පෙර පිනයි සසර ගමනයි

මහාචාර්ය
පාතේගම ඤාණිස්සර හිමි

මෝඩ මිනිසුන් තමන් කරන,කියන ක්‍රියාවකදී  එම ක්‍රියාවේ ප්‍රතිඵලය පිළිබඳව, ඉන් සමාජයට වන හානිය පිළිබඳව, සිතන්නට යන්නේ නැහැ. කල්පනා කරන්නේ නැහැ. එම අය තමන්ට ලැබෙන වාසිය ලාභය ගැන පමණක් සිතමින් විවිධ නරක ක්‍රියාවන් කරනවා. එම නරක ක්‍රියාවන් වුණත් ඒවා කරන විට මහත් සතුටින්. පී‍්‍රත්‍රියෙන් සැහැල්ලුවෙන් කරනු ලබනවා. අනුන්ගේ අඩුපාඩුවක් කතාකරන පුද්ගලයෙක්, ඒ අඩුපාඩු කතා කිරීම සමාජයේම අයහපත් ක්‍රියාවක් නේද කියලා හිතන්නේ නැතිව, ඒ දේ කරමින් ම ඉමහත් පී‍්‍රතියක් ලබනවා.

සමාජය පිළිබඳව නොසිතා වැඩ කටයුතු කරන පුද්ගලයා බුදු දහමෙහි හඳුන්වල දී තිබෙන්නේ බාලයා ලෙසය. “බාල” කියන වචනය බුදුදහමෙහි පෙන්වාදී තිබෙන්නේ මෝඩ, අනුවණ, අදූරදර්ශී යන තේරුම් සහිත වචනයක් ලෙසය. අනුවණ පුද්ගලයා සමාජයේ යම් ක්‍රියාවක් කරන විට ඔහු බොහෝ වෙලාවට සිතන්නේ තමන් ගැන පමණයි. තමන්ගේ නෑදෑයන් , යහළුවන් මිත්‍රයන් ආදි අය ගැන පමණයි .

එම ක්‍රියාවෙන් තමන්ට ලැබෙන ලාභය ගැන පමණයි. තමන් කරන ක්‍රියාවෙන් සමාජයට සිද්ධවෙන හානිය ගැන ඔහු සිතන්නේ නැහැ. තමා ජීවත්වන සමාජයට යහපත් ආදර්ශයක් සැපයිය යුතුය යන අදහස ඔහු සිතන්නේ නැහැ. ඒ නිසා එබඳු පුද්ගලයන් බණ දහමෙහි හඳුන්වන්නේ “බාලයා” හෙවත් “අනුවණයා ” යන අර්ථයෙනි. අනුවණ මෝඩ මිනිස්සු තමන් කරන, කියන ක්‍රියාවකදී එම ක්‍රියාවේ ප්‍රතිඵලය පිළිබඳව,ඉන් සමාජයට වන හානිය පිළිබඳව, සිතන්නට යන්නේ නැහැ. කල්පනා කරන්නේ නැහැ. එම අය තමන්ට ලැබෙන වාසිය ලාභය ගැන පමණක් සිතමින් විවිධ නරක ක්‍රියාවන් කරනවා. එම නරක ක්‍රියාවන් වුණත් ඒවා කරන විට මහත් සතුටින්. පී‍්‍රත්‍රියෙන් සැහැල්ලුවෙන් කරනු ලබනවා. අනුන්ගේ අඩුපාඩුවක් කතාකරන පුද්ගලයෙක්, ඒ අඩුපාඩු කතා කිරීම සමාජයේම අයහපත් ක්‍රියාවක් නේද කියලා හිතන්නේ නැතිව, ඒ දේ කරමින්ම ඉමහත් පී‍්‍රතියක් ලබනවා. අනුන්ට කරදර කරන අයත් එහෙමයි. ඒ දෙය කරල තමන් පසුව සතුටක්, පී‍්‍රතියක් ලබනවා. නරක පුද්ගලයා , නරක වැඩ කරන විට එම ක්‍රියාවන් සතුටින් ප්‍රමෝදයෙන් කතා කරනවා කියලා. “මධුවා මඤ්ඤති බාලෝ “ කරන කළට පව් මිහිරිය මීපැණි වගේය. නමුත් අකුසලය කරන්නේ කවුරු වුවත් ඒ කරන තැනැත්තාට තමන් කරනු ලැබූ අකුසල කර්මයේ විපාකය පෙරළා ලැබෙනවා. අකුසල විපාක පෙරළා ලැබෙන කොට ක්‍රියාව කළ පුද්ගලයා අතිශයින් දුකටපත් වෙනවා. භයට, විමතියට පත්වෙනවා. ඇතැම් වෙලාවට ඔහු හිතනවා මේවා තමන් කරපු අකුසල ක්‍රියාවන්හි විපාක නේදැයි? කියලා. බුද්ධිමත්ව හිතන්නේ නැතිව මටම විතරයිනේ මේවා වන්නේ කියලා හිතනවා.

