අසිරිමත් ධාතු පුරාණය 5 කොටස

ලක් දෙරණේ තැම්පත් කළ පාරිභෝගික ධාතුන් වහන්සේලා

පොල්ගහවෙල මහමෙවුනා
භාවනා අසපුවේ නිර්මාතෘ
කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද හිමි

බුදුරජුන් බුද්ධත්වයට පත් වෙලා අටවැනි අවුරුද්දේ දී අසූමහා ශ්‍රාවකයන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් බිහිවෙලා සිටියේ. ඒ අතර සාරිපුත්ත, මුගලන්, මහාකස්සප, භක්කුල, අං¼ගුලිමාල, සීවලී, රාධ, උපාලි, අනුරුද්ධ, ආදී මහ රහතන් වහන්සේත් එදා වැඩ සිටියා.

බුදුරජාණන් වහන්සේ බුද්ධත්වයෙන් පස්වැනි අවුරුද්දේදී දෙවැනි වතාවට ලංකාවට වැඩම කළේ නාගදීපයට. එයට හේතුව ලෙස දැක්වෙන්නේ මහෝදර රජතුමා තම දියණියට දෑවැද්දට මැණික් පුටුවක් තෑගි කළා. පසු කලක දියණිය මියගියා. පියා මැණික් පුටුව නැවත තමාට අවශ්‍ය බව දන්වා සිටියා. චූලෝදර බෑණා කියා සිටියේ දෑවැද්දට දුන් දේ නැවත දෙන්න බැහැ කියා. ඒ සඳහා යුද්ධයක් ඇතිවුණා.

නාගදීප සෑ රජුන්

එය සංසඳවීමට බුදුරජුන් නැවතත් අනුකම්පාවෙන් ලක් දෙරණට වැඩම කළා. ඒ මැණික් පුටුව මත වැඩ හිඳ දම් දෙසා යුද්ධය සංසිදෙව්වා. චුලෝදර මහෝදර නාගයන් ඒ මැණික් පුටුව තැන්පත් කර චෛත්‍යයක් ඉදිකළා. ඒ නාගදීප සෑ රජුන්. අදත් සැදැහැති මිනිසුන් දහස් ගණන් මුහුදෙන් එගොඩ වෙලා ඒ සෑ රඳුන් වඳිනවා. පොතපතේ සඳහන් වෙනවා යම් දවසක මේ සෑය දෙබෑ වෙලා මැණික් පුටුව ආකාසයේ වැඩ ඉන්නා බව. එතෙක් කිසිවෙකුට එය සොලවන්න බැහැ. බුදුරජාණන් වහන්සේ ජීවමානව සිටිද්දී ඉදිවූ තවත් පාරිභෝගික සෑයක් තමයි යාපනයේ නාගදීප සෑය.

කැලණි සෑ රජුන්

ඊළඟට බුදුරජාණන් වහන්සේ තුන්වැනි වතාවට ලංකාවට වැඩම කළේ කැලණියට යි. නාගදීපයේ සිදු වූ අසිරිය දැක මිණිකැට වන් නෙත් ඇති මණිඅක්ඛික නා රජු ආරාධනා කළා ස්වාමිනි, අපට අනුකම්පා කර මගේ රාජධානියටත් වඩින සේක්වා කියා. සැමට අනුකම්පාසහගත බුදුරජුන් බුද්ධත්වයෙන් අටවැනි අවුරුද්දේ කැලණියට වැඩම කළා. නා රජුගේ විමානයේ දී දන් වැළදුවා. ඒ වැඩ හුන් ආසනය තැන්පත්වයි කැලණි මහා සෑ රජුන් ඉඳිවුණේ.

කැලණි විහාරයේ ඉදිවෙන කාලේ ඉතාමත් ආශ්චර්ය දේ සිදුවී තිබෙනවා. ජනප්‍රවාදයේ තිබෙනවා කැලණි චෛත්‍යය ඉතාමත් ශ්‍රද්ධාවෙන් වන්දනා කළ පසු මිනිසුන්ගේ සිතේ දුක දුරු වෙනවා කියා. එනිසා මිනිසුන්ට සිතුවා මෙතැනයි පව් නැතිවෙන තැන කියා. කථාවෙන් කථාවට ඇවිත් අද කියනවා “උපන් දා සිට කරපු පව් නැත වරක් වැන්දොත් කැලණියේ” කියා. අදත් නිහඬව සෑ රජුන් දෙස බලා බුදුගුණ සජ්ඣායනා කළවිට දුක් දුරුවෙනවා. සැනසිල්ල ඇතිවෙනවා.

