පිරිත් පැන්
භාවිතය ගැන මතවාද
ශාස්ත්‍රවේදී
යටලමත්තේ කුසලනන්ද හිමි
බුදුන් වහන්සේ පවා යම් යම් සූත්‍ර, පිරිත්, දේශනා කර ගත් බවත්, දේශනා කළ
බවත් සඳහන් වේ. එහෙත් වර්තමානයේ පිරිත් කීම යන්නෙන් සංවිධානාත්මකව
පිරිත් කීම යන අරුතක් ගම්‍ය නොවේ. පිරිත් ගැන එලෙසින් සඳහන් වූවත්
පිරිත් පැන් ගැන සූත්‍ර වල සඳහන් නොවේ.
පිරිත් පැන් යනු කුමක්ද?
 පිරිත් පැන් යනු බෞද්ධ ආගමික වතාවතක් වන පිරිත් දේශනයකදී භාවිතා කරන
ජලය සහිත භාජනයට ය. මෙම පදය පිරිත් පැන් ලෙස භාවිතා කරනුයේ ද පිරිත්
මඟින් ලබාගන්නා සුවිශේෂ වටිනාකමක් සහිත ස්වභාවයක් මෙහි ඇති බැවිනි.
පිරිත් යනු සතර බණවර හෙවත් පිරුවානා පොත් වහන්සේ ලෙස හඳුන් වන
ග්‍රන්ථයෙහි සියලු සූත්‍ර ධර්මයන් ය. සතර බණවර වලට අන්තර්ගත නොවන හෙවත්
අතිරේක වශයෙන් පිරිත් පොතේ අන්තර්ගත පිරිත් බොහොමයක් ද ඇත. ඒ සියල්ල
පිරිත් වශයෙන් සලකා සජ්ඣායනා කිරීම ශ්‍රී ලාංකික බෞද්ධ සම්ප්‍රදායකි.
එසේ සජ්ඣායනා කිරීම ලොව ඇති පවිත්‍ර සත් ක්‍රියාවක් ලෙස සලකා
විවිධාකාරයෙන් සිදු කැරෙයි. වරු පිරිත, වත් පිරිත, දෙවරු පිරිත්, තිස්
පෑ පිරිත, තුන් තිස් පෑ පිරිත, තිස් පෑ පහේ පිරිත, සති පිරිත ලෙස ඒවා
නම් කැරේ. මෙම පිරිත් පින්කම් වල අත්‍යවශ්‍යම අංගයක් ලෙස පිරිත් පැන්
හඳුනා ගත හැකි ය. පැන් යනු ජලයයි. එහෙත් බෞද්ධයන් පිරිත් යන සත්
ක්‍රියාව සමඟ ජලය වතුර යන වචන භාවිතා නොකරයි. ඒ සඳහා බෞද්ධ සම්ප්‍රදාය
තුළ භාවිතා වන පැන් යන ගෞරවය වචනය භාවිතා කරයි. පිරිත් දේශනයක් පවත්වන
ස්ථානයේ නැවුම් ජල බඳුනක් තබා එයට නූලක් සම්බන්ධ කොට ඉදිරියේ තබාගෙන
(වඩා ඈතින් නොවේ) වාක් ශබ්ද තරංග වඳිනා ලෙස පිරිත් කීම ඉපැරැණි
සම්ප්‍රදාය විය. සමහරවිට පැන් බඳුන අතට ගෙන කලත්තමින් පිරිත් දෙසීම
සිදුවූ බවද අප අසා ඇත.කෙසේ හෝ වේවා මේ උතුම් කෘත්‍ය සඳහා භාවිතා කරන
ජලබඳුන පිරිත් පැන් කළය ලෙස ව්‍යවහාර වේ. වර්තමානයේ පිරිත් පැන් කළය
පමණක් නොව පිරිත් පැන් බෝ තලය ලෙසද ව්‍යවහාර වේ. වෙළඳපොළේ ඇති පානීය ජල
බෝතල් හා වෙනත් බෝතල් වලට ජලය පුරවා පිරිත් මණ්ඩප වල තබා, ඊට නූල්
සම්බන්ධ කැරේ.
