සීලයේ දියුණුව ප්‍රඥාවයි

මාලබේ අරංගල ශ්‍රී ශෛලාරාමාධිපති කථිකාචාර්ය,
දර්ශනපති
රාජකීය පණ්ඩිත
ඇත්කඳුරේ සුමනසාර හිමි

සසර ගින්නෙන් දැවෙන, බොහෝ දුක් විඳින සත්ත්වයාට ඒ ගිනි නිවීම සඳහා උත්තම ධර්මයක් දේශනා කොට වදාළේ බුදුරජාණන් වහන්සේයි. උන්වහන්සේ අපගේ එකම කල්‍යාණ මිත්‍රයාණන් වහන්සේ යි. අසිරිමත් ඒ ධර්ම මාර්ගයේ ගමන් කරන සියලුම දෙනාටම අසිරිමත් නැවතුමක් ද හමුවෙයි.

සීලයේ දියුණුව ප්‍රඥාව උදෙසා

අපේ සිත මහා පුදුම දෙයක්. සිත නරක නපුරු දේත්, පුණ්‍යවන්ත, යහපත් දේත් හොඳින් ග්‍රහණය කර ගන්නවා. සිත තුළට පාපී , භයානක ක්ලේශ ධර්ම ඇතුළු වනවිට අපේ සිත නපුරු, දුබල, කළු, චණ්ඩ බවට පත්වෙනවා. නමුත් සිත තුළට පුණ්‍යමය අරමුණු, දැහැමි සිතිවිලි අසිරිමත් බුද්ධ දේශනා සිතට ඇතුළු වූ පසු සිත පිරිසුදු වෙනවා, සුවපත් වෙනවා. සිත බලවත් වෙනවා. චල බව නසා අචල බවට මේ සිත ගෙනයන්නට අපට භාග්‍යය ලැබෙනවා.

බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ ඒ ධර්මය ප්‍රගුණ කිරීම තුළින් අපේ ශ්‍රද්ධාව දියුණු කර ගන්නට පුළුවන්. ඒ දේශනා ශ්‍රවණය කරන විට අපේ සීලය දියුණු වෙනවා. සීලයේ දියුණුව සමාධියට උදව්වක්. සමාධියේ දියුණුව ප්‍රඥාව ලබන්න පුළුවන්. එපමණක් නොවේ ප්‍රඥාවේ දියුණුව සීලයේ දියුණුවට නැවත ගෙන එන්න පුළුවන්. සීලයේ දියුණුව ප්‍රඥාව උදෙසා යන්නත්, ප්‍රඥාවේ දියුණුව සීලය බලවත් කරන්නත් හේතුවෙනවාම යි. එනිසා ධර්මය ඇසුරු කරගෙන සුවපත් මනසක් ඒ වගේම සසර නැවතුමත් හදා ගන්නට පුළුවන්.

නත්ථිරාග සමෝඅග්ගි
නත්ථිදෝස සමෝකලී
නත්ථිඛන්ධා සමෝදුක්ඛා
නත්ථිසන්ති පරංසුඛන්ති

රාගය තරම් බලවත් ගින්නක්, දාහයක් නැත, ද්වේෂය, වෛරය, පටිඝය තරම් බලවත් අපරාධයක් කිළුටක් මේ සංසාරයේ නැත, මේ ලෝකයේ කෙතරම් දුක් තිබෙනවාද? ඒ හැම දුකටම වඩා මේ පංචඋපාධානස්ඛන්ධ කූඩුව අපට දුක් ගෙන දෙනවා. එනිසා රාගය දුක ඇති කරනවා. අප දවනවා. ද්වේශය දුක ඇති කරනවා අප දවනවා. පංච උපාධානස්කන්ධය බරයි, දුකයි කරදරකාරීයි, අසහනකාරීයි. මේ නිසා දුක්ඛිත සසරින් එතෙරවීම ශාන්ති සුවය පසක් කිරීම නිවනට සමීප වීමට වටිනා සැපත බවත්, එවන් වෙනත් සුවයක් නැතිබවත් බුදුරජාණන් වහන්සේ ඉහත ගාථාවෙන් වදාළා.

රාගය තිබුණොත්?

