දළදා පෙළහර අසිරිය

පඬි රජුගේ නියෝගයෙන් පළමුව ගිනි ගෙන දිලිසෙන්නා වූ ගිනිඅඟුරු වළෙක දළදා වහන්සේ බහා හළු කරවීමට උත්සාහ ගන්නා ලදී.

එනමුදු මහ ගිනි වළෙන් මතුවු රිය සකක් බඳු පියුමක කෙමියෙහි දළදා වහන්සේ විරාජමාන ව සුදු බුදු රැස් විහිදූ සේක. ඒ අසිරිය දුටු පුරවැසියෝ පහන් සිතින් දළදාව පුදන්නට වූහ.

එයිනුදු නො නැවතුණු පඬි රජු දෙවනුව දළදා වහන්සේ කිණිහිරයක තබා කුළු ගෙඩියකින් ගසා පොඩි කිරීමට අණ කළේ ය. ඒ කිණිහිරයෙහි ගිලුණු දළදා වහන්සේ සියලු දිසාවන් බුදුරැසින් බබළවා වැඩහුන් සේක.

එවිට නිගටුන් විසින් මෙය විෂ්ණුගේ දස අවතාරයෙන් එකක් යැයි කී විට කිණිහිරයෙහි ගිලුණු දළදා වහන්සේ ගෙන කැමති වස්තුවක් ගන්නැයි රජු විසින් නියම කරන ලදී. මහත් උත්සාහයක් ගත්තේ වී නමුත් ඔවුනට එය ඉටුකළ නොහැකි විය.

එකල්හි අනේපිඬුසිටුගේ මී මුණුපුරකු වූ සුභද්‍ර නම් එක් සිටු පුත්‍රයෙක් මහත් ශ්‍රද්ධාවෙන් ඉදිරිපත් ව අනුපමේය වූ බුදු ගුණ වර්ණනා කොට සත්‍යක්‍රියා කළෙන් දළදා වහන්සේ අහස් කුසට පැන නැඟී නැවත ඒ සිටු පුතුගේ හිස මතට වැඩම කොට මහත් සතුටට පත් කළ සේක. එය දුටු නිඝන්ඨයන් විසින් මෙය වනාහි සිටු පුත්‍රයා විසින් මන්ත්‍ර බලයෙන් කරන ලද විජ්ජාවකැයි පවසන ලදී.

මෙහිදී රජු වෙනත් පෙළහරක් දක්වන්නැයි කීයෙන් සුවඳ දිය පිරුණු රන් පාත්‍රයකට දළදා වහන්සේ වැඩම කරනු ලැබූයෙන් ඒ සුවඳ දිය මත රාජ හංසයකු පරිද්දෙන් පීනමින් ජනයන්ගේ සිත් ප්‍රසාදයට පත් කළ සේක.

එයිනුදු නො නැවතී තෙවනුව වීදිය මැද මහා වළක් කපවා දළදාව එහි දමවා පස්පුරවා ඇතුන් ලවා පාගවන ලදී. එකෙණෙහි මහ පොළොව පළාගෙන පැන නැඟුණු පද්මයක වැඩහිඳී දළදා වහන්සේ සියලු දිසාවන් බුදුරැසින් බබළවාලූහ. නිඝන්ඨයෝ එය ද මායාවකැයි රජුට කීහ.

එහෙයින් සිව්වෙනුව මළ මුත්‍රාදියෙන් අපවිත්‍ර දිය අගලකට දළදා වහන්සේ දැමූහ.

එවිට ඒ විල පස් පියුමින් සුසැඳි, රණ හසුන් හා මීමැසි කැලන් පිරි තව්තිසා දෙව්ලොව නන්දා නම් පොකුණ මෙන් මනහර ව පිවිතුරු ව දිස්විය. මෙම අසිරිමත් දළදා පෙළහර හා පළ වූ නොයෙක් ආශ්චර්යයන් දුටු ඇමතිවරු පඬි රජු පහදවා මිසදිටුකමින් මුදවා, බුද්ධාදී ආය¸ මාර්ගයෙහි යොමු කළහ.

මෙහිදී බුදු ගුණ හා දළදා අසිරිය අසා මහත් ප්‍රසාදයට පත් පඬි රජතුමා දිය අගලෙහි වැඩසිටින දළදා වහන්සේ වැඩමවා ගෙන එන ලෙස අගමැතිට නියෝග කළේ ය. රජ අණින් දිය අගල වෙත ගිය අගමැති රජු තුනුරුවන් හා දළදා වහන්සේ කෙරෙහි පැහැදී ඇති අයුරු පවසා රජගෙට වැඩමවන ලෙස දළදා වහන්සේට ඇරයුම් කළේ ය.