මේ අනුව පිරිත් පැන් බෝතල් පමණක් නොව පිරිත් තෙල් බෝතල් ද, පිරිත්
මණ්ඩප වල දැකිය හැකිය. සාම්ප්‍රදායික පිරිත් පැන් කළයට තිබූ සම්භාවනීය
ගෞරවය පිරිත් පැන් බෝතලයට නොලැබෙන බවද පෙනෙන්නට තිබෙන ලක්‍ෂණයකි.
සාම්ප්‍රදායික බෞද්ධයෝ පිරිත් පැන් භාජනයට බහාලන ජලය සපයා දීම සම්බන්ධව
ගෞරවනීය පිළිවෙතක් ක්‍රියාත්මක කළහ. මේ කාරණය සඳහා නැවුම් බඳුනක්
සොයාගත් අතර නොඉඳුල් ජලය ලබා ගැනීමට අලුතෙන්ම කුඩා ළිඳක් කපා ගැනීමට
ඔවුහු පුරුදුව සිටියහ.
මෙලෙස ගරුසරුව සපයාගත් ජලබඳුන සුදුපිරුවටකින් වසාගෙන වියන් අල්ලා ඇතැම්
විට ශබ්ද පූජා සහිතව ද මණ්ඩපය කරා වැඩම කරගෙන එති. ඉන් පසු ගොක්කොල
ආවරණයකින් සරසා මණ්ඩපයේ අසුන මත තබා ප්‍රධාන පිරිත් හුයට සම්බන්ධ කරනු
ලබයි. සාම්ප්‍රදායික සමාජ රටාව තුළ දක්නට ලැබුණු මෙම ලක්‍ෂණ දැන්
වියැකෙමින් පවතී.
වර්තමානයේ පැන් ගනු ලබන්නේ නළ ජලයෙන් නිසා පෙර පැවති ගෞරවණීය භාවය
ලබාගැනීමට නොහැකි ය. පිරිසුදු බව පතා පෙරහන්කඩකින් පෙරා ජලය ලබා ගැනීම
සිදු කරති. මෙය නූතන සමාජයට ගැලපෙන ලෙස බෞද්ධ ආගමික සංකල්පවල වෙනස්වීම
පිළිඹිබු කරයි.
නූතන සමාජයට පිරිත් පැන්වල උපයෝගීතාව
බෞද්ධයා පිරිත් පැන් ලෞකික අරමුණු සඵල සාර්ථක කර ගැනීමේ අරමුණින්
භාවිතා කරයි. නොයෙක් අරමුණු අවස්ථා මුල් කරගෙන මෙම භාවිතය සිදුවිය.
1. ජීවිතය සම්බන්ධ විවිධ අවස්ථා
2. සමාජ ජීවිතයේ වැදගත් අවස්ථා
3. ආගමික වැදගත්කමකින් යුතු අවස්ථා
4. පොදු හා පෞද්ගලික විශේෂ අවස්ථා
මිනිස් ජීවිතයක උපතේ සිට මරණය තෙක් සුවිශේෂී අවස්ථාවල පිරිත් පැන්
භාවිතා කැරේ. දරුවෙකු බිහිවීමට පළමු, ප්‍රසූතිය බලාපොරොත්තු වන මවගේ
ආරක්‍ෂාව සඳහා අංගුලිමාල පිරිත දේශනා කොට පිරිත් පැන් බීමට දෙයි. ඉතාම
ආසන්න කාලයේ දී අංගුලිමාල පිරිත තැඹිලි ගෙඩියකට ජීවංකර බීමට දෙයි.
