මෙලොවත් පරලොවත්
ශ්‍රේෂ්ඨ වන්නේ
ධර්මයම යි
 පොල්ගහවෙල මහමෙවුනා භාවනා
අසපුවේ නිර්මාතෘ
කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද හිමි
මෙලොවත් පරලොවත් ජනයා අතර
ශ්‍රේෂ්ඨ වන්නේ ධර්මයයි කියා වදාළේ
මේ මහා භද්‍ර කල්පයේ සතරවනුව ලොව පහළ වී
වදාළ ගෞතම අරහත් සම්මා සම්බුදුරජාණන්
වහන්සේයි.
අප දරාගෙන සිටින දේවල් බොහෝමයක්
අපේ උපන් ක්ලේශයන් ප්‍රහාණය වෙන්න
උපකාර වන්නේ නැහැ. නූපන් කෙලෙස් නූප
දවන්න හේතුවෙන්නෙත් නැහැ. නමුත් බුදුරජාණන්
වහන්සේගේ මේ උතුම් වැකිය යම් කෙනෙක්
ගලේකෙටූ අකුරක් වගේ රඳවා ගතහොත් එය
ඔහුට යහපත උපදවාගන්න උපකාර වෙනවා.
උන්වහන්සේගේ මුව මඬලින් මෙය පිටවෙන්නට
හේතුවක් තිබ්බා. එදා සැවැත්නුවර මිගාරමාතා
ප්‍රාසාදයේ සෙවනැල්ලේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ
සක්මන් කරමින් සිටින අයුරු දුරදීම වාසටේඨ,
භාරද්වාජ සාමණේර දෙපළ දුටුවා. සාමණේර
දෙපළ බුදුරජාණන් වහන්සේ අසලට පැමිණී පසු
උන්වහන්සේ මෙසේ අසා සිටියා.
වාසෙට්ඨියනි, උසස් කුලයකින් නික්ම බුද්ධ
ශාසනයේ පැවිදි වුණ ඔබලාට ඤාතීන් මොකද
කියන්නේ? ස්වාමිනි, භාග්‍යවතුන් වහන්ස ඔවුන්
අපට බොහෝ සෙයින් පරිභව කරනවා. බ්‍රාහ්මණ කුලයමයි ශ්‍රේෂ්ඨ, බ්‍රාහ්මණ වංශය තමයි ශ්‍රේෂ්ඨ,
බ්‍රාහ්මණයෝ කියන්නේ මහා බ්රහ්මයාගේ හිස්
මුදුනින් උපන් අය. බ්රහ්මයාගේ ඔරඝ ප්‍රත්‍රයෝ.
මහා බ්රහ්මයාගේ දායාදයට හිමිකම් කියන අය.
නමුත් ඔබලා වැරැදි දෙයක් තෝරාගෙන
ශ්‍රමණයන් වුණා. ශ්‍රමණයෝ කියන්නේ මහා
බ්රහ්මයාගේ යටිපතුලෙන් උපන් අය. දාස පිරිසක්.
මේ දාසබව ඔහේලා තෝරාගත්තේ නැහැ කියා
අපට පරිභව කරනවා.
අන්න ඒ වෙලාවේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ
මුව මඬලින් මේ උතුම් වැකිය පිටවුණා.
වාසෙට්ඨියනි, මෙලොවත් පරලොවත් ජනයා
අතර ශ්‍රේෂ්ඨ වන්නේ ධර්මයම යි කියා. බුදුන්
වහන්සේ වදාළා වාසෙට්ඨිය, කුල හතරක්
තිබෙනවා. ක්ෂත්‍රීය, බ්‍රාහ්මණ, වෛශ්‍ය, ශුද්‍ර කියා.
ක්ෂත්‍රිය කියා කියන්නේ පාලන තන්ත්‍රය කරන
රාජවංශයට, බ්‍රාහ්මණ කියන්නේ පූජක පක්ෂය,
නැතැක් කේන්දර යාගහෝම කටයුතු කරන අය.
වෛශ්‍ය කියන්නේ වෙළහෙළදාම්, ගොවිතැනින්
ආදිය රැකෙන අය. ශුද්‍ර කිව්වේ කලින් කියු සියලු
දෙනාගේම මෙහෙකාරකම් කරන අය.
වාසෙට්ඨය, ක්ෂතී‍්‍ර කුලේ කෙනෙක් ප්‍රාණඝාතය
කරන, සොරකම් කරන, වැරදිකාමසේවනය
කරන, බොරු කියන, කේලම් කියන, හිස්වචන
කියන, පරුෂ වචන කියන, අනුන්ගේ දේ තමන්ට
අයිති කර ගැනීමේ ආශාවෙන් යුක්ත
ව්‍යාපාදයෙන් යුක්ත, ඒ වගේම මිථ්‍යා දෘෂ්ඨියෙන්
යුක්ත දස අකුසලයකින්ම යුක්ත ඒවගේම ක්ෂත්‍රී
වංශය තුළ නැද්ද දස අකුසලයෙන්ම යුක්ත අය.