මේ දේශනාව සිදුකිරීමට එක් හේතුවක් තිබුණා. දිනක් බුදුරජාණන් වහන්සේ සැවැත්නුවර ජේතවනාරාමයේ වැඩ සිටින විට එක්තරා පිරිසක් බුදුරජාණන් වහන්සේ බැහැ දැකීමට පැමිණියා. උන්වහන්සේට වන්දනාමාන කොට පසෙකින් අසුන් ගත්තා. ඔවුන් කියනවා “අනේ ස්වාමිනි, අපේ මේ දියණිය දැන් විවාහ ජීවිතයට පිවිසෙන්නයි සූදානම. ඒ නිසා අපේ මේ දියණියට ආශිර්වාද පිණිස ඔබවහන්සේ ප්‍රමුඛ මහා සංඝරත්නයට අප දානයක් පූජා කිරීමට කැමැතියි. එය පිළිගන්නා සේක්වායි” කියා සිටියා. බුදුරජාණන් වහන්සේ ආරාධනය පිළිගත්තා. නිසි දිනයේදී බුද්ධ ප්‍රමුඛ මහා සංඝරත්නය පෙරහරකින් ඒ නිවසට වැඩියා. ශෘස්තෘන් වහන්සේට පිටුපසින් රහතන් වහන්සේ, අනාගාමි උතුමන්, සකෘදාගාමි , සෝවාන් උතුමන් මඟඵල නො ලැබූ ස්වාමින් වහන්සේ පිළිවෙලින් වැඩියා. මිනිසුන් පාර දෙපැත්තේ සාධුකාර දෙමින් වන්දනා කළා. අර තරුණිය විවාහවීමට සිටි තරුණයාත් එදා ඒ දානය සඳහා පැමිණ සිටියා. හෙටයි ඔවුන්ගේ විවාහ මංගල්‍යය. අදයි දානය පැවැත්වීමට සූදානම්ව තිබුණේ.

බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඩ අනුශාසනා කරන අතරේ අර තරුණයා විවාහ වීමට නියමිත තරුණිය දෙස බලාගෙනම සිටියා. “ඇය කෙතරම් ලස්සනද? ඇයගේ හිසකෙස් කෙතරම් පි‍්‍රයමනාප ද? ඇවිදින විට ඇය පමණයි මෙතරම් සුන්දර. මේ වගේ තරුණියක් විවාහ කරගන්නට මම වාසනාවන්ත වුණානේ” යැයි සිතිවිලි සිතමින් බුදු බණට කන් යොමන්නේ නැතිව තරුණිය දෙසම එක එල්ලේ බලා සිටියා. ඔහු සිතින් බොහෝ දුර ගියා. මම ඇයගේ හිස මේ ආකාරයට පිරිමදිනවා යැයි සිතමින් ඔහු ළඟ සිටි වයෝවෘද්ධ පියෙකුගේ හිස පිරිමැද්දා. එවිට සිත මත කය ක්‍රියාත්මක වුණා. බුදුරජාණන් වහන්සේ දුටුවා මේ පිනක් සිදුවන අවස්ථාවේදී මේ තරුණයා රාග සිතින් මත්වෙලා අපහසුතාවයට පත්වෙන ආකාරය. ඔහුගේ ඇතුලත ගිනි ගන්නා ආකාරය.

බුදුරජාණන් වහන්සේ බුද්ධ බලය තුළින් මේ තරුණිය තරුණයාට නො පෙනෙන්නට සැලැස්සුවා. තරුණයා දැන් කලබල වෙලා තරුණිය සොයනවා. ටික ටික ඔහුගේ සිතේ රාගය අඩුවුණා. දැවිල්ල අඩුවුණා. ටිකෙන් ටික බුදුරජාණන් වහන්සේගේ දේශනාවට කන් යොමුකළා. මේ අවස්ථාව මුල් කරගෙන තථාගතයන් වහන්සේ වදාළා පින්වත, රාගය තරම් බලවත් ගින්නක් මේ ලෝකයේ නැහැ. ඒ වගේම ද්වේශය තරම් භයානක අල්ලා ගැනීමක්, ඒ තරම් අපරාධයක්, හානියක් වන දෙයක් නැහැ කියා.

ද්වේෂය තිබුණොත්?

ඔබ දන්නවා සිත ද්වේශයට පත්වුණාම අපේ ශරීරයේ සිදුවන හානිය කෙතරම් ද? කියා. සංසුන්බව, ගුණවත්කම, හැදිච්චකම පලා යනවා. එයට උපමාවක් කියනවා අශ්වයන් රෑනක් ඇවිත් දූවිලි ගොඩක දඟලනවා. මොකද වෙන්නේ? අශ්වයන් කුර ගැටිලා අර පළාතම දූවිල්ලෙන් වැසී යනවා. අපේ සිතට ද්වේශ සහගත සිතිවිල්ලක් ආ විට කළයුත්ත නො කළයුත්ත පෙනෙන්නේ නැහැ. ධර්මය, අධර්මය, කුසලය අකුසලය පෙනෙන්නේ නැහැ. එය ඉතා භයානකයි. ද්වේශය පාලනය කරන ආකාරයත්, අපට තථාගතයන් වහන්සේ වදාළා. ඒ තමයි කේන්තියක්, අධික තරහක් සිතට ආ විට දිග හුස්මක් ගන්න. එවිටත් කේන්තිය පාලනය නොවේනම් සිහියේ උපකාරය ගෙන තම සිත තුළ බලාගෙන සිටින්න. සිත දඟලන හැටි, නලියන හැටි. පිච්චෙන හැටි. එක පිට එකට එන නරක, නපුරු සිතිවිලි දකින්න කියනවා. එවිට ද්වේශය මැඬපත්වන්න පුළුවන්. ඒ වගේම කේන්තිය ආ අරමුණ කුමක්ද? කියා බලන්න කියනවා. ඒ අරමුණේ බීජය හඳුනාගත් විටත් කේන්තිය පාලනය කරගත හැකියි.

