බුදුරදුන් ප්‍රථම වර වැඩම කළේ
මහියංගණයේ කොතැනට ද?
ඇස්.බී. කරල්ලියද්ද
සුමන සමන් දෙවියන්ගේ ඉල්ලීම අනුව නිතර වැඳ පුදා
ගැනීමට සුදුසු බුදුන්වහන්සේගේ කේශධාතු මිටක් සමන්
දෙවියන්ට දීමෙන් පසු සමන් දෙවියන් විසින් එය නිදන්
කොට ලොව ප්‍රථම වරට දෙවියෙකු විසින් නිර්මාණය කළ
මියුගුණු සෑය රියන් හතක් උසට බඳිනා ලදී.
පසුව ශරභු රහතන් වහන්සේ විසින් බුදු හාමුදුරුවන්ගේ ගී‍්‍රවා
ධාතු නිදන් කොට රියන් දොළහක් උසට එම සෑය බඳවන ලදී.
දෙවියෙකු හා රහතන් වහන්සේ නමක් එක්ව බැඳි
ලෝකයේම ප්‍රථම සෑය මියුගුණු සෑයයි.
අදින් අවුරුදු දෙදහස් පන්සිය පනස් තුන් වසරකට පෙර දුරුතු පුන් පොහෝ
දිනයක, බුද්ධත්වයෙන් නවවන මස ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙරටට වැඩම කොට
වදාළ බව ශාසන ඉතිහාසයෙහි සඳහන් ය. ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙහි වැඩම
කළේ එවකට ලංකාව නිජබිම කොටගත් යක්‍ෂ හා නාග ගෝත්‍රිකයින් දෙපළකගේ
ගැටුම් සමනය කිරීමටය. එදා අප රටෙහි ජීවත් වූයේ ගෝත්‍රික පිරිස් ය.
යක්‍ෂ ගෝත්‍රිකයින් දමනය කර එදා ඇතිවන්නට තිබූ ලේ වැගිර වෙන අනර්ථකාරී
යුද්ධයෙන් සියලු දෙනාම මුදා ගත්තේ ය.
බුදුන් වහන්සේ එදා වැඩම කළේ නූතන මිනිපේ ප්‍රදේශයට යාබදව මහවැලි ගඟින්
එතෙර තිබූ මහියංගණය නම් භූමියටය. එකල එම ප්‍රදේශය මහානාග උයන නම් විය.
එම භූමිය යොදුන් තුනක් දිගින් හා යොදුනක් පළලින් යුක්තය. යොදුනක් යනු
සැතපුම් දහසයකි. ඒ අනුව මෙම ප්‍රදේශය දිගින් සැතපුම් පනහක් පමණ ද,
පළලින් සැතපුම් දහසයක් පමණ වූ ප්‍රදේශයකි. බුදුන් වහන්සේ තුන්බෑ
ජටිලයන් ප්‍රමුඛ දහසක් දෙනාට ධර්මය අවබෝධ කරදීමෙන් පසුව අහසින් ලක්දිවට
වැඩියහ.
එසේ වැඩමකොට බිමට ගොඩබටුයේ දැනට නාගදීපය නමින් දක්නා ප්‍රදේශයේ තිබූ
ගොමගොඩ නම් කුඩාගම් මැද්දටය. අද එම ගම නාගදීප නමින් දක්නා ප්‍රදේශයේ
තිබූ ගොමගොඩ නම් කුඩාගම් මැද්දටය. අද එම ගම නාගදීප ව්‍යාපාරය නිසා යටවී
ඇත. ප්‍රදේශයේ පැරැන්නෝ මේ පුවත තහවුරු කළෝ ය. පසුව ජනශූන්‍ය වූ එම
පෙදෙස නාගදීප වාරි ව්‍යාපෘතිය ඇරඹීමත් සමඟ නැවත ජනාවාස විය. මෙම
ප්‍රදේශයේ පිහිටුවා ඇති ශිලා ලිපි හා නටබුන් ගැන විමර්ශනයක් කිරීමෙන්
මෙම තොරතුරු තවදුරටත් තහවුරු කරගත හැක. බුදුරජාණන් වහන්සේ එතැන් සිට අද
මියුගුණ සෑය පිහිටි ස්ථානයට වැඩම කළේ පා ගමනිනි. එම ගමනට යක්‍ෂයන් ගෙන්
කොපමණ බාධා ඇතිවූවත් බුදුන් වහන්සේගේ අසීමිත ධර්ම බලය නිසා ගමන
නැවැත්වීමට ඔවුන්ට හැකි වී නැත. අදත් මහියංගණ වාර්ෂික ඇසළ පෙරහරේ දුනු
හී රැගත් වැදි පෙරහර අපට සිහිකර දෙන්නේ එම පුවතයි.