නැත්නම් සමහර සමහර අකුසල ධර්මයන්ගෙන්
යුක්ත අය? ස්වාමිනි එසේ සිටිනවා. වාසෙට්ඨිය
බ්‍රාහ්මණ, වෛශ්‍ය, ශුද්‍ර අය අතර නැද්ද දස
අකුසල්ම හෝ සමහර සමහර අකුසල් කරන අය?
ස්වාමිනි ඉන්නවා කියා වාසෙට්ඨ පිළිතුරු දුන්නා.
ඔබ මෙසේ සිතන්න. සිංහල අය අතර නැද්ද
දස අකුසල්ම කරන අය. නැත්නම් සමහර සමහර
අකුසල් හෝ කරන අය?
ඉන්නවා. එහෙනම් වෙන
ජාතින් අතර දස අකුසල්ම
කරන අයත් ඉන්නවා.
බුදුරජාණන් වහන්සේ
වාසෙට්ඨගෙන් අසනවා වාසෙට්ඨ, මේ දස
අකුසල් කුල භේදයකින් තොරව ක්ෂතී‍්‍රයා
තුළත් දිස්වෙනවා. වෛශ්‍යය තුළත්,
බ්‍රාහ්මණයා තුළත් දිස්වෙනවා. ශුද්‍රයා තුළත්
දිස්වෙනවා. ඒ වගේම තමා මේ අකුසල් ශ්‍රී
ලාංකිකයා තුළත්, ඉන්දියානුවා තුළත්,
ඇමරිකානුවා තුළත් මනාව දිස්වෙනවා. එහෙනම්
මේ ලෝකයේ ජාතියක් ලෙස කුලයක් ලෙස මේ
ජාතිය මේ කුලය පිරිසුදුයි කියා කියන්න බැහැ.
හැම ජාතියකම හැම කුලයම දස අකුසල් කරන අය ඉන්නවා.
දස අකුසල කිරීම හේතුවෙන් ක්ෂත්‍රීය අය
දුගතියේ යනවා වගේම බ්‍රාහ්මණ වෛශ්‍ය ශුත්‍ර
අයත් දුගතියේ යනවා. එසේනම් බ්‍රාහ්මණයෝ
විතරක් කොහොමාද කියන්නේ අපේ කුලය තමා
ශ්‍රේෂ්ඨ කියා. මේ ලෝකයේ උපන් ජාතිය නිසාවත්,
උපන් කුලය නිසාවත් උපන් ආගම නිසාවත්, කථා
කරන භාෂාව නිසාවත් කිසිවෙක් ශ්‍රේෂ්ඨ වන්නේ
නැහැ. ධර්මය නිසාමයි ශ්‍රේෂ්ඨවන්නේ.
ක්ෂත්‍රියෙක් ඉන්නවා දස අකුසලයෙන් වැළ
කුණ. ප්‍රාණඝාතයෙන් සොරකමින් වැරදිකාම
සේවනයෙන් බොරු කීමෙන් කේලාම් කීමෙන් හිස් වචන කීමෙන්, පරුෂ වචන කීමෙන්, අනුන්ගේ
දේ ගැන ආශාව ඉපැද්දවීමෙන් ව්‍යාපාදයෙන්
මිථ්‍යා දෘෂ්ඨියෙන් වැළකුණා. ඔහු මරණින් මතු
සුගතියට යනවා. ඒ වගේම දස කුසල් වැඩුවොත්
බ්‍රාහ්මණ අය, වෛශ්‍ය අය, ශුද්‍ර අය ඒ අයත්
මරණින් මතු සුගතියේ යනවා. එසේනම් බ්‍රාහ්මණ
පිරිස විතරක් කොහොමද කියන්නේ අපේ
වශංය, අපේ කුලය තමා ශ්‍රේෂ්ඨ කියා. මොකද
අනිත් කුලවල අයත් සුගතියේ යනව නෙව. ඒ නිසා
ශ්‍රේෂ්ඨ වුණේ පුරුදු කළ යහපත් වූ ධර්මයම යි.
කෙනෙක් ඉන්නවා ඒ කෙනා ක්ෂත්‍රීය වංශකයි.
එයා කැමැති නැහැ ක්ෂත්‍රීය වංශකයකු ලෙස
ජීවත්වෙන්න. ඒ වගේම බ්‍රාහ්මණ, වෛශ්‍ය, ශුද්‍ර
කෙනෙකුත් ඉන්නවා කැමැති නැහැ බ්‍රාහ්මණ,
වෛශ්‍ය, ශුද්‍ර කෙනෙක් ලෙස ජීවත් වෙන්න.
