නොවැඩුණ සිත
දමනයට
ක්‍රම පහක්
 බලංගොඩ, කොටවෙහෙරමංකඩ
දම්වැල්ඕඩය වළවේ ශ්‍රී දේවරක්ඛිතාරාමාධිපති,
ර/බල/වැලිපතයාය ප්‍රාථමික විද්‍යාලයේ
විදුහල්පති
ශාස්ත්‍රපති
වැලිපත පඤ්ඤානන්ද හිමි
නමෝ තස්ස භගවතෝ අරහතෝ
සම්මා සම්බුද්ධස්ස
‘අපරිපක්කාය මේඝිය චේතෝ විමුක්තියා පඤ්චධම්මා පරිපක්කාය සංවත්තන්ති”.......
සැදැහැවත්නි,
ධර්ම දේශනාව සඳහා තෝරා ගත්තේ අංගුත්තර නිකායේ නවක නිපාතයේ මේඝිය සූත්‍රයයි.
තථාගතයන් වහන්සේ චාලිකා නගර සමීපයෙහි වූ චාරිකා පර්වතයෙහි වැඩවසන සමයක උපස්ථායක
වූයේ ආයුෂ්මත් මේඝිය ස්වාමීන් වහන්සේය.
 දිනක් මේඝිය තෙරුන් බුදුන් වහන්සේ වැඳ ජන්තුග්‍රාමයට පිණ්ඩපාතය සඳහා වැඩමකරවීමට
අවසර ඉල්ලීය. බුදුරදුන් මේඝිය තෙරුන්ට අවසර දෙයි. ඡන්තු ග්‍රාමයට පිඬුසිඟා වැඩිය
මේඝිය තෙරුන් දවල් දානයෙන් පසු කිමිකාලා නම් නදිය අසල සක්මන් කරමින් සිටියේය. මේ
අවස්ථාවේ රමණීය වූ අඹවනයක් උන්වහන්සේට දක්නට ලැබුණි. මෙම රමණීය අඹ වනය දුටු මේඝිය
හිමියන්ට මෙසේ අදහසක් ඇති වුණි.
මේ අඹවනය ප්‍රසාද වෙයි. රමණීයයි. මෙය පධන්වීය¸ වඩනු කැමති කුලපුත්‍රයෙකුට ඉතා
සුදුසුයි. බුදුරදුන් අවසර දෙන්නේ නම් පධන් වීය¸ සඳහා මම මේ අඹවනයට එන්නෙමි”යි සිතා
බුදුරදුන් හමුවීමට ගියේය.
බුදුසිරිපා වැඳ තමන්වහන්සේගේ සිතට ආ කාරණය කියා සිටියේය. මේ අවස්ථාවේ බුදුරදුන්
ලබාදෙන පිළිතුර අනුවයි. මේඝිය හිමියන්ගේ ඉදිරි කටයුතු සාර්ථක වන්නේ.
“මේඝිය තව කෙනෙක් එනතෙක් ඔබ මගෙ ළඟ ඉන්න. තව ටිකක් ඉවසන්න.” යැයි මේඝිය තෙරුන්ට
වදාළා. බුදුරජාණන් වහන්සේ යමක් දේශනා කරන්නේ කරුණු කාරණා බුදු නුවණින් දැනගෙනය.
සත්‍යපාරමි පුරණ ලද උන්වහන්සේට නිකරුණේ වචන පිටකිරීමට අවශ්‍ය නොවේ. නමුත් මේඝිය
තෙරුන්ගේ සිතට ලොකු පසුබෑමක් ඇති වුණි. දුක් කෙළවර කරන්න. භාවනා වඩන්න අවසර නොදීම
පිළිබඳව සිතිවිලි ගලාගෙන එයි. ස්වාමී භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ඉදිරියේ කළ යුත්තක් නැහැ.