මෙම සිද්ධිය දැක බලාගැනීමට කැලණි ප්‍රදේශයේ වැසි නාග ගෝත්‍රික පිරිස්
විශාල වශයෙන් එම ස්ථානයට රොක් වූහ. සමනළ අඩවිය භාරව සිටි සුමන නම්
දෙවියෝද මෙම ස්ථානයේ සිට ඇත. සටන සංසිඳවා ධර්මය දේශනා කර ඔවුන්ට ධර්ම
මාර්ගය අවබෝධ කරදීමෙන් පසුව බුදුන් වහන්සේ සිරිපා කන්දට වැඩම කළහ. සුමන
සමන් දෙවියන්ගේ ඉල්ලීම අනුව නිතර වැඳ පුදා ගැනීමට සුදුසු උන්වහන්සේගේ
කේශධාතු මිටක් සමන් දෙවියන්ට දීමෙන් පසු සමන් දෙවියන් විසින් එය නිදන්
කොට ලොව ප්‍රථම වරට දෙවියෙකු විසින් නිර්මාණය කළ මියුගුණුසෑය රියන්
හතක් උසට බඳිනා ලදී.
පසුව ශරභු රහතන් වහන්සේ විසින් බුදු හාමුදුරුවන්ගේ ගී‍්‍රවා ධාතු නිදන්
කොට රියන් දොළහක් උසට එම සෑය බඳවන ලදී. දෙවියෙකු හා රහතන් වහන්සේ නමක්
එක්ව බැඳි ලෝකයේම ප්‍රථම සෑය මියුගුණුසෑයයි. නමුත් ගෞතම බුදුන්
වහන්සේට පෙර ලොව පහළ වූ කකුසඳ බුදුන් වහන්සේද මෙරටට වැඩම කර ඇත.
උන්වහන්සේ දියපානයට ගත් කෙන්ඩිය නිදන් කොට ධම්මකරක නම් චෛත්‍යයක්
ඉදිකරන ලදී.
ඒ බුදුන් පිටදුන් බෝධියෙහි දක්‍ෂිණ ශාඛාවක් රුචීනන්ද නම් මෙහෙණිය
විසින් මෙහි සිටුවන ලදී.මේ දිවයිනෙහි බුදු සසුන පිහිට වූයේ කකුසඳ
බුදුන් වහන්සේගේ අග්‍රශ්‍රාවක වූ මහාදේව මහරහත් හිමි විසිනි. මෙය
සිදුවී ඇත්තේ කැලණි ප්‍රදේශයෙහි ය. කෝනාගම බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙහි වඩින
විට මෙය වරදීප විය. එම බුදුන්ගේ පාත්‍ර ධාතුව නිදන් කොට සෑදූ චෛත්‍ය
කහබාන් නමින් ප්‍රසිද්ධ විය. පසුව කස්සප බුදුන් වහන්සේ මෙහි වඩින විට
මෙරට මණ්ඩදීප විය. සබ්බනන්ද නම් රහත් මහ තෙරුන් වහන්සේ
බුදුහාමුදුරුවන්ගේ පැන් කෙන්ඩිය නිදන් කොට සෑයක් බැඳවීය. මේ අනුව සළකා
බලන විට අප රට කොතරම් පුණ්‍යවන්ත ද, කොතරම් භාග්‍ය සම්පන්න හා ශුද්ධ වූ
භූමියක් ද යන්න අපට සිතාගැනීමට පිළිවන. එදා ගෞතම බුදුන් වහන්සේ මෙරටට
වඩින විට මහවැලි ගඟ දෙපස පදිංචිව සිටියෝ නාග, යක්‍ෂ සහ රාක්‍ෂ
ගෝත්‍රිකයන්ය. නාග ගෝත්‍රිකයින් ජල ආශි‍්‍රත ප්‍රදේශවල පදිංචිව සිටි
වැඩි වශයෙන්ම ධීවර කර්මාන්තයෙහි යෙදුන පිරිසක් ය. ඔවුන් රුවල් නැව්
වලින් ඉන්දියාව ආදී රටවලට ගොස් භාණ්ඩ වෙළදාම් කිරීමට ද පුරුදුව සිටියෝ
ය.
අතීතයෙහි යාපනයද නකදිවයින නොහොත් නාගදීප නමින් හැඳින්වූ නාග ගෝත්‍රික
පිරිස් පදිංචිව සිටි ප්‍රදේශයකි. කැලණියේ සිට නාගදීපය දක්වා වූ සමුද්‍ර
තීරයෙහි නාග ගෝත්‍රිකයින් බහුලව සිටි ප්‍රදේශ බව බොහෝ විද්වතුන්ගේ
පිළිගැනීමය. යක්‍ෂ ගෝත්‍රිකයින් මෙරටට විජය කුමරු පැමිණීමටත් පෙර ජීවත්
වූ මිනිස් වර්ගයකි. ඉතා දියුණු ශිෂ්ටාචාරයකට ඔවුන් හිමිකම් කිව් බව
විජය මෙරටට ගොඩබසින විටත් කුවේණි කපු කටිමින් සිටි බවට අපේ ඉතිහාසයේ
සඳහන් ය. ඔවුහු රට අභ්‍යන්තරයෙහි කඳු ආශි‍්‍රතව ජීවත්ව සිට ඇත.