ගිහිගෙය අතහැර ශ්‍රමණයෙක් බවට පත්වෙනවා.
ඔහු කවුරු හෝ වේවා කුසල් වඩල පංචනීවරණ යටපත්කරලා පළමු දෙවැනි තුන්වෙනි හතර
වෙනි ධ්‍යාන උපද්දවල සියලු කෙලෙස් ප්‍රහාණය
කරලා නිවන ස්පර්ශ කර රහතන් වහන්සේ
නමක් බවට පත්වෙනවා. වාසෙට්ඨ හතර
කුලයෙන් ඕනෑම කෙනෙකු රහතන් වහන්සේ
නමක් බවට පත්වුණොත් ඒ කෙනා නොවේද අර
සියල්ලටම වඩා ශ්‍රේෂ්ඨ අන්න ඒ රහතන්
වහන්සේට කියන්න පුලුවනි. ඕනෑනම් මම තමා
බ්‍රාහ්මණයා මම භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ඔරඝ
පුත්‍රයා මම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉපැද්ද වූ
කෙනා. සෑම භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ දායාදයට හිමිකම් කියන කෙනා, අර කාටවත් එහෙම
කියන්න බැහැ.
ඒ නිසා වාසෙට්ඨ දැන ගන්න.
ධර්මයමයි ශ්‍රේෂ්ඨ කියා බුදුජාණන් වහන්සේ
වදාළා.
ධර්මය කියා අප අදහස් කරන්නේ එක්කෝ
කුසල ධර්මයක් අපේ ජීවිතයට මඟ පෙන්වන
පෙරමුණගන්න යහපත් දෙයක්. අපේ ජීවිතයේ
පෙරමුණ ගත්තොත් අකුසල ධර්මයන් ඉරණම
කුමක් වේවිද? කරදරයකින්ම අවසන් වෙයි.
ධර්මය ශ්‍රේෂ්ඨයි කියන්න අප තව කාරණයක්
තේරුම් ගන්න ඕන. අපට මේ ලෝකේ තනියම
ජීවත් වෙන්න අමාරුයි. අපට වයස අවුරුදු හතර
පහ වෙද්දී අප ඒ වයසේ අය සමඟ ජිවත්වුණා.
අවුරුදු දහය පහළොව වෙද්දී අප ඒ වයසේ අය
සමඟ ජීවත් වුණා. අවුරුදු තිහ හතළිය වෙද්දී අප
අවුරුදු තිහ, හතළිහ වයස අය සමඟ ජීවත් වුණා.
අවුරුදු පනහ හැට වෙද්දී ඒ වයසේ අය සමඟ අප
ජීවත් වුණා. එවිට ඒ ඇසුරු කළ අය තමා ඒ ඒ
කාලවල අපේ ආශ්‍රයට පත්වුණේ.
අපේ ජීවිතයේ අප ආපස්සට හැරී බැලුවොත්
හැම කෙනෙක්ටම ගෙවපු අතීතයක් තිබෙනවා.
අවුරුදු දහයක, පහළොවක, තිªහක, හතලිහක,
පනහක, හැටක මේ අතීතය සිහිපත් කරද්දී
පසුතැවෙන්න වෙනවානම් දුකින් පීඩාවෙන් ඉන්න
වෙනවානම් හොඳට සොයා බලන්න. ඒ තැන පාප
මිත්‍රයෙක් ඉන්නවා. පාප මිත්‍රයාගේ අනුබලයක්,
මඟ පෙන්වීමක් තිබෙනවා. දැන් එතැන ඒ පාප
මිත්‍රයා නැහැ. නමුත් අප කරපු වැරැද්ද තිබෙනවා.
ජීවිතය ආපස්සට හැරී බලද්දී සතුට ඇතිවන
පින උපදවන යහපත මතුවෙන දෙයක් තිබෙනවා
නම් එතැන කල්‍යාණ මිත්‍රයෙක් ඉන්නවා. ඒ
කල්‍යාණ මිත්‍රයා යම් දවසක නැතුව යනවා. නමුත්
අන්තිමට බලද්දී ඒ කල්‍යාණ මිත්‍රයාගේ ඇසුරෙන්
තමන් කළ හොඳ දේ විතරක් තමන් ළඟ තිබෙනවා.
හොඳට කල්පනා කර බලන්න එතැන තිබෙන්නේ
ධර්මයම යි. ඒ නිසයි බුදුරජාණන් වහන්සේ
වදාළේ බාහර්‍ණඡ්ර දේ අතර කල්‍යාණ මිත්‍රයා තරම්
ශ්‍රේෂ්ඨ දෙයක් නැහැ කියා.
