිධ ජාතීන් හා විවිධ ආගම්වල අය විවාහ වී සතුටින් සිටින බව ද පෙනේ. මේ නිසා ඉක්මන් හා තනි තීරණ නොගෙන, දැකීම් මාත්‍රයට, කතාබහට, පෙනුමට ධනයටම නොරැවැටී දෙමාපියන් හා වැඩිහිටියන්ගේ දැනුවත්වීම්, සාකච්ඡාවලට යොමුවෙන්නට යැයි ඔබට ආරාධනා කරන්නේ උපේක්‍ෂා සහගතව සහ කාරුණික සිතකිනි.

භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ දේශනා කරති. කතා කරන ආකාරයෙන් සිතේ පිරිසුදු බව දත යුතු ය. නමුත් ඉක්මනින් නොව දිගු කලෙකිනි. නුවණින්ම මෙනෙහි කිරීමෙනි. නිතර කේන්ති ගන්නා, දැඩි රාගාදී ආශාවන්ගෙන් පිරුණු යෝජනා ගෙනෙන, මුදල් හා ධනයටම මුල් තැන දී කතා කරන අය සමග ඔබට සැපවත් කෙසේ වෙතත්, සැනසිලිමත් අනාගතයක් ඇති කරගත හැකිදැයි නුවණින් විමසා බැලීම වටී. කෙනෙක් විපතට පත්වන විට හෝ ගැටලු හා ප්‍රශ්නවලට මුහුණ දෙන විට ක්‍රියා කරන ආකාරයෙන් ඔහුගේ හෝ ඇයගේ ඤාන ශක්තිය දැනගත හැකි ය. සාකච්ඡාවෙන්ම පුද්ගලයාගේ නුවණ, දැනුම් තේරුම් ශක්තිය දත යුතු ය. එයද කලෙකිනි. නුවණින් මෙනෙහි කිරීමෙනි.

තමා අවබෝධයක් ඇති අයෙක් ලෙසම කටයුතු කිරීමෙන් ඒ බව දැනගත හැකි වනු ඇත. ඔබ දෙමාපියන්, හෝ හිතැති වැඩිහිටියන් සමඟ සාකච්ඡා කරන්න. යම්විටෙක දෙමාපියන් වරදවා තේරුම්ගත් යම් අදහස් වේ නම්, කාරුණිකව පහදා දෙන්න. ඔබ වෙනුවෙන් ජීවිතයේ බොහොමයක් කැප කළ දෙමාපියන් වෙනුවෙන්, ඔබද යම් කැප කිරීමක් කළ යුතු ය. එය උතුම් වූමනුෂ්‍යකමකි.

තුණුරුවන් සරණයි.