චීවර සෑය

දානයෙන් පස්සේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පැන් පහසු වුණා. අපට අනුකම්පා කර බුදු සිරුර ස්පර්ශ කළ ජල ධාරාව ධරණීතලය පුරා ගලා ගියා. පැන් පහසුවෙන්න ඇඳපු සළුව එගොඩ කැලණියේ පිහිටා ඇති චීවර සෑයේ වැඩ වෙසෙනවා.

සිරිපතුල පිහිටීම

බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක දරුවෙක් වූ සුමන සමන් දෙවියන් එයාගේ විමානය පිහිටි සමනල ගිරි මුදුනේ සිට බලාගෙන සිටිනවා. විමානයේ මල් අතුරලා. කාශ්‍යප, කෝණාගම, කකුඳස බුදුරජාණන් වහන්සේ මේ පර්වත මුදුනට වැඩ සිටි බව දෙවියන් දැන සිටියා. මගේ ශාස්තෘන් වහන්සේත් මේ පර්වත මුදුනට වඩීවා කියා දෙවියා අධිෂ්ඨාන කළා. උන්වහන්සේ ලංකාවට වැඩියේ පන්සියයක් රහතන් වහන්සේ සමඟ. බුදුරජුන් බුද්ධත්වයට පත්වෙලා අටවැනි අවුරුද්දේ දී අසූමහා ශ්‍රාවකයන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් බිහිවෙලා සිටියේ. ඒ අතර සාරිපුත්ත, මුගලන්, මහාකස්සප, භක්කුල, අං¼ගුලිමාල, සීවලී, රාධ, උපාලි, අනුරුද්ධ, ආදී මහ රහතන් වහන්සේත් එදා වැඩ සිටියා. මුළු සමන්ගිරම මල් වලින් වැහිලා. සමන් දෙවියන්ගේ විමානයේ මැද ගල් පර්වතයක් තිබුණා. ඒක මාණික්‍යයක්. බුදුරජාණන් වහන්සේ භික්ෂූන් සමඟ සමනල ගිරි පර්වතයට වැඩියා. සමන් දෙවියන් ආරාධනා කරනවා භාග්‍යවතුන් වහන්ස, ඔබ උතුම් සිරිපාකමල මට අනුකම්පා පිණිස මේ මාණික්‍ය මත තබන සේක්වා. දෙවියන්ගේ බ්‍රහ්මයන්ගේ සිරස මේ උතුම් සිරිපා අසල තැබෙනු ඇති. ස්වාමිනි, උතුම් සිරිපාකමල මාණික්‍ය මත තබන සේක්වා. ඔබ වහන්සේ මේ මිහි තලයේ වඩින විට මහ පොළොවේ උස්තැන් පහත් වී පහත් තැන් උස් වී පොළොව සමතලා වුණා. ස්වාමිනි, ඒ උතුම් සිරිපා මේ මාණික්‍යයේ තබන සේක්වා. ස්වාමිනි,මේ ගිරිකුස මගේ සිරස යැයි සිතා මේ මාණික්‍ය මත උතුම් සිරිපාකමල තබන සේක්වා ආදී ගුණ කියමින් මහත් ශ්‍රද්ධාවෙන් සිරිපතුල තබන ලෙස ඉල්ලා සිටියා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමන් දෙවියන්ටත්, අපටත් අනුකම්පා කළා. උන්වහන්සේ අසනවා පින්වත් දිව්‍ය පුත්‍රය, මේ වගේ උස් තැනක සිරිපාකමල තැබූ පසු පිනට කැමැති මිනිසුන් එය වන්දනා කරන්නේ කෙසේද? “ස්වාමිනි, මම සැදැහැ සිත් ඇත්තන්ව පුළුන් ගොඩක් සේ ගෙනවිත් සිරිපා කමල වන්දවනවා” කියා ප්‍රකාශ කළා. අදටත් තිබෙන ඒ ආනුභාවය ඔබත් අත්විඳලා ඇති.