මහියංගනය, ලග්ගල, රිටිගල, කසාගල, ලංකාපුර ආදී ප්‍රදේශවල ඔවුන් ජීවත්
විය.
මියුගුණු සෑයේ විශේෂත්වය
දෙවියෙකු විසින් මෙන්ම මහරහතන් වහන්සේ නමක් විසින් ද ලොව පළමුවරට ඉදි
කළ මහ සෑය මියුගුණසෑයයි. එම ඓතිහාසික බිම් පෙදෙසෙහි මහවැලි ගඟින් මෙතෙර
මිනිපේ ද්‍රෝණියෙන් මෙරටට ලම්භකර්ණ ගෝත්‍රික රජ පෙළපතක් බිහිවිය. වසභ,
වංකතාසික තිස්ස පළමුවන ගජබාහු ආදීන් එම පරපුරට අයත් ය. එපමණක් නොව එම
පරපුරටම අයත් වූ මහසෙන්, මහා වෙදැදුරු බුද්ධදාස, බෝසත් සිරිසඟබෝ ආදීන්
ද බිහිවූයේ මෙම පින් බිමේ ය.
මහා රණශූරයෙකු වූ දෙවන රාජසිංහ බින්තැන්නේ දෙවියෝ නමින් හැඳින්වූයේ ද
මෙම බිමෙහි උපන් නිසා ය. එම පුණ්‍ය භූමියට පෙර දවස මහනුවර දෙසින්
වන්දනාවේ ගිය සැදැහවතුන් ගමන් කළේ දුෂ්කර මාර්ගයක් ඔස්සේ ය. පෙර සිටි
අපේ මුතුන් මිත්තන් මැදමහනුවර සිට කිරිපට්ටිය, මැදිවක, කලුන්තැන්න,
උඩුවාහින්න, මහවෙල, බෝපාන පසුකොට ගල්පඩි පෙළ බැස වේරගන්තොටට පැමිණ එතැන
සිට ඔරුවලින් මහවැලි ගඟ තරණය කර මහියංගණය වැඳීමට ගිය බව පැරැන්නන්
සඳහන් කරයි. ඉහත සඳහන් ගල්පඩි පෙළ දුටුගැමුණු රජුගේ යෝධයෙකු වූ සොරබොර
වැව ඉදිකළ බුලතාගේ නිර්මාණයක් බව ජනප්‍රවාදයේ එයි.
බඩුබාහිර ආදිය මෙන්ම දරුමල්ලන්ද කර තබාගෙන පයින් ගිය එම ගමන අතිශය
දුෂ්කර ගමනක් විය. වන සතුන් ගහන කැලෑ මාර්ගයක ගිය මේ ගමන දුෂ්කර මෙන්ම
ත්‍රාසජනක ද අත්දැකීමක් විය. එදා තුන්සරණය මෙන්ම ගැමි කවි ද ගායනා
කරමින් වන්දනා නඩය තමන්ගේ අන්තිම කැමැති පත්‍රය ද දූ දරුවන් වෙත ලියා
එම ගමනට එක්විය. අද සමාජයෙන් ඈත් වූ එකල වන්දනාකරුවන් ගැයූ ගැමි කවි
කීපයක් මෙසේ ය.
කන්ද උඩින් පෑවේ තාරකාවා
නලා හඬින් පිම්බා වැනි සොබාවා
සතර වරන් දෙවියන් කල උපාවා
මහියංගනේ වැඳලා යන්ට ආවා
භාවනා සීල හිත යට තිබෙන්නා
වාසනාවන්ත කළ වැඩ පෙනෙන්නා
බැඳපු කප් රුකක් සුළඟට වැනෙන්නා
මහියංගන කොතේ බුදුරැස් වඩින්නා
ඒ පා ගමන කොතරම් වෙහෙසකරද යන්න මෙම ගැමි කවි කියයි.
දුම්බර බැද්දේ මැද හිටලා පයින් යමු
කඩා පලු වීර කාලා වතුර බොමු
අඬන බිළිඳු හට නැවතී කිරි පොවමු
මහියංගනේ වැඳලා අඬ අඬා යමු
ගමන කොතරම් දුෂ්කර වුවත් බුද්ධාලම්භන පී‍්‍රතියෙන් හඬ හඬා සැදැහැවතුන්
එම වන්දනා ගමනට එක්විය. දහඅට වංගුව බසින විට රාවණ සීතා දිය නෑ රාවණා
ඇල්ල හමුවෙයි. සීතා නැවතී සිටි සීතා කොටුව අදටත් දැකිය හැකි ය. |
අව
අටවක
අමාවක
පුර අටවක
පසෙලාස්වක