ලොව සැනසෙන්නේ කෙසේද?

කොබෙයිගනේ පුබ්බිලිය ශ්‍රී සාරානන්ද පිරිවෙනෙහි
නියෝජ්‍ය පරිවේණාධිපති
මාස්පොත ශ්‍රී ගංගාරාම ඓතිහාසික
බෝධි පූජා විහාරස්ථානවාසී
ගලගෙදර රතනවංශ හිමි

" බුදුරදුන් කල ශාක්‍ය, කෝලිය වංශිකයන් අතර ජලය බෙදා ගැනීම උදෙසා වෙන්නට තිබූ ලොකු විනාශයක් බුදුහිමියන්ගේ අවවාද අනුශාසනා මත නතර කර ගත්හ. එදා එය සිදුවුනිනම් ජීවිත රාශියක් විනාශ වන්නට ඉඩ තිබුණි. ඒ සෑම තැනකදීම බුදුහිමි සමඟියෙන් ජීවත් වීමම අගය කළහ."

මිනිසාට හුදෙකලාව ජීවත් විය නොහැක. සමාජ පද්ධතිය තුළ ජීවත් වන සියලු දෙනාම කුමන හෝ සම්බන්ධයක් මත කල් ගෙවන්නෝය. ඒ අනුව සමූහය, එකතුව, සංස්ථාව, රාශිය වැනි වචන තුළ ඇති අර්ථය වැදගත් වනු ඇත. උපන් සත්වයා ජීවත් වීමේදී විවිධ පැතිකඩයන් ඔස්සේ පරිසරය සකස් කර ගනු ඇත. එය මානව සමාජයේ සමාරම්භක අවස්ථාවල පටන් පැවත එන්නකි. ඒ අනුව වර්තමානයේ විද්‍යාත්මක ක්‍රමය තුළ විද්‍යාමාන වන්නේ එම අදහසය.

එය ගොඩ නැගීමේදී බුදු දහමට අනුව නිර්ණායක රාශියක් ඉදිරිපත් කොට ඇත. බුදු ඇසින් දුටු ‘සමඟියක ඇති වටිනාකම’ තුළ ඇති ගැඹුරු බව තව කෙනෙකුට සිතීමට පවා නොහැකි තරම්ය. බෞද්ධ දර්ශනය තුළ නිරන්තරයෙන් ප්‍රකට කර ඇත්තේ සමඟියක ඇති වටිනාකම නොවේද? බුදුරදුන් පහළ වූ යුගය තුළ විවිධ දෘෂ්ඨි ඔස්සේ ගමන් කොට නිවන ක්ෂාත් ක්ෂාත් කරගත නොහැකිව මං මුලා වී බොහෝ දෙනා ජීවන ප්‍රතිපදාවන් ගතකළ ආකාරය ඉතා ප්‍රකටය. ඒ සියල්ලම තුළ ඇත්තේ අන්තද්වයයි. නමුදු බුදු හිමි දේශනා කළ සමාජ ප්‍රගමනයට අවශ්‍ය කරුණු සියල්ලම මධ්‍යස්ථ ඒවාය. ඒ අනුව සමඟියක ඇති වටිනාකම අද ලෝකයට අවශ්‍ය වී ඇත.

එකිනෙකා පරයා තනි තනිව කාමභෝගි ජීවිත උදෙසා කරන සටන තියුණු මට්ටමක පවතී. එය එතරම් සුබදායක දෙයක් නොවේ. ඒ තුළින් කෙසේ හෝ ජීවත් විය යුතුය යන පටු පරමාර්ථ ඔස්සේ විහිදුන සංකල්ප උද්දීපනය වී සමාජයට හා පුද්ගලයාට විශාල විනාශයක් සිදු වනවාට කිසිදු සැකයක් නැත. සමඟියේ ඇති අගය පිළිබඳ බුද්ධ දේශනාවට අනුව කරුණු පැහැදිලි කිරීමේදී ඒ බව මනාව ප්‍රත්‍යක්ෂ වේ. සමඟියෙහි අගය පිළිබඳ බුදුහිමි බුද්ධ ශාසනයෙන්ම ආරම්භ කරන ලද්දේ ආදර්ශයක් වශයෙන් පුහුදුන් සත්ත්වයාට යහතින් ජීවත් වීම උදෙසාය. ඒ අනුව ධම්ම පදයේ පහත ගාථා ධර්මය ඉතා වැදගත් වනු ඇත.

