කුසල් වඩමු - අකුසල් දුරලමු

කුඹුකේ විසුද්ධි චිත්ත හිමි

ශිෂ්ට සම්පන්න දිවිපෙවෙතක් සඳහා මනුෂ්‍යයෝ සිරිත් විරිත් අනුගමනය කරති. සිරිත් යනු පුරුදු පුහුණු කළ යුතු දේය. දෙමව්පියන්ට , වැඩිහිටියන්ට සහ ගුරුවරුන්ට ගරුබුහුමන් දැක්වීම, සැලකීම සහ කීකරු වීම, ආගන්තුක සත්කාරය යනාදිය ද මේ සඳහා නිදර්ශනයන්ය. ‘විරිත්’ යනු නොකළ යුතු දෑ හෙවත් කිරීමෙන් වැළකී සිටිය යුතු දේවල්ය.

‘කුසලය’ නම් යහපත්, හොඳ ක්‍රියාවන් සිදු කිරීමේ හැකියාවයි. ‘අකුසලය’ නම් අයහපත් , නරක ක්‍රියාවය. කුසල් වර්ධනය කර ගත යුතු අතර අකුසල් සහමුලින්ම නැති කර ගත යුතු වෙමු. මේ සඳහා ඉවහල් වන්නේ පුද්ගලයාගේ සිත, කය, සහ වචනයයි. බුදුදහමෙහි ‘තිදොර’ නමින් හඳුන්වන්නේ මේවාය.

පළමුව කුසලයෙහි ස්වභාවය හඳුනා ගත යුතුවෙමු. තමන්ටත් අනුන්ටත්, වැඩදායක වන්නේ, හිත සුව පිණිස පවතින්නේ යමක්ද එය කුසල ක්‍රියාවකි. මෙලෙස ලෝවැඩ පිණිස හේතුවන මෙවන් ක්‍රියා සිදු කිරීම, දුෂ්කර, අමාරු දෙයක් බවද බුදුපියාණෝ වදාළහ. කෙසේ නමුදු දුෂ්කරතාවය, අපහසුව නොතකා, ‘යහපත’ ක්‍රියාවට නැංවීම සත්පුරුෂ ලක්‍ෂණයක් බව කාටත් පැහැදිලි විය යුතු කරුණකි. බුදුරදුන්ගේ ඉගැන්වීමෙහි ‘දස අකුසල්’ ලෙස දක්වා ඇත්තේ මේවාය. සත්ව හිංසාව ,නුදුන් දෑ ගැනීම, කාමයෙහි වරදවා හැසිරීම, බොරු කීම, කේලාම් කීම, පරුෂ වචනයෙන් බැණ වැදීම, ඕපා දූප හෙවත් හිස් වචන කතා කිරීම, අභිධ්‍යාව හෙවත් අන් සතු වස්තුව කෙරෙහි හට ගන්නා ආශාව, ව්‍යාපාදය හෙවත් අනුන් නැසේවා යි සිතෙන ද්වේෂ සහගත සිතිවිල්ල සහ මිථ්‍යාදෘෂ්ටිය හෙවත් වැරදි දැකීම යනුවෙනි. දස කුසල් ලෙස පෙන්වා දී ඇත්තේ ඉහත දැක්වෙන එක් එක් අකුසලයෙන් වැළකී සිටීමයි. දස අකුසලයන්හි කයින් සිදුවන වැරදි තුනක්ද, වචනය තුළින් සිදුවන වැරදි හතරක්ද, සිතින් සිදුවිය හැකි වැරදි තුනක්ද ඇති බව විමසුම් ඇසකින් යුතුව ඒවා කියවීමෙන් දැන ගත හැකිවනු ඇත.

අකුසලයෙන් වැළකී සිටීම දියුණුවේ පළමු අදියරයයි. මෙලෙස සංයමය කොට කුසලයට නැඹුරු කරගන්නා සිත පිනට දහමට යෙදවීම දෙවන අදියර වේ. ඒ සඳහා බුදුරජාණන් වහන්සේ ‘ දස පුණ්‍ය ක්‍රියා’ හෙවත් ‘දස පින් කිරිය වත්’ අපට උගන්වා තිබේ. එනම් දාන, ශීල, භාවනා , පින්දීම, පින් අනුමෝදන් වීම, වත් පිළිවෙත්හි යෙදීම , වැඩිහිටියන්ට ගරු සැලකිලි දැක්වීම, ධර්ම දේශනා හෝ ධර්ම සාකච්ඡා පැවැත්වීම හා දහම් පොත්පත් බෙදා හැරීම ධර්ම ශ්‍රවණය හෙවත් බණ ඇසීම සහ දෘෂ්ටිය ඍජු කර ගැනීම හෙවත් නිවැරදි දැකීම දියුණු තියුණු කරගැනීම යනාදියයි. මෙහි නිවැරදි දැකීම නම් කුසල ක්‍රියාවන්හි හොඳ ප්‍රතිඵල ඇති බව යන විශ්වාසය තහවුරු කරගැනීම හෙවත් තවදුරටත් ශක්තිමත් කරගැනීමය.