සාම්ප්‍රදායික සමාජයේ දරු ප්‍රසූතිය යනු ජීවිතය හා මරණය අතර සටනකි. මේ
නිසා ගැබිණියට චිත්ත ශක්තිය ලබා දීමත් පිරිතේ බලයෙන් ආරක්‍ෂාව
ලබාදීමත්, මෙයින් බලාපොරොත්තු වූ බව සිතිය හැකි ය. වර්තමාන කාලයේ මව්
පදවිය බලාපොරොත්තු වන අය අංගුලිමාල පිරිතෙන් ආරක්‍ෂාව බලාපොරොත්තු
වෙති. ළදරු කාලයේ දී පිරිත් පැන් භාවිතා කරන අවස්ථාවක් ලෙස කොණ්ඩය
කැපීම, කන් විදීම ආදී අවස්ථා සැලකෙයි. කොණ්ඩය කැපීමේ දී හක් ගෙඩියකින්
හිසට පිරිත් පැන් වත් කිරීම සිදු කැරේ. කන්විදීමේදී ද කනට දමන අබරණවලට
පිරිත් පැන් ඉසීම සිදු කැරේ.
රෝගාතුරවීම, විවාහය, මරණය යන සැම අවස්ථාවලම සෙත් පිරිත් දේශනා කරනු
ලැබේ. මෙහිදී පිරිත් පැන් ස්වල්පයක් පානය කිරීම සහ හිසෙහි ගා ගැනීම
මගින් ආශීර්වාදය සැලසෙන බව විශ්වාසයයි. මරණයට පත්ව ආදාහනය කළ ස්ථානයටද
පිරිත් පැන් ඉසීම සිදු කරති. මෙමගින් මිනී අළු සූනියම් වැනි විනාශකාරි
දේ වලට යොදා ගැනීම වළක්වා ගැනීම අපේක්ෂා කැරේ. පිිරිත් පැන් ඉසීමෙන්
පසු එම අළු වලින් අනර්ථකාරි ක්‍රියා කිරීමේ ශක්තිය නැති වන බව,
මිනිසුන්ගේ විශ්වාසයයි.
පිරිත් පැන් මෙබඳු බලපෑමක් කිරීමට හේතු
බුදුසමය තුළ බාහිර වස්තූන්ට බලය ආරෝපණය කොට එමගින් ආරක්‍ෂාවක් ලැබීම
අපේක්ෂා කොට නැත. එහෙත් පසුකාලීනව මෙබදු ලක්‍ෂණ ඇති සංකේත බුදුසමය තුළ
ද භාවිතයට පැමිණ ඇත. පිරිත්පැන් පිරිත් නූල මීට නිදසුන් ලෙස දැක්විය
හැකිය. මේ වස්තූ®න්ට මෙබඳු බලයක් ආරෝපණය කිරීමට හේතුව ලෙස සාමාන්‍ය
මනුෂ්‍යයන්ගේ ලෞකික අපේක්‍ෂාවන්ට කඩිනම් පිළිතුරු බුදුසමය තුළ නොමැති
වීමයි. ලෞකික හා පෞද්ගලික අපේක්ෂා ඉටු කරගත හැකි ක්‍රමෝපාය ථෙරවාදී
බුදුසමය තුළ ඇතත් ඒවා සාමාන්‍ය ජනයා අපේක්ෂා කරන තරම් කඩිනම් ප්‍රතිඵල
අත්කරදෙනු නොලැබේ. තවද එම ක්‍රමෝපාය මගින් පුද්ගල පිළිවෙතේ පරිවර්තනයක්
ඇති කැරගැනීම අනිවාර්ය වේ. මේ බඳු ක්‍රමවලට වඩා සාමාන්‍ය ජනයා පහසු
ක්‍රම සොයති. මේ අනුව බුදුසමයේ ඇති බලය ශක්තිය ආශිර්වාදය භෞතික
වස්තුන්ට (පිරිත් පැන් - පිරිත් නූල් ) ආරෝපණය කොට ප්‍රතිඵල ලබාගැනීමට
පෙළඹී ඇත. මෙ බඳු ක්‍රම මගින් ආශිර්වාදය ලබා ගැනීමේ අරමුණ සාර්ථක කර
ගැනීම , මුල් බුදු සමයට එකඟ ද යන්න ගැටලුවකි.