සියලු දුක් නසා අවසානයි. නමුත් මට බොහෝ දුරක් යාමට ඇති බැවින් මා හට අවසර දෙන්නේ
නම් පධන් වීර්ය පිණිස යන්නෙමියි දෙවන වතාවටද ඉල්ලීය. මේඝිය තවත් කෙනෙක් එනතෙක්
ඉවසන්න. මේ අවස්ථාවේදීත් මේඝිය තෙරුන්ට අවසර නොදීම නිසා තවදුරටත් බුදුරදුන්ට ආයාචනා
කරන්නට විය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේට අනාගතයේ කටයුතු කිසිවක් නැත. නැවත නැවත ඉපදීමක් හෝ
කළ යුත්තක් නැත. නමුත් මට කළ යුතු වැඩ බොහෝමයි. නැවත නැවත කිරීමක් ඇත. භාග්‍යවතුන්
වහන්සේ අවසර දෙන්නේ නම් පධන් වීය¸ වඩන්න. මම ඒ අඹ වනයට යමි යැයි තුන්වන වරටත් ඉල්ලා
සිටියේය. ලොව්තුරා බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙත එසේ කීමට අවශ්‍ය නැහැ. සත්‍යපාරමිතා පුරන
ලද බුදුරදුන් යමක් දේශනා කරන්නේ බුදු නුවණින් කරුණු දැනගෙනය. නමුත් මේඝිය තෙරුන්ට
ඒවා නොතේරෙයි . එම නිසා තමන්ගේ අරමුණු මුදුන්පත් කර ගැනීමට නැවත නැවත ඉල්ලා සිටියි.
බුදුරජාණන් වහන්සේ මේඝිය තෙරුන්ට කරුණු කියද්දී තවදුරටත් ඉල්ලන විට උන්වහන්සේ අවසර
දුන්හ.
ඔබට කෙලෙස් නසන්න, වීය¸වඩන්න යන්න ඕනෑ කියද්දී මම විරුද්ධ වන එක සුදුසු නැහැ.
කැමැති ආකාරයට ගොස් භාවනා කරන්න යැයි බුදුරදුන් මේඝිය තෙරුන්ට අවසර දෙයි. සතුටට පත්
මේඝිය සම්බුදු සිරිපා වැඳ එතනින් පිටත්ව ජන්තු ග්‍රාමයේ කිමිකාලා නදිය අසල රමණීය
අඹතුරු මුලට ගොස් වාඩිවී පධන් වීය¸ වඩන්න ආරම්භ කළේ නිසසල පරිසරයේ ඇති සුන්දරත්වය
විඳගෙනය. බද්ධ පර්යංකයෙන් වාඩිවී ඇස් පියාගෙන භාවනා කිරීමට ආරම්භ කරන විට
මේඝිය හාමුදුරුවන්ගේ සිතට කාමවිතර්ක, ව්‍යාපාද විතර්ක, විහිංසා විතර්ක ගලා එන්නට
විය. ආරම්භ කළ භාවනාවට ඉඩක් නොලැබේ. විවිධ කාම විතර්කයන්ගෙන් හිත කිළිටි වෙයි.
බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් තෙවරක්ම ඉල්ලා අවසර ගෙන උදාකරගත් අවස්ථාවෙන් කිසිම ඵලක්
නැහැ. මේ භාවනාවෙන් කිසි ඵලක් නොවන බව මේඝිය තෙරුන්ට කල්පනා වුණි. මෙම ස්ථානයේ
මේඝිය හිමියන් ආත්ම පන්සියයක් රජකම් කර ඇත. ඒ සිතිවිලි විතර්ක නැවත ගලා එන බව මේඝිය
තෙරුන්ට නොදැනේ.
මේඝිය තෙරුන් භාවනාව අතහැර නැවත භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයට යයි. තමන් භාවනාව ආරම්භ
කරනවාත් සමඟම සිතට එන කාමවිතර්ක ආදිය පිළිබඳ බුදුරදුන්ට මතක් කරන ලදී. බුදුරජාණන්
වහන්සේ තුන් කල් දක්නා නුවණ ඇති උත්තමයෙකි. එහෙයින් මේඝිය තෙරුන්ට කරුණාවෙන් කරුණු
පහදා දුන් සේක.