සුඛෝ බුද්ධානං උප්පාදෝ
සුඛා සද්ධම්ම දේශනා
සුඛා සංඝස්ස සාමග්ගි
සමග්ගානං තපෝ සුඛෝ

බුදුවරුන්ගේ ඉපදීම සැපයකි. සද්ධර්මය දේශනා කිරීම සැපයකි. සංඝයා වහන්සේගේ සමගිය සැපයකි. සමගි වූවන්ගේ තපස සැපයකි. භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ සමගිය අගය කළ බදු හිමි ඒ පිළිබඳ නිරන්තරයෙන් අවවාද අනුශාසනාද කළහ. වරක් විශාලා මහනුවර කූටාගාර ශාලාව තුළ විනයධර හා ධර්මධර භික්ෂූන් වහන්සේලා අතර සුළු දෙයකට ඇති වූ කෝලාහලයක් සංසිඳුවීමට බුදුහිමි මහත් පරිශ්‍රමයක් ගත්හ. එහි දී දේශනා කළේද “සමග්ගා හෝත මා විවදත” “සමඟි වව් වාද නොකරව්” වශයෙනි. නමුදු භික්ෂූන් වහන්සේලා එම වාදය දිගින් දිගටම ගෙන ගිය බැවින් බුදු හිමි අවසානෙට ඔවුන්ගෙන් ඈත් වී පාරිලෙය්‍ය වනයට වැඩම කරමින් නව වන වස් තුන්මාසයම එහි ගත කළහ. එතුළින් පැහැදිලි වන්නේද භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ සමඟිය අගය කළ ආකාරයයි. ගිහි ජනතාවට ආදර්ශයක් විය යුතු පිරිසක් භික්ෂූන්වහන්සේලා එලෙස වාද බේද වීම නොහොබිනා ක්‍රියාවක් බව බුදුරදුන් පහදා දුන් ආකාරය ඉතා අගනේය.

සමඟියේ අගය වටිනාකම බුදුහිමි විවිධ තැන්වලදී භික්ෂූන්ටත් රාජරාජ මහාමාත්‍යාදීන්ටත් සාමාන්‍ය වැසියාටත් දේශනා කළහ. ඒ අතර බුදුරදුන් විවිධ ආත්මවල සමඟිව ජීවත් වූ ආකාරය පිළිබඳ ජාතක පොත තුළින්ද අනාවරණය වේ. ජාතක පොතෙහි සඳහන් 33 වෙනි ජාතකය වන්නේ සම්මෝදමාන ජාතකයයි. එහි සමඟිය හා සමඟිය බිඳුන තැන සිදුවන විනාශය පිළිබඳ මනාව විවරණය කොට ඇත.එනම්,

එක් ආත්මයක අප බෝසතාණෝ වටු කුරුලු ජාතියෙහි ඉපිද අන් වටුවන්ට නායකව සිටියහ. එක් වැද්දෙක් වටුවන් වසන පෙදෙසට පැමිණ වටු හඬ නගා වටුවන් රැස් වූ කළ දැල එළති. පසුව සියලු වටුවන් අල්ලා ඔවුන් විකිණීමෙන්ද, ඔවුන්ගේ මස් අනුභව කිරීමෙන්ද ජීවිතය පවත්වාගෙන යයි. දිනක් බෝසත් වටුවා පිරිසට සමඟිව සිටිනතාක් බේරීයාමට හැකි බව දන්වා සියලුදෙනා සමඟියෙන් දැළත් සමඟ ඉගිල්ලී ජීවිත බේරා ගනිමුයැයි සාකච්ඡා කොට ඒ විධියට ක්‍රියා කොට ජීවිතය බේරාගත්හ. මෙසේ ක්‍රියා කරමින් සිටියදී දිනක් වටුවන් බිමට බසින විට එක් වටුවෙකුගේ පය අනිකාගේ හිසේ වැදීමෙන් දබරයක් හටගත්තේය. ඒ තුළින් අසමඟියක් ඇති වී වැද්දාට සියලු දෙනාම බිලි වූහ.