ගෘහස්ථ බෞද්ධයාගේ නිත්‍ය ශීලය ‘ පන්සිල්’ වේ. මේ එක් එක් සිල් පදයෙහි අංශ දෙකක් නිරූපණය වේ. එනම් විරමණය සහ සමාදානයයි. උදාහරණයක් ලෙස පළමුවැනි සිල් පදය සලකා බලමු. මෙහි සත්ව හිංසාවෙන් හා පණ ඇති සතුන් මැරීමෙන් වැළකීම ‘විරමණය’ යි. ඒ වගේම හිංසාවට හෝ මරණයට නියම වී සිටින සතෙකු ඉන් මුදා ගැනීම ‘සමාදානය’ වේ. දෙවන සිල් පදය ගත් කල්හි නුදුන් දේ ගැනීමෙන් වැළකී සිටීම හා අනුන් සතු දෑ, අයිතිකරුවන් නොමැති විට වුවද ආරක්‍ෂා කිරීමට කටයුතු කිරීම මේ අවස්ථා දෙකයි.

ශිෂ්ට සම්පන්න දිවිපෙවෙතක් සඳහා මනුෂ්‍යයෝ සිරිත් විරිත් අනුගමනය කරති. සිරිත් යනු පුරුදු පුහුණු කළ යුතු දේය. දෙමව්පියන්ට , වැඩිහිටියන්ට සහ ගුරුවරුන්ට ගරුබුහුමන් දැක්වීම, සැලකීම සහ කීකරු වීම, ආගන්තුක සත්කාරය යනාදිය ද මේ සඳහා නිදර්ශනයන්ය. ‘විරිත්’ යනු නොකළ යුතු දෑ හෙවත් කිරීමෙන් වැළකී සිටිය යුතු දේවල්ය. ඕපාදූප කතා කිරීම, දුම්බීම, මත්පැන් ගැනීම, අවේලාවේ වීථි සංචාරය සහ සූදුව යනාදිය මීට නිදසුන්ය.

බුදුරදුන් අප උනන්දු කරවා ඇත්තේ ‘පටිසෝතගාමී’ ප්‍රතිපදාව අනුව දිවි පැවැත්වීමටය. ජීවත්වන්නන් වාලේ ජීවත්වීම, එනම්, ඇස, කන, නාසය, දිව සහ ශරීරය යන පසිඳුරන් පිනවමින් ,කම්සුව පසුපස ලුහු බඳිමින් රැල්ලට හසුව සිටීම අනුසෝතගාමී පිළිවෙතය. ඉන් මිදී විමුක්තිය සලසා ගන්නෝ පෙර කී පරිදි පටිසෝතගාමී ප්‍රතිපදාව අනුගමනය කරන්නෝය. මෙය උපමාවකින් දක්වතොත් ගඟ ගලන දිශාවට ප්‍රතිවිරුද්ධව ගමන් කිරීමක් වැන්නය. එනම් පංචේන්ද්‍රියන්හි තත්ත්වාකාරය මැනවින් අවබෝධ කරගනිමින් අනලසව දිවි ගෙවීමය. මේ ආකාරයට කුසලයට නැඹුරු වීමටත්, අකුසලයෙන් වැළකී සිටීමටත් අවශ්‍ය වන්නේ වීය¸ය හෙවත් උත්සාහයයි. මෙම මාහැගි ගුණාංගය ඇති කර ගත හැකි ආකාර හතරක් දහමෙහි දක්වා ඇත. නූපන් අකුසල් එලෙසම මතු නූපදවීම, උපන් අකුසල යළි නූපදවීම, නූපන් කුසල් උපදවා ගැනීම හෙවත් මතු කර ගැනීම සහ උපන් කුසල් වඩා වර්ධනය කරගැනීම යනාදිය ඒ සතරයි. වෙනත් වචනවලින් කිවහොත් තම ජීවිතයේ සිත, කය සහ වචනය මුල් කරගෙන සිදුකොට නොමැති යම් පාපි ක්‍රියාවක් ඇත්නම් එය එපරිද්දෙන්ම අනාගතයේ සිදු නොකර සිටීමටත්, කිසියම් පාපි ක්‍රියාවක් සිදුකොට ඇත්නම් එය නැවත වරක් කිරීමෙන් වැළකී සිටීමටත්, කිසිදා අත්හදා බලා නොමැති යම් පුණ්‍යවන්ත ක්‍රියාවක් කවදා හෝ සැලසුම් සහගතව ක්‍රියාවට නැංවීමටත් වරක් හෝ ඊට වැඩි වාර ගණනක් ක්‍රියාවට නංවන ලද යහපත් ක්‍රියාවන් නැවත වරක් සිදුකොට ප්‍රගුණ කරගැනීමටත් උත්සාහවන්ත විය යුතුය.