කල්‍යාණ මිත්‍රයා තමා අපට හරි වැරැදි දේ
කියා දෙන්නේ. බොහෝ වෙලාවට මේ මගේ
කලණ මිතුරා මේ කලණ මිතුරියයි කියා අප
කියන්නේ අපට බොහෝ සේ හිතවත් කෙනාට.
නමුත් සැබෑ ස්වභාවය තේරුම් ගන්න ධර්මය
වුවමනායි.
කෝසල රජතුමාටත්, වාසභවන්තියාටත් දාව
විඩුඩභ උපදින්නේ. අනාගත කෝසල රාජ්‍යයේ
රජතුමා මේ කුමාරයාට හිතුණ තමන්ගේ මව්
පාර්ශවයේ ඤාතින් බලන්න. ඒ කියන්නේ ශාක්‍ය
වංශකයන්. නමුත් වාසභවන්තියා කියන්නේ
නියම ශාක්‍ය කාන්තාවක් නොවේ. මහානාම
ශාක්‍යයාට දාව සේවිකාවකට උපන් කාන්තාවක්.
වාසභවන්තියා ශාක්‍යයන් බලන්න විඩුඩභට
යන්න නො දුන්නේ මේ රහස හෙළිවෙයි කියා.
නමුත් තරුණ වයසේදී විඩුඩභ කපිලවස්තුවට
ගියා. බොහෝම හරසරින් පිළිගත්තා. නැවත
පිටත්කොට හැරියා. නමුත් එක සේවකයකුට
තමන්ගේ කඩුව අමතක වුණා. නැවත ආපසු
කඩුව ගෙන යන්න එනවිට එක්තරා සේවිකාවක්
විඩුඩභ වාඩි වූ පුටුව සෝදමින් සිටියා. “අපේ
රාජවංශයේ ආසනය කිලිටි කළානේ. මේ
දාසියකගේ පුතා වාඩිවෙලා” කියා. එය අර
සේවකයාට ඇසුණා. ඔහු එය විඩුඩභට ගිහින්
කිව්වා. විඩුඩභ වෛර බැඳ ගත්තා. රජවීමෙන්
අනතුරුව මේ පුටුව ශාක්‍යයන්ගේ ලේ වලින්
සෝදනවා කියා හිතාගත්තා.
විඩුඩභ රජවීමෙන් පසු ශාක්‍යයන් මරා දැමුවා.
කපිලවස්තුව එකම ලේ විලක් කළා. අවසානයේ
ශාක්‍ය කාන්තාවන් පන්සියයක් අල්ලාගෙන
අතපය ගැටගහලා ඇදගෙන ගියා. මඟ දිගට
යනවිට මේ තරුණ ශාක්‍ය කාන්තාවන් ශාපකර
කර හඬ හඬා යනවා. විඩුඩභ කියනවා මේ පන්සිය
දෙනාගේම අත් පා කපන්න කියා. සියලු දෙනාගේ
අත්පා කැපුවා. ඒ වෙලාවේ බුදුරජාණන් වහන්සේ
භික්ෂුන් අමතා වදාළා ඔවුන්ට ධර්මය කියන්න
කියා.
භික්ෂුව වැඩම කර ධර්මය වදාළා. සසරේ
භයානකකම ගැන, දුක් සහිතව යන්න තිබෙන
ගමන ගැන කිව්වා. ද්වේෂය ඇති නො කර ගැනීම
ගැනත්, මෛත්‍රියෙන් සිහි‍‍ය පිහිටුවා ගන්නටත්
කියා දුන්නා. ඒ සියලු දෙනා මරණයට පත්වුණා.
දෙවියන් අතර උපන්නා.
ඒ අය දෙවියන් අතට ගෙනගියේ භාග්‍යතුන්
වහන්සේ නොවේ. උන්වහන්සේ වදාළ ධර්මය යි. ඒ
නිසා ශ්‍රේෂ්ඨ වන්නේ ධර්මයම යි. ධර්මය
නායකත්වය දෙන්නේ සුගතියට ගෙන යන්න.
අධර්මය නායකත්වය දෙන්නේ දුගතියට යන්න.
එහෙනම් ධර්මය තැවරෙන්න ඕනෑ ක්‍රියාවේ මිසක්
වෙනදෙයක නොවේ.
අප සියලු දෙනාටත් ඒ ශ්‍රේෂ්ඨ වූ ධර්මය තුළට
පැමිණ වාසය කරන්නට වාසනා උදාවේවා!
- නයනා නිල්මිණි |
පසෙලාස්වක
අව
අටවක
අමාවක
පුර
අටවක