එම කතා පුවතින් වුවද පැහැදිලි වන්නේ අසමගිය ඇති වූ කළ ජීවිත පවා විනාශවීමට පුළුවන් බවය, ඒ අනුව සමඟියෙන්ම ජීවත් වීම උතුම් වන්නේ ය. බුදුරදුන් කල ශාක්‍ය, කෝලිය වංශිකයන් අතර ජලය බෙදා ගැනීම උදෙසා වෙන්නට තිබූ ලොකු විනාශයක් බුදුහිමියන්ගේ අවවාද අනුශාසනා මත නතර කර ගත්හ. එදා එය සිදුවුනිනම් ජීවිත රාශියක් විනාශ වන්නට ඉඩ තිබුණි. ඒ සෑම තැනකදීම බුදුහිමි සමඟියෙන් ජීවත් වීමම අගය කළහ. තනි ගසක් තිබුණ කළ සුළඟකින් පවා විනාශ වීමේ ප්‍රවණතාවය වැඩිය. නමුදු ගස් සමූහයක් තිබෙන තැන සුළඟකින් පවා විනාශ කිරීමට අපහසුය. එලෙසම සමඟියෙන් ජීවත් වීමේ දී සතුරු ආක්‍රමණ පවා නැති කර ගැනීමට පුළුවන් බව සිතට ගත යුතු ය.

බුදුන් කළ පැවැති ලිච්ඡවි රාජ්‍ය දෙස බැලුවත් එම රාජ්‍ය දිව්‍ය ලෝකයක් සේ බැබළීමට හේතුව වූයේ සමඟිව හදාගත් ක්‍රියා පද්ධති හතක් නිරන්තරයෙන් ක්‍රියාත්මක වූ බැවිනි. ඒවා ‘සප්ත අපරිභාණී ධර්ම’ වශයෙන් හඳුන්වා ඇත. එම රාජ්‍ය පිරිහුනේ අසමඟිවීමෙන් එම ප්‍රතිපත්ති කඩා වැටීමත් සමඟය. ඒ අනුව මුළු ලෝකයටම අවශ්‍ය වී ඇත්තේ සමඟිය බව පැහැදිලි වේ.

මුළු ලෝකයම ගිනිගෙන පවතින්නේ සමඟියක් නොමැති කමිනි. එකිනෙකා පරයා නැගෙන පටු පරමාර්ථ ඔස්සේ තම තමන් නැගී සිටීමට මිස සමඟියෙන් සමාදානයෙන් කටයුතු කරන බවක් නොපෙනේ. රාගයෙන් රත් වී, ද්වේෂයෙන් දූෂිත වී, මෝහයෙන් මුලා වී අන්ධ ලෝකයක මිනිසුන් ජීවත් වෙති. දිනපතා ලෝකය තුළ සිදුවන ගහ බැණ ගැනීම්, කපා කොටා ගැනීම්, මිනී මරා ගැනීම් කෙළවරක් නැත. ජීවිතයක තිබෙන වටිනාකම අබමල් රේණුවකට නොසිතන, කුහක මිනිසුන් වසන ලෝකයක අප ජීවත් වන්නෙමු. මුදල් පසුපසම ජීවිතය හඹායන අඥාන මිනිසුන් වසන ලෝකයක් නිර්මාණය වී ඇත.

ඒ අනුව බුද්ධ චරිතයෙන් ගත හැකි පාඩම් එමටය. එතුළින් තනි තනිව හෝ සැකසීමට මේ කාලයයි. ජාති, කුල, ආගම්, පක්ෂ මත ඇනකොටා ගැනීම්, ඛේද බින්න වීම් අනුවණයින්ගේ ක්‍රියාවකි. පුංචි කාලයක් ගත කරන සත්වයා විසින් සිදුකළ යුත්තේ ගුණ ධර්ම තුළින් චරිත සංවර්ධනය නොවේද? තිරිසන් සතුන් සේ ජීවත් වීම මිනිසාට නොගැළපෙන්නකි. ඒ අනුව රටක ජාතියක උන්නතියට හේතුව සමගිය බැවින් එම උතුම් ක්‍රියා ප්‍රතිපත්තිය ප්‍රගුණ කරමින් ජීවිත සාර්ථක කර ගැනීමට සැවොම අධිෂ්ඨාන කර ගනිත්වා.