විශ්‍රාමික ගුරු උපදේශක
ඒ. එම්. පේ‍්‍රමරත්න

අප සෑම කෙනෙක්ම පැවැත්ම අල්ලාගෙනයි ඉන්නෙ. පවතින්නෙ මොනවද? ධර්මයි. ඒ ධර්ම ගොනුවට ධර්ම ක්‍රියාකාරීත්වයට ධර්ම පවත්වා ගැනීමට තමයි අප මේ ජීවත්වෙනව කියන්නෙ. රූප කාම, ශබ්ද කාම, ගන්ධ කාම, රස කාම, පොට්ඨබ්බ කාම යන කාම වර්ග පහක් පවත්වාගෙන ඒවත් එක්කයි අප ජීවත් වෙන්නෙ. යම් කෙනෙක් සිතේ උපදින කැමැත්ත අත් හැරපු හැටියෙ ඒ පුද්ගලයා අර ධර්මත් එක්ක තිබුණ බැඳීම අත්හැරියා වෙනව. එතකොටයි සියලු කෙළෙස් නැසෙන්නෙ. ඒ නිසයි, ධර්ම දානය උතුම් කීවේ.

2009.06.15 පත්‍රය හා සම්බන්ධයි

ඉතින් අර දායකයා කළේ ලොකු උදව්වක්. සැනසිලිදායක ධර්මයක් හාමුදුරුවන්ට දුන්නා. අන්න ඒකයි මෙතැන සංවිභාගය කියන්නේ. ලෙඩින් ඉන්න කෙනෙකුට ප්‍රතිකාරයක් ගන්න යන්නට වාහනයක් දීල උදව් කළොත් එතැනත් තියෙන්නෙ සංවිභාගය. ලෙඩාට වාහනය දන් දුන්නද? නැහැ. ආමිස වස්තුව මගින් කෙනකුගේ අසහනය පීඩනය ඉවත් කරන්නේ නම් හා එසේ ඉවත් කරන චේතනාව ඇතිව දුන්නොත් එතැන සිදුවන්නේ කුසල ධර්ම දානයක්.

‘සබ්බ දානං ධම්ම දානං ජිනාති’ කියල බුදුන් වහන්සේ වදාළ. අප සෑම කෙනෙක්ම පැවැත්ම අල්ලාගෙනයි ඉන්නෙ. පවතින්නෙ මොනවද? ධර්මයි. ඒ ධර්ම ගොනුවට ධර්ම ක්‍රියාකාරීත්වයට ධර්ම පවත්වා ගැනීමට තමයි අප මේ ජීවත්වෙනව කියන්නෙ. රූප කාම, ශබ්ද කාම, ගන්ධ කාම, රස කාම, පොට්ඨබ්බ කාම යන කාම වර්ග පහක් පවත්වාගෙන ඒවත් එක්කයි අප ජීවත් වෙන්නෙ. යම් කෙනෙක් සිතේ උපදින කැමැත්ත අත් හැරපු හැටියෙ ඒ පුද්ගලයා අර ධර්මත් එක්ක තිබුණ බැඳීම අත්හැරියා වෙනව. එතකොටයි සියලු කෙළෙස් නැසෙන්නෙ. ඒ නිසයි, ධර්ම දානය උතුම් කීවේ. අනෙකුත් සියලු දාන කෑලි කෑලි දෙනවට වඩා හොඳයි සම්පූර්ණයෙන්ම තමාගේ් සිත බැඳී තිබෙන ධර්ම පහ අත් හරින එක. ඒක අත්හැරීමම ධර්මයත් එක්ක තිබුණු බැඳීමෙන් මිදීමක්.