පිරිත් පැන් පිළිබඳ නූතන ප්‍රතිචාර
මිනිසුන්ගේ එදිනෙදා ජීවිතයට ඇතුළුවන ආගමක් වෙතොත් එය එම ජනතාවගේ
දෘෂ්ටිවලින් සහ මිත්‍යා විශ්වාස වලින් දූෂණය වීම, ස්වභාවයකි. ආගමක
අනුගාමිකයන් එම ආගම දූෂණය කරන්නේ දැනගෙන හෝ ඉක්මනින් නොවේ. එය ටිකෙන්
ටික සිදුවන්නකි. ඇති වෙන වෙනස දැන ගැනීමට හැකි වනුයේ එකිනෙකට ඉතා ආසන්න
කාල පරිච්ඡේද දෙකක් ගෙන එම කාලයන්හිදී පැවති දෘෂ්ටි එකිනෙක සංසන්දනය කර
බැලීමෙන්ය. පිරිත් දේශනය ද මේ විපර්යාසයන්ට භාජනය වී ඇත. මුල් යුගයේ
පිරිත් දේශනාවෙන් බලාපොරොත්තු වූයේ එහි ඇති ශක්තිය පිරිත් පැන් වලට හෝ
පිරිත් නුල්වලට ඇතුළත් කර, එම බාහිර වස්තූන් මගින් මිනිසුන්ට ආරක්‍ෂාව
සැපයීම නොවේ.
වර්තමානයේ පිරිත් පැන් භාවිතා කරනුයේ ශුද්ධ වස්තුවක් ලෙසිනි. කිසිදු
ආධ්‍යාත්මික පාරිශුද්ධත්වක් නොමැති පිරිස් පවා පිරිත් පැන්වල අනුහසින්
තම බලපොරොත්තු අපේක්ෂා ඉටු කර ගැනීමට උත්සාහ කරයි. වර්තමානයේ දී එය
කොතරම් ජයපි‍්‍රයත්වයට හා ව්‍යාප්තියට පත්වූයේ ද යත්. ලෙඩ දුක්
දුරුවෙතැයි කියමින්, කිසිදු ප්‍රමිතියකින් තොරව පිරිත් පැන් බෙදා හරින
සංවිධානගත වූ බොදු ව්‍යාපාරද ඇත. මේ බඳු ක්‍රියා නිසා ඒ පිළිබඳ විවේචන
ද සමාජය වෙතින් එල්ලවෙයි.
මෙබඳු ශුද්ධ වස්තු බුද්ධ ධර්මය වැනි දේව නිර්මාණවාදය ප්‍රතික්ෂේප කරන
ආගමික සංකල්ප සහිත දර්ශනවල තිබිය නොහැකි බව, එම විවේචකයන්ගේ මතයයි. “
භික්‍ෂූහු පිරිත් කියා, වතුර ජප කරති. කතෝලික ආගමේ නම් වතුර බෙන්සරුය
(ඡඥදඵචපභඥ) කරලා ශුද්ධ වතුර බවට පත්කරනවා. මේ මිථ්‍යා ඇදහිල්ල මුල්
යුගයේ බෞද්ධයෝ හාස්‍යයෙන් විවේචනය කළහ. වතුරට තිබෙනවා නම් , ආත්මිකව
පවිත්‍ර කරන්න හැකියාවක් , වතුරේම ජීවත්වන මත්සයෝ කිඹුල්ලු ගෙම්බෝ,
කෙළින්ම ස්වර්ගරාජ්‍යයට මනුෂ්‍යන්ට පෙර යයි කියලා, බුදුන් වහන්සේ දේශනා
කළා “ (නලින් සුවරිස්)
මෙබදු පිළිවෙත්වලට බෞද්ධයෝ විද්‍යාත්මක සංකල්ප ද සාධක කර දක්වති.
පිරිත් සජ්ඣායනය යනු විශ්ව සත්‍යය මුසු වූ වාග් ශක්ති ධාරාවකි. එමගින්
ග්‍රහ තාරකාවලින් නිකුත් වන අයහපත් කිරන හා මිනිස් සිත් සතන් තුළින්
පිටවන වස් දොස් හැඟීම් ගැබ්වූ චිත්ත තරංග අපගේ ශරීරයට ඇතුලු වීම අඩපණ
කරයි. එනම් පිරිත් සජ්ඣායනය මගින් මතු වන වාග් ශක්ති ධාරාව මිනිසා වටා
ඇති ශක්ති කිරණ වළල්ලට (ථචඨදඥබඪජ චභපච) එකතු වීමෙන්, අපට ආරක්‍ෂාව
සපයනු බවයි.
