පංච ශීලය රැකෙන තුන් දොර සංවරය

උඩුබද්දාවේ සෝමරත්න බන්නැහැක

උපන් හැම සත්වයෙක් ම සැපයට කැමැති ය. දුක් විඳීමට අකමැති ය. ‘මට දුකක් නැතිව ජීවත්වීමට ඇත්නම්’ වන සිතිවිල්ල ඔබේ හිතේ කී වාරයක් නම් පහළවන්නට ඇතිද? ඒ සැපයට ඇති ආශාව නිසා ය. සැප ලැබීමට දුක් කෙළවර කළ යුතු ය. ඒ සඳහා පිවිසිය යුතු නිවැරැදි මඟ කුමක්දැයි අවබෝධ කටයුතු ය. අප ගේ සිත හා මනස මේ පිළිබඳ දැඩි සංවාදයකට යොමු කිරීමෙන් අප බලාපොරොත්තු වන සැපය ළඟා කර ගැනීමට අපහසුවක් නැත. අවශ්‍ය වන්නේ අධිෂ්ඨානයත් කැපවීමත් පමණකි.

බුදු දහම අනුව සලකා බැලුවහොත් දුක් නිවාරණය කොට ලැබිය හැකි සැපයක්, ලෞකික වශයෙන් නැත. සැපය ඇත්තේ සියලු දුක් නිවා ලබන ලෝකෝත්තර නිවනෙහි ය. දුක් නූපදින නිර්වාණ සැපය අත්කර ගැනීම, අප හිතන තරම් ලෙහෙසි පහසු කාර්යයක් නොවේ. ඒ සඳහා ප්‍රගුණ කළ යුතු සසර පුරුදු තිබිය යුතු ය. එහෙත් ඒ පුරුදු විස අඹ සිටුවා මී අඹ බලාපොරොත්තු වන්නාක් වැනි ක්‍රියාවෝ නොවිය යුතු ය. මී අඹ පල නෙළන්නට මී අඹ ම සිටුවිය යුතුවාක් මෙන් අනන්ත කාලයක් මුළුල්ලේ සසර ඇවිදින අප විසින් සියලු අතින් ම යහපතට හේතුවන ක්‍රියාකාරකම් ඉෂ්ඨ සිද්ධ කළ යුතු ය.

අද සමාජයේ බොහෝ දෙනා ජීවත්වනුයේ දැඩි කායික හා මානසික අසහනවලට ගොදුරු වෙමින් ය. කෙළෙස් ගින්නෙන් දැවෙන මිනිසා පාරක් තොටක් නොමැති මහ කැලෑවක මංමුලාවූවකු වැනි ය. අන්ධකාරයේ නිච්චියක් - නිනව්වක් නැතිව යමක් සොයා අතපත ගාන කෙනකු වැනි ය. යා යුතු මඟ නොදැන සිහි මුලා වූ වකු ගේ් තත්ත්වයට පත් ඔහුට කෙළෙස් ගිනි නිවන තෙක් සසරින් ගැලවීමක් නැත.

වත්මන් ලොවේ අසහනය, අසමගිය, අසතුට සමග කෙළවරක් නැති කලකෝලාහල මිනීමැරුම්, කාම අපරාධ සිදුවීමට ප්‍රධාන හේතුව වන්නේ බුදු දහම පිළිබඳ අනවබෝධයෙන් මිනිසා කල් යැවීම ය. කෙළෙස් බරින් පිරුණු අසීමිත තෘෂ්ණාවෙන් පෙළෙන මිනිසා ලෞකික වශයෙන් සැප සොයා යන්නේ අන්‍යයන් අභිබවමිනි. එබඳු පුද්ගලයන්ට නිවීමක් ලැබේ ද?

‘සංවරය’ යන්නෙහි අරුත, හික්මීම යි. සිත හික්මවීම ශීලය නම් වෙයි. වෙනත් වදනකින් කිවහොත් පාපයන්ගෙන් මිදීම ශීලයයි. ශීලයෙහි පිහිටි තැනැත්තා ගේ සිතෙහි පාපී සිතිවිලි පහළ වීමක් නැත. එනිසා ම එවැනි සිතක අකුසල් රැස්වීමක් සිදු නොවේ.

අකුසල් රැස් කෙරෙන දොරටු තුනක් අපගේ ශරීරය හා සම්බන්ධ ය. සිත කය හා වචනය එම දොරටු තුන ය. මේ අතර ඇස, කණ, නාසය, දිව, සහ ශරීරය (ස්පර්ෂය) වශයෙන් ඇති පංචේන්ද්‍රියයන් නිසා සිතට ගලා එන අරමුණු මගින් ලබන වින්දන පිළිබඳ අනවබෝධයෙන් හා අසිහියෙන් සිටීම නිසා අකුසල් සිදු වෙයි.