අකුසලයෙන් මිදීමට ගන්නා පළමු ප්‍රයත්නය හෙවත් වෑයම බොහෝ විට අසීරු වන්නට පුළුවන. ඒ මන්ද, පෘථග්ජන මිනිස් සිත ස්වභාවයෙන් පවට නැඹුරු වන සුළුය. එබැවින් මුළාව හෙවත් නොදන්නාකම හේතුවෙන් දිගු කලක් නැත්නම් කෙටි කලක් සිදුකළාවූ පාපය මකා දැමීම හෙවත් නැති කරගැනීම, සිතන තරම් හෝ කියන තරම් ලෙහෙසි පහසු කාර්යයක් නොවනු ඇත.කෙසේ නමුත් එම අකුසලය දුරු කරගැනීමට නැත්නම් අස් කරගැනීමට වීය¸ දැරීම සත්පුරුෂ ගුණාංගයක් වන බව කිව යුතුය. මෙම කර්‍තව්‍යය උපමාවකින් මෙලෙස පෙන්නුම් කළ හැකිය. දවස් ගණනාවකින් අතු ගා නැත්නම් පිරිසුදු කර නොමැති මිදුලක කොළ විශාල ප්‍රමාණයක් වැටී තිබෙනු දැක ගත හැකිය. එය අතු ගා පිරිසිදු කරනු ලබන පළමු අවස්ථාවේදී මහත් පරිශ්‍රමයක් දරන්නට සිදුවනු ඇත. නමුත් පෙර පරිදි කොළ බොහොමයක් වැටෙන්නට කලින් නැවත එය පිරිසුදු කිරීමේදී එතරම් වෙහෙසක් දැරීමට සිදු නොවේ. මක්නිසාද ඉවත් කළ යුතුව තිබෙන කොළ ප්‍රමාණය සාපේක්‍ෂව අඩුවන බැවිනි.

මෙපරිද්දෙන්ම බොහෝ කාලයක් සිත කිලිටි කරමින් පැවැති අකුසලය දුරු කර ගැනීමට වෑයම් කරනු ලබන පළමු අවස්ථාව අභියෝගාත්මක සහ අසීරු වන බවත් ඊළඟ අවස්ථාවන් තරමක් පහසු සේම පි‍්‍රයජනක වන බවත් කිව හැකිය.

යම් කුසල ක්‍රියාවක් සඳහා සිතෙහි ඇතිවන කැමැත්ත, උනන්දුව නැත්නම් ඕනෑකම හඳුන්වන්නේ ‘කුසලච්ඡන්දය’ ලෙසය. මෙසේ හොඳ ක්‍රියාවක් සිදුකිරීමේ නිපුණත්වයක් අප විසින් ගොඩනඟා ගත යුතුය. කරනු ලබන ක්‍රියාවන් සිතට බලපාන අන්දම ධම්මපදයේ එන ගාථා යුගලයක මෙලෙස පිළිබිඹු වේ. යමක් කොට පසුතැවිලි වීමටත්, එහි විපාකය කඳුළු පිරුණු මුහුණින් යුතුව විඳ දරා ගැනීමටත් සිදුවේ නම් එවැනි දෑ කිරීම යහපත් නොවේ.

තවද පසුතැවිලි නොවීමටත්, සතුටින් පිනා යෑමටත්, තුඩුදෙන යහපත් ක්‍රියාවන් ක්‍රියාවට නැංවීම සාධු චර්යාවකි. තවත් ධම්මපද ගාථාවක අකුසලය දුරලීමේත්, කුසලයෙහි පිහිටා සිටීමේත් වගකීම තමන් සතුව පවතින බව පැහැදිලි කර ඇත්තේ මෙසේය. පව් සිදුකරනු ලබන්නේ තමන් විසින්මය. එමඟින් කිලිටි වන්නේ තමන්මය. ඒ හැරත් පවින් වැළකී සිටීමෙන් පිරිසුදු වන්නේ තමාමය. පිරිසුදුවීම හෝ අපිරිසුදුවීම පවතින්නේ තමා තුළමය. වෙනත් කෙනෙකුට තවත් කෙනෙකු පාරිශුද්ධත්වයට පත්කිරීමට හෝ පිරිසුදු කිරීමට නුපුළුවන යනුවෙනි.

මේ අයුරින් කුසල වඩවන තැනැත්තා තම ජීවිතය සරු කරගනියි. කෙමෙන් දියුණුවට පත්වේ. කාටත් පි‍්‍රයශීලි වේ, කාගේත් ප්‍රශංසාවට ලක්වේ.

මේ අනුව කුසල් දහමින් පෝෂණය වීමට සිත් සතන් පුබුදුවාලීමටත් අප කවුරුත් උත්සුක වෙමු.

‘සියලු පවින් දුරුවන්න – සියලු කුසල් දහම්, රැස් කරන්න

තම සිත පිරිසුදු කරන්න – මේ සියලු බුදුවරුන්ගේ අනුශාසනාවයි ‘