සක් දෙවිඳුන්ගේ මුනිගුණ වැයුම්

පොල්ගහවෙල මහමෙවුනා
භාවනා අසපු නිර්මාතෘ
කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද හිමි

අප සරණ ගිය භාග්‍යවත් අරහත් සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ මිනිසුන්ගේ පමණක් නොව දෙවියන්ගේත් බ්‍රහ්මයන්ගේත් ශාස්තෘන් වහන්සේ යි. එනිසා උන්වහන්සේ ‘සත්ථා දේව මනුස්සානං’ කියා නමස්කාර කරනවා. තථාගතයන් වහන්සේ බරණැස ඉසිපතන මිගදායේ දී දම්සක් පැවතුම් සූත්‍ර‍්‍රය දේශනා කරද්දී මිනිස් ලොව සවන් දුන්නේ පස්වග භික්ෂූන් වහන්සේ පමණයි. නමුත් භූමාටු දෙව්ලොව පටන් අකනිඨා බඹලොව දක්වා ඒ දෙසුමට සවන් දුන් කෝටි සංඛ්‍යාත දෙවියන්, බ්‍රහ්මයන් මාර්ගඵල ලාභී ආර්ය ශ්‍රාවකයන් බවට පත්වුණා. රතන සූත්‍රය, රාහුලෝවාද සූත්‍රය ආදි දේශනාවන් සිදුකරද්දීත් දහස් ගණනින් ලක්ෂ ගණනින් දෙවියන් බ්‍ර‍්‍රහ්මයන් ධර්මාවබෝධ කළා.

චාතුම්මභාරාජික, තාවතිංස දෙ දෙව්ලොවට අධිපති සක් දෙවිඳුන් ද මහත්වූ දිව්‍ය පිරිසක් සමඟින් පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගෙන් දහම් අසා සෝතාපන්න ශ්‍රාවකයෙකු වූ බව සක්කපඤ්ඤ සූත්‍රයේ සඳහන් වෙනවා. දෙව්ලොව දෙවියන්, බ්‍රහ්මයන් හා දහම් පිළිසඳරේ යෙදෙමින් පුන්පොහෝ දින දහමේ හැසිරෙන ආකාරය ගැන විස්තරයක් දීඝ නිකායේ මහා ගෝවින්ද සූත්‍රයේ සඳහන් වෙනවා.

භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ගිජුකුළු පව්වේ වැඩසිටිද්දී පංචසිඛ ගාන්ධර්ව දිව්‍ය පුත්‍රයා මේ විස්තරය හෙළි කළේ්. පංචසිඛ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට කියනවා ‘’ස්වාමිනි භාග්‍යවතුන් වහන්ස, වස් පවාරණය කරපු පසළොස්වක පොහොය දවසක රාත්‍රියේ තව්තිසා දෙව්ලොව සුදම් සභාවට බොහෝ දිව්‍ය පිරිසක් එකතුවුණා. විරූඪ, විරූපාක්ෂ, ධ්‍රතරාෂ්ඨ වෛශ්‍රවණ කියන සතරවරම් දෙවිවරුන් පෙරටු කරගෙන සක් දෙවිඳුන් වාඩි වී සිටියා. ස්වාමිනි, යම් දෙවි කෙනෙක් මිනිස් ලොවේ දී භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශාසනයේ පිළිවෙත් පුරා දෙව්ලොව උපත ලැබුවා ද, ඒ දෙවිවරු ශරීර සෝබාවෙනුත් යසසිනුත් අනිත් දෙවිවරු අභිබවා බැබලුණා. ඒ වෙලාවේ තව්තිසා වැසි දෙවිවරු ‘භවත්නි දිව්‍ය පිරිස වැඩිවෙනවා. අසුර පිරිස අඩුවෙනවා’ කියා මහත් වූ සතුටින් උදම් ඇනුවා. එතකොට ‘දේවානමින්ද’ වූ සක්දෙවිඳුන් තෙරුවන් කෙරෙහි පහන් සිත් ඇති දිව්‍ය පිරිස අමතා මේ ගාථා පැවසුවා.

මෝදන්ති වත භෝ දේවා
තාවතිංසා සහීන්දතා
තථාගතං නමස්සන්තං
ධම්මස්ස ච සුධම්මනං

භවත්නි, පි‍්‍රතියෙක...ඉන්ද්‍රයා සහිත වූ තව්තිසා වැසි දෙවියෝ තථාගතයන් වහන්සේට ද ශ්‍රී සද්ධර්මයේ සුධර්මත්වයටද නමස්කාර තරති.