මේඝිය, දමනය නොවුණ, වැඩිච්ච නැති සිත දමනය කිරීමට ක්‍රම පහක් ඇති අතර ඒවා දැන
අනුගමනය කළ යුතුයි.
මේඝිය, වැඩිච්ච නැති දමනය නොවුණ සිත හදාගැනීමට පළමු කාරණාව කල්‍යාණ මිත්‍ර
ආශ්‍රයයි. මගඵල ලැබීමට අවශ්‍ය මාර්ග පහදා දෙන්නේ කල්‍යාණ මිත්‍රයායි. එම සහාය
නොලැබුණොත් ප්‍රතිඵලයක් නොලැබේ. කල්‍යාණ මිත්‍රයාගේ කරුණාන්විත උපදේශය විමුක්තිය
ලැබීමට අවශ්‍ය පළමු කාරණයයි. දෙවැනි කාරණය සිල්වත් බවයි. සිල්වත් ගුණවත් අය
අනුමාත්‍රවූ පාපයේ බිය දකියි. ප්‍රාතිමෝක්ෂ සංවර සීලයේ හැසිරීම් තිබිය යුතුයි. ලද
දෙයින් සතුටුවන අල්පේච්ඡ අයෙක් විය යුතුයි. ලද දෙයින් සතුටු වන්නාගේ ජීවිතය සරලයි.
භාවනා වඩන්නාට එය අවශ්‍යම තුන්වන අංගයකි. අකුසල් දුරු කිරීමට වීය¸ වඩන අයෙක් විය
යුතුයි. පටන් ගන්නා වීය¸ ඇති බව ජීවිතයට අවශ්‍යයි. කෙලෙස් නැසීමට එයද එක් කාරණාවක්
වන්නේය. එය සිව්වැන්නයි. උදයව්‍යගාමිණී වූ ආර්ය වූ නිර්වේදය ඇසුරු කළ මනාව දුක්
කෙළවර කිරීමට ප්‍රඥාව අවශ්‍ය වෙයි. මේ පංචධර්ම වීර්යයෙන් යුතුව අනුගමනය කළ යුතුවන
අතර භාවනාවට හිත යොමු කළ යුතු බව පැහැදිලි කළහ. මේඝිය, පැවිද්දකු විසින් මෙම පංච
ධර්මයෙහි පිහිටා ඉන්පසු සතර ධර්ම වැඩිය යුතුයි. රාගයාගේ ප්‍රහාණය පිණිස අසුභ භාවනාව
වැඩිය යුතුයි. ව්‍යාපාදයේ ප්‍රහාණය පිණිස මෛත්‍රි භාවනාව වැඩිය යුතුයි. විතර්ක
සිතුවිලි එහෙ මෙහෙ දුවන විට ආනාපාන සති භාවනාව වැඩිය යුතුයි. අස්මිමානය සමුච්ඡේදනය
පිණිස අනිත්‍ය සංඥාව වැඩිය යුතුයි. එවිට අනාත්ම සංඥාව පිහිටන්නේය. අනාත්ම සංඥාවෙන්
අස්මිමානය නැතිවී යන්නේය. මේ ආත්මයේදීම නිවන් දකින්න හැකියාව ලැබේ. මේ අයුරින්
මේඝිය තෙරුන්ට නියම කල්‍යාණ මිත්‍රයෙකු මෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ කරුණු පහදා වදාළහ.
මේඝිය සූත්‍රය තුළින් අප කාගේත් නොදැමුණු සිත වැඩිච්ච නැති සිත සකස් කර ගැනීමට
වැදගත් උපදේශයක් ලැබෙන හෙයින් ජීවිතයට එකතුකරගෙන සිත පිහිටුවා ගැනීමට අධිෂ්ඨාන කර
ගන්න. උතුම් බුද්ධ දේශනාවට හිත යොමු කිරීමෙන් ලැබු ආනිසංසයෙන් නිවන් සම්පත්
ප්‍රාර්ථනා කර ගන්න.
තෙරුවන් සරණයි. |
පුර
අටවක
පසෙලාස්වක
අව
අටවක
අමාවක