නමුත් ඔහුට ඒවා වන්නේ ඔහු පෙර කළ ක්‍රියාවන් අනුවයි. අනුවණයා ඒක හිතන්නෙත් නැහැ. එහෙම හිතන්න දන්නෙත් නැහැ.අනෙක් අයට සැප සම්පත් දීලා මට විතරමයි. මේ දුක් දොම්නස් දුන්නේ. මටම විතරයි වන්නේ කියලා හිතනවා. එය බාලයාගේ ස්වභාවයයි. ලෝවැඩ සඟරාවේ මේ ගැන කියන්නේ “ විදින කළට දුක් දැඩිවෙයි ගිනිසේ” කියලා. මීපැණි සහ ගින්න උපමා කරලා තියෙන්නේ තමන් කරන ක්‍රියාවල යහපත් ක්‍රියාවන්හි විපාක සහ නරක ක්‍රියාවන්හි විපාක ලෙස එකතුවයි. සමාජයේ ජීවත්වන විට සමාජය පිළිබඳව අවබෝධය කෙනෙකුට අවශ්‍ය වන්නේ සමාජයේ ජීවත්වීම පහසු කරවන්නටය.බුද්ධිමත්කම අවශ්‍ය වන්නේ සමාජයේ ජීවත්වන විට තමන් කරන කියන දේ වලින් යහපත් ප්‍රතිඵල පමණක් ලැබෙන ආකාරයට කටයුතු කිරීමටය. බුද්ධිමත්කමයි, අවබෝධයයි හැමදාමත් පුද්ගලයෙකුට අවශ්‍යයයි. කෙනෙකුගේ මනැස බුද්ධියෙන් පිරෙන්නේත් තවත් කෙනෙකුගේ ධනය මෝඩ කමින් පිරෙන්නේත් කොහොමද? දැන් අධ්‍යාපන විද්‍යාඥයන් කියනවා ඕනෑම කෙනකු, ඕනෑම තත්ත්වයක් දක්වා සකස් කරන්න පුළුවන්ය කියලා . නමුත් බණ දහමෙහි කියනවා පුද්ගලයාට ඕනැ දෙයක් කරන්න හැකිවුවත් පෙර සංසාරයේ පුණ්‍ය මහිමයකුත් කෙනෙකුට තිබෙන්නට ඕනෑය කියලා. “පුබ්බේච කථපුඤ්ඤතා “ කියන වචනයක් මංගල සුත්‍රයෙහි සඳහන් වෙනවා.මංගල සූත්‍රය කියල කියන්නේ දියුණුවෙන, දියණුවන්න කැමැති පුද්ගලයකු විසින් දියුණුවීම පිණිස අනුගමනය කළ යුතු කරුණු කාරණා රැසක් තිබෙන සූත්‍ර ධර්මයක්. මංගල සම්මත කාරණාවක් ලෙස දියණු ප්‍රභාමත් ජීවිතයක් ගත කරන පුද්ගලයකු ලෙස ඒ පුද්ගලයාගේ ජීවිතය එසේ වන්නට නම් පෙර කරනු ලැබූ පින්කම් පිළිබඳ පුණ්‍ය ශක්තියක් ඔහුට තිබිය යුතුය. පෙර කරන ලද කිව්වට පෙර කියන්නේ කවර කාලයේද කියා නිර්ණය කර නැහැ. කුඩා කාලයේද? තරුණ කාලයේද,මේ ආත්මයේද? ගිය ආත්මයේද? ඊට කලින් ආත්මයේද? ඔය ආදි වශයෙන් නිර්ණය කර නැහැ. තමන් ජීවත් වන්නේ වර්තමානයේ, වර්තමානයේ ජීවත්වන විට ඔහුට ඈතින් තියෙන අතීතයේ සිදුවෙලා තියෙන සියල්ලම අයත්වන්නෙ පෙර කියන වචනය පෙර කරන ලද පින් ඇති බව කියන්නෙ ගිය ආත්ම යේ කරපු ක්‍රියා වෙන්නත් පුළුවන්. තමන් ජීවත්වන වර්තමානයට කලින් කරපු ක්‍රියා වෙන්නත් පුළුවනි. බුද්ධිමත් විදිහට අවබෝධ යෙන් යුතුව කළ යහපත් ක්‍රියාවල ප්‍රතිඵල වර්තමානයේ ජීවත්වන කෙනෙකුට ලැබනෙවාය කියන කාරණාව තමයි “පුබේච කත පුඤ්ඤතා “කියන වචනයෙන් අර්ථ ගන්වන්නේ. මෙම අදහස හරිම පුළුල්.