ධර්ම දානයෙන් තමයි ඒ අත්හැරීම සපුරා ගන්න පුළුවන් වන්නේ. හැම ආමිසයක් තුළින්ම ධර්ම දානයක් සිද්ධ වෙනව. ඒක හොඳ පැත්තට හරව ගන්න අප කල්පනාකාරී වන්න ඕනෑ. මේක දිගටම පුරුදු කරනකොට අපේ සිතේ රුදුරු ගති ටිකෙන් ටික පහවෙනව. අල්ලාගැනීම් වලින් ක්‍රමයෙන් මිදෙනව. ආමිසයක් එක්ක ඇතිවෙන සිත, ආමිසයේ නොයෙදෙන විට නැතිවන්න පුළුවන්. නමුත් අර විදිහට පුරුදුවෙලා නිරාමිස වුණාම ආමිසය තිබුණත් නැතත් ඇලීම් වලින් තොර ගතිය දිගටම පවතිනවා. සංවිභාගයට දිගටම වැටුණාම ඇතිවන තත්ත්වය ඒකයි.

යමක් දෙනකොටත් ඒක කරන්නට ඕනෑ පුද්ගල භේදයට, අවස්ථාවට උචිත විදිහටයි. දිය යුත්තේ මෙහෙමයි කියල හිතල දෙන එකේ ලොකු අගයක් තියෙනව. දාන සංවිභාගයේ ස්වරූපය ඒකයි. ලබන්නාගේ මානසික තත්ත්වයත් බලන්න ඕනෑ. ඊළඟට මෙහෙමත් හිතෙන්ඩ පුළුවන්. අසවලාට යමක් දීමෙන් මං කරගත්තෙ මෝඩකමක්. එයා ඒක පාවිච්චි කරනව හරි නැහැ. දුන්නු දේ තමන්ට ඕනෑ විදිහට පාවිච්චි කරන්න ඕනෑ කියල දීලත් කම්පාවට පත් වෙනවා. තරහ ගන්නව. එතකොට මොකද වෙන්නෙ? අයිතිය අත හැරීමක්ද? නැහැ. එතැන සංවිභාගයක් නැහැ.

කෙනෙකුට උචිත දේ සරිලන දේ, තරාතිරමට ගැලපෙන දේ දුන්නත් ඒවා ලබන තැනැත්තා වැරැදි පිළිවෙත් අනුගමනය කරන්න පුළුවන්. මේව ගිහියන්ට මේව භික්ෂූන්ට අවශ්‍ය ඒව, එහෙම නැත්නම් ඒ කාටවත් අවශ්‍ය නැති ඒව කියල දැනගෙන දෙන්න ඕනෑ. භික්ෂූන්ට අවශ්‍ය වෙන්නෙ, සසර දුක් නිවා ගැනීමට ප්‍රතිපත්ති පිරීමට අවශ්‍ය සිව්පසය විතරයි. ඒ හතරෙන් එහාට ඕනෑ නැහැ කියල දායකය නොදැන ඉල්ලන ඉල්ලන දේ දුන්නහම එයාට වෙන්නෙ කරදරයක්. ඒ නිසා දායකයත් දැනගන්න ඕනෑ භික්ෂුවකට තැන තැන ගිහිල්ල බණ දේශනා කරන්න වාහනයක් ඕනෙයි කියල එකක් දුන්නයි කියල හිතන්න. ඒවයෙ යන්න භික්ෂූන්ට තහනමක් නැහැ. නමුත් එහෙම වුණොත් ඒ ඇත්තන්ට තමන් පත්වූ තත්ත්වයෙන් අපේක්ෂා කරන වැඩේ කරගන්න බැරිව යනව. නිදහසත් ලැබෙන්නේ නැහැ. ඒ නිදහස අර පරිත්‍යාගයෙන් විකෘති වෙලා යනව. ඒ ඇත්තෝ භික්ෂූත්වයට පත්වුණේ් ඊට වඩා උතුම් අපේක්ෂා ඇතිවයි. ඒ අදහසින් ගිය කෙනාට ඒ අපේක්ෂා ඉටුකරන්නට ඒක බධාවක් කරදරයක් වෙනවා.