පංච උපාධානස්කන්ධයේ බර

ඒ වගේම අපට දුක් දෙන තුන්වෙනි කාරණය වන්නේ පංච උපාධානස්කන්ධයේ දුකයි. ඒ පංච උපාධනස්කන්ධය කුමක්ද? රූප,වේදනා, සංඥා, සංකාර, විඤ්ඤාණ. මේ පහෙන් තමා අප නිර්මාණය වී තිබෙන්නේ. මේ පහම දුකයි. මේ පංච උපාධානස්කන්ධය ඉතා බරයි. බැරි බරක් උසුලාගෙන ඉන්නේ. බරක් තිබෙනවා. බර දරන කෙනෙක් ඉන්නවා. බර දැරීම මහා දුකක්. ඒනිසා මේ දරන්න බැරි බර දුක් සහගත බර පැත්තකින් තබන්න පුළුවන්නම් එතැන තමා සැනසීම. අප දන්නවා මේ පංච උපාධානස්කන්ධය නිසාම අපට කෙතරම් දුක් ඇතිවෙනවාද කියා. අපගේ ශරීරය හැමදාම එක විදිහටම පවතින්නේ නැහැ. දිරනවා. වෙනස්වෙනවා. ඒ වගේම නැතිවෙන්න විනාශ ස්වභාවයට යනවා. අපේම පංචඋපාධානස්කන්ධය අපටම දුකක් කරදරයක් වෙලා. අප කැමැති නැහැ අපේ ශරීරය වෙනස් වෙනවාට. මේ රූප, වේදනා, සංඥා, සංස්කාර, විඤ්ඤාණ වලින් හැදුන පංච උපාධානස්කන්ධ සහිත මේ සත්ත්වයා මහත් දුකක පැටලිලා. මෙහි හට ගැනීමත්, වෙනස්වීමත්, නැතිවීමත් තිබෙනවා. එයටයි ලෝකය කියන්නේ. කැඩෙන බිඳෙන, වෙනස්වෙන දෙය ඒ ලෝකයට අයත්.

මේ පංච උපාධානස්කන්ධයත් බර ලෝකයක්. ඒ නිසා මේක දුකේ අනිත්‍ය ස්වභාවය වැටහෙනවිට මම, මගේ, මගේ ආත්මය කියා ගැනීමක් නැහැ. යමක් මගේ නම්, මට ඕන ආකාරයට තිබෙන්න ඕන. නමුත් බුදුරජාණන් වහන්සේ සියල්ල අනිත්‍යයි සියල්ල දුකයි කියා කියු දෙය නැති කරන්නට බැහැ. මේ ලෝකය අනාත්මයි. මම, මගේ, අපේ කියා අල්ලා ගැනීමක් නැහැ. අල්ලාගත් දේ සියල්ල අතහැරෙනවා. නමුත් සිතින් අල්ලා ගත් පින අත හැරෙන්නේ නැහැ. යන යන තැන සෙවනැල්ල වගේ පිටුපසින් එනවා. ඔබට ලස්සන ශරීරයක් ලැබුණේ. රසට තුන් වේලටම කෑමක් ලැබෙන්නේ, යානවාහන, ගෙවල් දොරවල් ලැබෙන්නේ සංසාරික පින නිසයි. පුන්‍යවන්ත සිතක් ලැබුණෙත් පින සහ පිනේ පුරුද්ද නිසායි. ඒ නිසා ධර්මකාමි බව ඔබ සුවපත් කරනවා. ධර්මයට ද්වේශ කරන්නා අගාධයට යනවා.

මේ ධර්මය පරිහරණය කරන්නාට ඤාණය වැඩිදියුණු කර ගන්නට පුළුවන්. හොඳට ජීවිතය යහපත මතුකරගන්න පුළුවන්. තමා ගැන කාල කළමනාකරණයක් කර ගන්න පුළුවන්. මනුස්ස ආයුෂ ටික කාලයයි තිබෙන්නේ. ජීවිතයට මේ ලැබුණ ආයු කාලය හොඳම විදිහට ප්‍රයෝජන ගන්න අපේ සිත යොදවන්න ඕන.

ඒ නිසා නිවන පසක් කර ගැනීමට රාගය, ද්වේශය, මෝහය නැති කිරීමට මේ සසරේ උත්තම ජීවිතය ලබන්න සිහිල් වෙන්න නිවන් සුව පසක් කරන්න අප සියලු දෙනාට ශක්තිය ධෛර්ය ලැබේවා.