ආත්ම ගණනාවක් තියෙනවා. දැන් ඉන්න ආත්මය, ගිය ආත්මය, ඊට කලින් ආත්මය නමුත් අපේ බොහෝ අය මේ වචනය තෝරන විට තෝරන්නේ ගිය ආත්මය කියන අදහසින් හෙවත් ගිය ආත්මවල කියන අදහසනි. එහෙම බණ පදය තෝරන විට එහි සම්පූර්ණ අදහස කියවිලා නැහැ. සම්පූර්ණ අදහස කියවෙන්න නම් තමන් වර්තමානයේ ජීවත්වන සමයට පෙර වූ දෙයක් ලෙස එය විග්‍රහ කරන්නට අවශ්‍ය වෙනවා. මනුෂ්‍යයකුට බුද්ධිමත් කම සංසාරයේ ඔහු කරනු ලැබූ පින් නිසාත් ඇතිවෙන්නට පුළුවන්. ඒ වගේම වර්තමානයේ සමාජය ඇසුරින් පොත පත කියවීමෙන් ලැබූ දැනුමෙන්, ඒදෙය ලැබෙන්නත් පුළුවන්. පෙර සංසාරයේ ලබපු ශක්තිය වර්තමානයේ සිද්ධකළ ගවේෂණවලින් වැඩදියුණු වෙනවා වෙන්නත් පුළුවන. තමන් වැඩ කරන විට අත්දැකීම් ලබනවා. ඒ අත්දැකීම් තුළින් මොළය මුවහත් වෙනවා. සමාජයේ වැඩ කරන්න තවත් පහසුවෙනවා. ඒනිසා අපට පේනවා. මෝඩයාය. උගතාය කියලා මිනිස්සු වෙන්වෙන් කරල දක්වන්න බැහැ. ඇතැම් අය ඉන්නවා මෝඩ ක්‍රියාවන් කරන .ඇතැම් අය ඉන්නවා ජීවිතයේ වැඩිකාලයක් එබඳු ක්‍රියාවන්කරන ඇතැම් මිනිස්සු ඉන්නවා බුද්ධියත්, ප්‍රඥාවත් අනුව වැඩ කටයුතු කරනවා. ඇතැම් අය ඉන්නවා ජීවිතයේ වැඩි වාර ගණනාවක් සිද්ධ කරල තියෙන්නේ ප්‍රඥාවන්ත බුද්ධිමත් ක්‍රියා. එයින් පෙනෙනවා මෝඩ ක්‍රියාව, බුද්ධිමත් ක්‍රියාව කියන ක්‍රියාව පිළිබඳව මෙම බණ දහමෙහි හඳුන්වන්නේ. බුද්ධිමත් ක්‍රියාවන් වෙන්නේ කලින්ම සිතා බලා සැලසුම් කරලා පිළිවෙලකට කරන යහපත් වැඩ. මෝඩ ක්‍රියාව වෙන්නේ හිතන්නේ නැතිව, කල්පනා කරන්නේ නැතිව, අදූරදර්ශීව කරන මෝඩ වැඩ, බණ දහමින් උගන්වන්නේ තමන්කරන ක්‍රියාව කරන්නට පෙර ඒ පිළිබඳව එහෙම ක්‍රියාවන් කලාට පසුව කෙබඳු ප්‍රතිඵලයක් තමන්ට ලැබෙනවාද කියලා බලන්නට කියලා. අයහපත් වැඩ කරන අයට, ලැබෙන්නේ අයහපත් විපාක, යහපත් වැඩ කරන අයට ලැබන්නේ යහපත් විපාක .මේ හොද නරක තීරණය කරන්නේ සමාජය, තමන්ගේ හෘද සාක්ෂිය, එහෙමත් නැත්නම් ධර්මයෙන් දෙන අර්ථ විග්‍රහයයි.

සටහන
හේමමාලා රන්දුනු