ඊළගට දානයේ තියෙනව තව කොටසක් අනුග්‍රහය කියල. ඕනෑම කෙනකුට තියෙනව යම් මානසික මට්ටමක්. දානයක් ලබාපු තැනැත්තා එමගින් යම් සැනසීමක් ලැබුවා නම් ඒ සැනසිලිදායක තත්ත්වය උපකාර කරගෙන, දානය දුන් තැනැත්තාට එවැනි සත්කාරයයන් දිගින් දිගටම කරගෙන යන්නට අවවාද අනුශාසනා කිරීමෙන් අත්හැරීමේ පුරුද්ද බිඳ වැටෙන්නට නොදී එමගට යොමු කිරීමට කියනව අනුග්‍රහය කිරීම කියල. ඒ අනුග්‍රහය නිසා දායකයාට දිගින් දිගටම දාන කටයුතු කරන්නට අවශ්‍ය මානසික පෙළඹීමක් ලැබෙනව.

ඉතින් මේ දානය, සංවිභාගය, අනුග්‍රහය කියන අවස්ථා තුනේදීම මොකද වෙන්නෙ? නොම්මර දෙක, එක, බිංදුව කියන වර්ගවල වැලි කඩදාසිවලින් තමන්ගේ සිත ඔප මට්ටම් වෙනතුරු මැදගන්නව වාගේ වැඩක් වෙන්නෙ. බුදුහාමුදුරුවො පෙන්නනවා අර ඉස්සරවෙලාම දුන්නු ආමිස දාන මගින් සිතේ තද ගොරෝසු ගතිය මදිනව. සංවිභාගයෙන් ඊළඟට මට්ටම් වෙනව. අනුග්‍රහයෙන් ඔප දමනව. ඒ නිසා දෙන දේ හරියට සංවිධානය කරගෙන අනුන්ට දීමේ ක්‍රමය පළල් කරගෙන, සුදුසු උපක්‍රම යොදගෙන, අනුගමනය කළ යුතු ආකාරයයි. ක්‍රමයයි තමා දානය, සංවිභාගය, අනුග්‍රහය කියල තුනට බෙදුවෙ.

දැන් භාවනාව ගත්තහම, ඒකෙන් කෙරෙන්නේ සිත දියුණු කිරීම බව අප දන්නව. ඒ කීවේ අපේ සිතේ පවතින අප්‍රමාණ බැඳීම් වලින්, රුදුරු ස්වරූපවලින් මිදීමයි. ඒ අපේක්ෂාවන් සම්පූර්ණවන්නේ පෙර කී ඇලීම්වලින් මිදුණහමයි. එතෙක් අප ඉන්නේ දුක්විඳිමිනුයි. ඒ අපේක්ෂා ඉටුකර ගැනීම කරා එන්නට නම් දානය පෙරලාගන්නට ඕනෑ තමන්ට යහපතක් වන ආකාරයට. පවුලක සිටින සාමාජිකයෝ, එකිනෙකාට සැනසිල්ල දෙමින් ජීවත්වෙනව නම් ඒ පවුල කවරදාකවත් කරදරකාරී එකක් වන්නේ නැහැ. කාටවත් අභිවෘද්ධියක් ම වෙනව. දාන, සීල, භාවනා කියන තුනේදී මුලටම එන්නේ දානයයි. අර කියාපු විදිහට කුසල ධර්ම චේතනාව පුරුදු කර ගත්තම කය, වචනය, සංවර වෙලා සීල කොටසට ප්‍රවේශ වෙනව. එවිට භාවනා ප්‍රවේශයට පහසුවෙන් වැටෙනව. සෑම ආමිස දානයක්ම ධර්ම දානයක් කීවෙ ඒකයි. මේ ආකාරයෙන් බුදුන් වහන්සේ පෙන්වා දුන් විදිහට චේතනාව පිරිසුදු කරගෙන කුසල ධර්ම දානයක් වෙන විදිහට දන් දීමට පුරුදු වෙන්න ඕනෑ.