ඉන්පසු දිවාකල් ගෙවා එයින් නැගිට දීඝවාපී චෛත්‍ය පිහිටි තැන සමවතට සමවැදුණා. එවෙලෙහි මහ පොළොව සිය දහස් වර කම්පා වුණා. එතැනින් නැගිට රුවන්මැලි මහා සෑය පිහිටින තැනට වැඩම කොට එහි සමවතට සමවැදුණා. එහිදීද පොළොව කම්පා වුණා. එතැනින් නැගිට ථූපාරාම චෛත්‍යය පිහිටන තැනට වැඩම කොට නිරෝධ සමාපත්තියට සමවැදුණා. එහිදීද පොළව පෙර පරිදිම කම්පා වුණා. එතැනින් මිරිසවැටිය චෛත්‍යය පිහිටන තැනට වැඩ භික්ෂුන් සමඟ සමවතට සමවැදුණා. මහපොළොව එහිදීද කම්පා වුණා. එතැනින් නැගිට කතරගම චෛත්‍යය පිහිටන තැනට වැඩම කොට සමවතට සමවැදුණා. එහිදීද පොළොව කම්පා වුණා. එයින් නැගිට තිස්ස මහා විහාර චෛත්‍යය පිහිටන තැනට වැඩම කොට සමවතට සමවැදුණා. එහිදීද පොළොව කම්පා වුණා. ඉන්පසු ථූපාරාම විහාර චෛත්‍යය පිහිටවන තැනට වැඩම කොට සමවතට සමවැදුණු අතර මෙහිදීද මහපොළොව කම්පා වුණා. බලවත්ව කම්පා වුණා. එයින් නැගිට මහවැලි ගඟට දකුණු ඉවුරු දිශාවෙහි සේරු නම් විල කෙළවරෙහි වරාහ නම් ගල් පොකුණ පිහිටි භූමියෙහි පන්සියයක් රහතන් වහන්සේ සමඟ නිරෝධ සමාපත්තියට සමවැදුණා. එවලෙහි මහා පොළොව මහා හස්තිරාජයෙකුගේ කුඤ්චනාදයක් සෙයින් දහස්වර නාද නංවමින් සොම්නස් වූ කලෙක මෙන් සකල ලංකාද්වීපය නින්නාද කරවමින් කම්පා වුණා. ඒ වගේම දොළොස්මස්ථානයේම උන්වහන්සේගේ ආනුභාවය පැතිරී ගියා. අදටත් ඒ අනුභාවය එලෙසම තිබෙනවා.

මහා පරිනිර්වාණය

දැන් තථාගතයන් වහන්සේ අසූවැනි වියේ පසුවෙන්නේ. උන්වහන්සේ පිරිනිවන් පාන්නට වඩිනවා. උන්වහන්සේ විශාලා මහනුවරින් පිළිවෙළින් භණ්ඩ ග්‍රාම, හස්ති ග්‍රාම, අම්බ ග්‍රාම, ජම්බු ග්‍රාම, භෝග, ග්‍රාම යන ගම්වලට වැඩම කර ජනයාට දහම් දෙසා පාවා නුවරට වැඩියා. තමන් වහන්සේගේ පරිනිර්වාණය ඉතා ආසන්න වී ඇති බව දැනගෙන කුසිනාරානුවර මල්ල රජ දරුවන්ගේ උපවත්තන සල්වනයට වැඩ සල්ගස් දෙකක් අතර උතුරට හිස දමා ඇඳක් පිළියෙල කරවාගෙන යළිත් නො නැගිටිමියි අධිෂ්ඨාන කරමින් සැතපුණා. මධ්‍යම යාමයෙහි දස දහස් ලෝක ධාතුවෙහි දෙවියන් හට අනුශාසනා කොට අවසන් යාමය අවසානයෙහි පළමු ධ්‍යානයට සමවැදී එයින් නැගිට දෙවෙනි,තුන්වැනි, සිව්වැනි ධ්‍යානයන්ට සමවැදුණා. එයින් නැගිට ආකාසනඤ්චායතනය, විඤ්ඤාණඤ්චායතනය, ආකිඤ්චඤ්ඤායතනය, නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනයට සමවැදී එයින් නැගිට නිරෝධ සමාපත්තියට සමවැදුණා. එයින් නැගිට පළමු, දෙවැනි, තුන්වෙනි, සිව්වෙනි ධ්‍යානයන්ට සමවැදී එයින් නැගිට සැණින් අනුපාදිශේෂ පරිනිර්වාණ ධාතුවෙන් පිරිනිවන් පා වදාළ සේක. දෙවිවරුන් මහා දුකකින් හඬා වැටුණා. ඉතා ඉක්මනින් මේ ලෝකයේ දහම් ඇස අතුරුදහන් වෙනවා කියමින් ඝෝෂා කළා.

බුදුරජුන්ගේ පිරිනිවන් පෑම කිසිවෙකුටවත් වාවාගත නොහැකි වුණා. සැමට ම කරුණාවන්ත ලෝකානුකම්පකයාණෝගේ පරිනිර්වාණයත් සමඟ ආකාසයේ විදුලි හඬ ඇසුණා. වීතරාගි නොවුන පිරිස් හඬා වැළපුණා. මහපොළොව කම්පා වුණා. මහත්සේ කම්පා වුණා. වෙසක් පුන් පෝ දිනක සාල වනරුක්ෂ දෙකක් අතර උන්වහන්සේ පිරිනිවන් පා වදාළා.

නයනා නිල්මිණි

පසුගිය සතියෙන් - අසිරිමත් ධාතු පුරාණය 4 කොටස සර්වඥ ධාතු නිදන් වූ මහියංගන මහා සෑය