එකෙණෙහි දළදා වහන්සේ හසඟනක් මෙන් පියුමෙන් පියුමට වැඩමවමින් අනතුරුව අගමැති කරතලට වැඩමවා බුදුරැස් විහිදුවා දසත ආලෝකවත් කළ සේක. මේ අසිරිමත් පෙළහර ගැන ඇසූ රජතුමා වහා එහි පැමිණ තමා විසින් සිදුකරන ලද සියලු කුරිරුකම්වලට ක්ෂමාව ඇය ද තම උත්තමාංගයෙහි පිහිටි ඔටුන්න මතට වැඩම වන සේ ආරාධනා කළේ ය. එකල්හි දළදා වහන්සේ සම්බුදු රැස් විහිදුවමින් මිණි පැහැයෙන් දිලෙන රජුගේ ඔටුන්න මත වැඩහුන් සේක.

රජතුමා තම සිරස මත දළදා වහන්සේ තබා ගෙන නුවර පැදකුණු කොට ඇතුළු නුවරට වැඩමවා ඡත්‍රයක් යෙදූ රුවන්මය පළඟෙක දළදා වහන්සේ වඩා හිඳුවා නා නා විධ පුද සත්කාර කළේ ය. නන්රුවන් යෙදු හිරු මඬලක් සේ බබළන රනින් හා රුවනින් නිම කරවන ලද මනහර දළදා මැදුරක් කරවා එහි තැන්පත් කොට රාජ්‍යයෙන් ද පුදා දැහැමෙන් සෙමෙන් රජකම් කළේ ය.

මෙකල්හි යුද්ධයෙහි දක්ෂ ඛීරධාර නම් රජු බලයෙන් මත්ව යුද පිණිස පැළලුප් නුවරට පැමිණියේ ය. නො බියව ඉදිරියට ගිය පඬි රජු ද ඛීරධාර රජු පරදවා, සිය පුතුට රාජ්‍යය පවරා දී, ගුහසීව රජුට දළදා වහන්සේ නැවත බාර දී බොහෝ වස්තූන් ද සමඟ ආපසු සියරට යැවීය. මෙසේ පඬි රජු දසරාජ ධර්මයෙන් රජ කොට, නොයෙක් පින් රැස්කොට මරණයට පත්විය.

සියරට පැමිණි ගුහසීව රජු දළදා වහන්සේට අපමණ පූජා කෙරෙමින් බොහෝ පින් රැස් කළේ ය. මේ අතර කොසඹෑ නුවර උදේනි රජුගේ පුත්‍ර දන්ත කුමරු කළිඟු රටට පැමිණ රජු පහදවා ගෙන දළදා වහන්සේට නා නා විධ පුද සත්කාර කරමින් එහි ම විසූහ. සියලු අතින් තම රජ පවුලට ගැළපුණු මෙම කුමරා කෙරෙහි පැහැදුණු රජු ස්වකීය රූමත්, ගුණවත් දියණිය වු හේමමාලාවන් ද සරණ කොට පාවා දී ධාතු රක්ඛකාධිකාරි තනතුරෙහි ද පිහිටුවීය.

මේ අතර ඛීරධාර රජු යුද බිමේ දී මළ බැවින් ඔහු බෑනණු කුමාරයෙක් බලවත් ව දළදා වහන්සේ පැහැර ගනු වස් දත්ත පුරය සමීපයට යුද පිණිස පැමිණියේ ය. නගරය ආසන්නයට පැමිණි ඔහු දළදාව දෙන ලෙස හෝ නැතහොත් යුද පිණිස එන ලෙස හෝ ගුහසීව රජු වෙත දන්වා යැවීය. එවිට ගුහසීව රජු දන්ත කුමරුට කතා කොට දළදා වහන්සේ අන් කෙනකුට දීමට නො කැමැති හෙයින් බුදුරජාණන් වහන්සේගේ දළදා වහන්සේ රැකවරණය සඳහා බොහෝ භික්ෂූන් වහන්සේ වැඩසිටින ලක්දිවට හේමමාලා කුමරිය සමඟ වැඩමවා ගෙන යන ලෙස දන්වා තමා යුද බිමට ගියේ ය. එතැන් පටන් දන්ත ධාතුන් වහන්සේ ලක් ධරණීතලයේ උරුමය විය.

- කේ. මීගහකුඹුර