නංවේ දේවේ ච පස්සන්තං
චණ්ණවන්තේ යසස්සිනේ
සුගතස්මිං බ්‍රහ්මචරියං
චරිත්වාන ඉධාගතේ

සුගතයන් වහන්සේගේ ශාසනයේ බඹසර හැසිරිලා දෙව්ලොව උපන් පැහැපත් වූ යසස් ඇති අළුත් දෙවිවරු දකිමින් සතුටු වෙනවා.

තේ අඤ්ඥේ අතිරෝචන්ති
චණ්ණේන සපසායුනං
සාවතා භූ®රිපඤ්ඤස්ස
විපේසුපගතා ඉධ

මහා ප්‍රඥාවන්ත බුදුරදුන්ගේ ශ්‍රාවක වූ මගඵලලාභී ඒ දෙවිවරු පැහැයෙනුත් යසසිනුත්, ආයුෂයෙනුත් අනිත් දෙවිවරු අභිබවා බැබැළෙනවා.

ඉධං දිස්වාන නන්දන්ති
තාවතිංසා සභින්දතා
තථාගතං නමස්සන්තං
ධම්මස්ස ච සුධම්මත්ති

ඉන්ද්‍රයා සහිත තාවතිංස දෙවියෝ මේ දැක තථාගතයන් වහන්සේ ද, ශ්‍රී සද්ධර්මයේ සුධර්මත්වයට ද වන්දනා කරති.

භාග්‍යවතුන් වහන්ස, ඒ ගාථා ඇසු දෙවිවරු වඩ වඩාත් සතුටු වෙමින් දිව්‍ය පිරිස වැඩිවෙනවා. අසුර පිරිස අඩුවෙනවා යැයි උදම් අනද්දී සක් දෙවිඳු භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ සැබෑ ලෙසම පවතින සම්බුදුගුණ අටක් දෙවිවරුන්ට පැවසුවා.

භවත් තව්තිසා දෙවිවරුනි, ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බොහෝ දෙනාට සැප පිණිස ලෝකයට අනුකම්පා පිණිස, දෙවි මිනිසුන්ගේ සැපය පිණිස, යහපත පිණිස, හිතසුව පිණිස පිළිපන් සේක. මේ අංගයන්ගෙන් සමන්විත වෙනත් ශාස්තෘවරයෙකු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හැර තුන් කල්හිම අපි නොදකිමු.

භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් වදාළ ශශ්‍රී සද්ධර්මය මැනවින් දේශනා කරන ලද්දේය. මේ ජීවිතයේදී ම අවබෝධ කළ හැකි නිසා සන්දිට්ඨික වන සේක. ඕනෑම කාලයකදී අවබෝධ කළ හැකි නිසා අකාලික වන සේක. ඇවිත් බලන්නයැයි කිවහැකි නිසා ඒහිපස්සික වන සේක. තමා තුළට පමුණුවා ගත හැකි නිසා ඕපනයික වන සේක. බුද්ධිමත් මිනිසුන් විසින් තම තම නැණ පමණින් අවබෝධ කරගත යුතු නිසා පච්චත්තං වේදිතබ්බෝ විඤ්ඤුහි වන සේක. මෙසේ තමා තුළට පමුණුවා ගත හැකි දහමක් දෙසන වෙනත් ශාස්තෘවරයෙකු තුන්කල්හිම අපි නොදකිමු.

භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කුසල් අකුසල්ද වැරැදි සහිත දේද නිවැරැදිි දේද පුරුදු කළ යුතු දේද, අත්හළ යුතුදේද, ලාමක දේවල් ද, ශ්‍රේෂ්ඨ දේවල්්ද, අයහපත් දේද, යහපත් දේද ඉතාමත් මැනවින් පෙන්වා වදාළ සේක. ඒ අයුරින් පෙන්වා දෙන වෙනත් ශාස්තෘවරයෙකු නම් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හැර තුන්කලිහිම අපි නො දකිමු.

භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් සිව්වනක් ශ්‍රාවක පිරිසට නිර්වාණගාමිණි ප්‍රතිපදාව මැනවින් දේශනා කළ සේක. ගංගා නදියේ දිය, යමුනා නදියේ දිය හා සැසැඳෙන්නා සේ නිවන් මඟද ඒ අමා මඟ නිවනද මනාකොට සැසැෙඳයි. මෙවැනි දහමක් දෙසන වෙනත් ශාස්තෘවරයෙක් නම් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හැර තුන්කල්හිම අපි නොම දකිමු.

භාග්‍යවතුන් වහන්සේට බොහෝ සෙයින් චීවර, පිණ්ඩපාත, සේනාසන, ගිලන්පස යන සිව්පසය ලැබේ. රජවරුන්ගේ් පටන් සියලු මනුෂ්‍යයෝද, දෙවියෝද, භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පැහැදී සිටිති. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආහාර වළදන්නේ මද, ප්‍රමාදයෙන් තොරවම ය. මෙවැනි පිවිතුරු ශාස්තෘත්වයක් නම් භාග්‍යවතුන් හැර තුන්කල්හිම අපි නො දකිමු.

භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ සරණ ලැබූ අරහත් මුනිවරුද, මගඵලලාභී ශ්‍රාවක සංඝයා ද පිරිවරා වැඩසිටින සේක. එනමුත් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පිරිසේ නො ඇලී විමුක්ති සුව විඳිමින් ඒ මහා ශ්‍රාවක පිරිස මැදදීද හුදෙකලාවේ වසන සේක. මෙවන් නො ඇලෙන ගුණයෙන් යුක්ත ශාස්තෘන් වහන්සේ නමක් නම් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හැර තුන්ලක්හිම අපි නම් නොම දකිමු.

භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් ආකාරයකින් ප්‍රකාශ කරන්නේ ද ඒ ආකාරයෙන්ම කටයුතු කරන සේක. යම් ආකාරයකින් කටයුතු කරන්නේ ද එයම ප්‍රකාශ කරන සේක. මේ ආකාරයෙන් යමක් පවසන්නේද එයම කරන සේක. යමක් කරන්නේද එයම පවසන සේක. මෙවන් නො ඇලෙන ගුණයෙන් යුක්ත ශාස්තෘන් වහන්සේ නමක් නම් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හැර තුන්කල්හිම අපි නම් නොම දකිමු.

භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් ආකාරයකින් ප්‍රකාශ කරන්නේද ඒ ආකාරයෙන්ම කටයුතු කරන සේක. යම් ආකාරයකින් කටයුතු කරන්නේද එයම ප්‍රකාශ කරන සේක. මේ ආකාරයෙන් යමක් පවසන්නේ ද එයම කරන සේක. යමක් කරන්නේ ද එයම පවසන සේක. මෙසේ යථාවාදී තථාකාරි යථාකාරී තථාවාදී වූ ධම්මානුධම්මපටිපන්න ශාස්තෘන් වහන්සේ නමක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හැර තුන්කල්හිම අපි නොම දකිමු.

භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආර්ය මාර්ගය ප්‍රගුණ කොට සියලු සැක දුරුකොට ‘කෙසේද...කෙසේද?’ යන විමති දුරුකොට පරිපූර්ණ වු මනෝරථය ඇති සේක. මෙවන් ශාස්තෘන් වහන්සේ නමක් නම් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හැර තුන්කල්හිම අපි නොම දකිමු.

භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මේ සම්බුදු ගුණ ඇසූ තව්තිසා වැසි දෙවිවරු බොහෝ දෙයින් ප්‍රමුදිත වුණා. සතුටින් ඉපිල ගොස් මෙහෙම කිව්වා. නිදුකාණෙනි, අප භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙන් දහම් දෙසන බුදුවරු හතර නමක් හෝ තුන්නමක් හෝ දෙනමක් හෝ පහළවන්නේ නම් දෙවි මිනිස් ලෝකයාට මොනතරම් යහපත් ද? එවිට සක් දෙවිඳු කියනවා ‘පින්වත් දෙවිවරුනි එක් ලෝක ධාතුවක අරහත් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේලා දෙනමක් එකවර පහළවීම සිදුනොවන කරුණකි. එමනිසා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බොහෝ කාලයක් නිදුක් නිරෝගිව වැඩ සිටින්නේ නම් එය බොහෝ දෙවි මිනිසුන්ට යහපත පිණිස පවතිනවා.

භාග්‍යවතුන් වහන්සෙ ඊට පස්සේ උතුරු පැත්තෙන් දේවානුභාවය ඉක්මවා ගිය මහත් වූ ආලෝකයක් විහිදුවාගෙන සනංකුමාර බ්‍රහ්මරාජයා පැමිණියා. ඒ සම්බුදු ගුණ අසා බ්‍රහ්මරාජයාද බොහෝ සෙයින්ම සතුටට පත්වුණා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බෝධිසත්ව අවබෝදැති මහා ගෝවින්ද නමින් තාපසයෙක්ම සිටි කාලයේ දහස් ගණන් ශ්‍රාවකයින්ට සතර බ්‍රහ්ම විහරණ භාවනාවෙන් බඹලොව උපතට මඟපෙන් වූ බව පැවසුවා.

එනිසා අපත් තුන්ලෝකාග්‍ර වූ දෙව් මිනිසුන්ගේ ශාස්තෘ වූ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ උත්තම ශාස්තෘත්වයේ පිහිට පිළිසරණ ලබාගෙන තුªණුරුවන කෙරෙහි චිත්තප්‍රසාදය ඇතිකරගෙන අපත් අපේ ජීවිතයට ගෞතම බුදු සසුනේ සනාතන රැකවරණය උදාකර ගන්නට උත්සුක වෙමු.

සටහන: නයනා නිල්මිණි