මේ අනුව පිරිත් සජ්ඣායනයේ දී එම ස්ථානයට යාබදව තබා තිබෙන වතුර (පැන්)
කළයටත් එම ශබ්ද තරංග අවශෝෂණය වීමක් සිදුවේ. මැටි කළයක් තුලට ඇතුළුවන
ශබ්ද තරංග ආපසු පිට නොවේ. ඊට හේතුව මැටිවල තරංග ප්‍රස්ත්‍යථ බව පහළ
අගයක් ගැනීමයි. මේ නිසා මැටි කළයට ඇතුළු වූ ශබ්ද තරංග සංඛ්‍යාතය වැඩි
වීමත් සමඟ එහි ජලය උතුරා යයි. මේ අනුව ශබ්ද තරංග මගින් පිරිත්පැන්
බලයක් ලබාගෙන යහපත සතුට සැපත උදාකරන බව, විද්‍යාත්මකව සනාථ වෙයි. එහෙත්
විද්‍යාව ශබ්දයේ බලය බෞද්ධ නොවන සෙත්කවි යන්ත්‍ර මන්ත්‍ර වස් කවි
යාදිනි ආදියට ද ඇති බව පිළිගනී. එමගින් ද මිනිස් සිරුර තුළ වෙනස්
ප්‍රතික්‍රියා ඇති කරන බව ප්‍රකාශ කරයි. මේ අනුව මෙම විද්‍යාත්මක සොයා
ගැනීම බෞද්ධ පිරිත්පැන් වලට කිසියම් බලයක් ඇති බව ප්‍රකාශ කරන අතරම
අනෙකුත් ආගම් වල ශුද්ධවස්තුන්ට ද බලයක් ඇති බව පිළිගනී. මෙම
විද්‍යාත්මක විග්‍රහය බුදුදහමට අනුව කෙතරම් යෝග්‍ය දැයි ප්‍රශ්න කළ
හැකිය.
මෙබදු මතිමතාන්තර පැවතුණත් ජීවම් වූ පිරිත් පැන් වල කිසියම්
ආශිර්වාදාත්මක බලයක්, ශක්තියක් ඇති බව සාම්ප්‍රදායික බෞද්ධයෝ
පිළිගනිති. මේ නිසාම බෞද්ධ සමාජය තුළ පිරිත් සජ්ඣායනයත් පිරිත් පැනුත්
චිරාත් කාලයක සිට නොනැසී පවතී.
සමාලෝචනය
බෞද්ධ ආරක්‍ෂක වස්තු අතර පිරිත් පැන් සුවිශේෂ තැනක් ගනියි. බෞද්ධ
සම්ප්‍රදායේ පිරිත් පැන් බුද්ධ කාලීනව සිටම භාවිතා කරනු ලබන බවට සටහන්
හමු වුවත් එම සටහන් පසුකාලීනව ලියැවුණු ඒවා බව, විචාරක මතයයි. මුල්
බුදුසමය භෞතික වස්තූ®න්ට ශක්තිය ආරෝපණය සිදුනොකරන නිසා, මෙය පසු කාලීනව
සම්ප්‍රදාය විසින් ගොඩනගාගත් චාරිත්‍රයක් ලෙස ඔවුහු හ¼ඳුනාගනිති.
පිරිත් පැන් පිළිබඳ කෙබඳු මතවාද තිබුණත් බෞද්ධ සැදැහැතියෝ පිරිත් පැන්
පූජ්‍ය වස්තුවක් ලෙස සලකති. එයින් ආරක්‍ෂාවත් රැකවරණයත් ප්‍රාර්ථනා
කරති. බෞද්ධයාගේ ප්‍රමුඛ ජීවන කාර්යවලදී පිරිත් පැන් භාවිතා කිරීමෙන්
මේ බව සනාථ වෙයි. |
පසෙලාස්වක
අව
අටවක
අමාවක
පුර අටවක