මෙලොව ඇති සියලු සම්පත් වලින් හැකි තරම් දේ අයිති කරගෙන , කා බී නටා පී‍්‍රතියෙන් විනෝදයෙන් ගත කළ යුතුය යන දර්ශනයෙහි පිහිටා ක්‍රියා කිරීමට සිතක් පහළ වන්නේ නම්, එය ප්‍රඥාගෝචර නොවේ. එවැනි සිතිවිලි ඇතිකර ගනිමින් තව තවත් සැප ප්‍රාර්ථනා කොටැ පින් දහම්හි යෙදෙන්නේ මැයි යන අදහසින් ඔබ පසුවන්නේ නම්, එයද සසර ගමන නිම කිරීමට මහත් බාධාවකි. එවැනි මෝඩ අදහස් සිතට හැඟේ නම් ඒවා වැරැදි බව සිහියට නගාගෙන, එයින් අත්මිදිය යුතුය.

අද අප ලබා ඇත්තේ උතුම් වූ මනුෂ්‍ය ආත්මයකි. මනසින් උසස් වූ අපට, බුදුන් වහන්සේ දෙසූ ධර්මයෙහි පිහිටා මෙම ජීවිතයේ තුළදීම සසර දුකින් මිදීමට අපහසුවක් නැත. ඒ සඳහා වැරැදි අයහපත් දෙයින් වෙන්ව- නිවැරැදි යහපත් ක්‍රියාවන්හි යෙදීමට අපගේ සිත අවදියෙන් තබා ගැනීම , වැදගත්ය.

සිතෙන් මෙන්ම කයින් (ශරීරයෙන්ද) බොහෝ පව් සිදු කෙරේ. ප්‍රාණඝාතය , අදත්තාදානය කාම මිථ්‍යාචාරය , සුරාවෙහි ලොල්වීම කය නිසා සිදුවන අකුසල්ය. අසංවර සිතකට සොරකමක් කිරීමට වුවමනාවක් ඇති වුවා යැයි සිතමු. ඒ සඳහා පෙළැඹවීමක් ඇති වුණත් සිත හා මනස අවදියෙන් යුතුව තබාගෙන එහි විපාක ගැන අවබෝධයක් ඇතිකර ගැනීමෙන් එකී පාපී සිතිවිලි ක්‍රියාත්මක නොවන පරිදි සිත කය පවත්වා ගැනිමට හැකිවෙයි. එසේ කටයුතු කිරීමෙන් අයහපත් සංසාර පුරුදු හා ක්‍රියාකාරකම් අභිබවා යහපත් සිතිවිලි උපදවා ගෙන, උසස් දිවි පෙවෙතක් ගෙන යෑමට හැකිවෙයි.

මුසාවාදය , සම්ප්ප්‍රලාපය , කේලාම් (පිසුනාවාචා) හා පරුෂ වචනය කට නිසා සිදුවන අකුසල්ය. කට නිසා මාළුවා නසින්නේ ය යන කියමනක් , අපේ ජන වහරේ පවතී. කටින් පිටවන වචන හොඳ සහ නරක යනුවෙන් දෙකොටසකට බෙදෙයි. මෙයින් බොරුව කේලම පරුෂ වචනය ප්‍රලාප නොහොත් හිස් වචන කට අසංවර කර ගැනීමෙන් සිදුවන නරක කොටසට අයත් අකුසල්ය. බොරුව නිසා ජීවිත පවා විනාශ වීමට කටයුතු යෙදේ. සමහරකුට බොරුවක් නොකියා සිටිය නොහැකිය. අසත්‍ය දේ කීම එවැනි අයට විනෝදයකි. කට ඇරියොත් කියන්නෙ බොරුවක් යැයි මිනිසුන් හඳුන්වන තරම් පහත් තත්ත්වයට ඇද වැටී ඇත කියන ලද එක බොරුවක් වසාගන්නට තවත් බොරු දාහක් ඇද බාන අය ද සමාජයෙහි වෙති.

කේලම දෙදෙනෙක් හෝ දෙපිරිසක් බිඳවන වචන ගොන්නකි. කේලම සමාජය තුළ මිනීමැරුම් පවා සිදුවීමට තරම් දරුණු සමාජ විනාශය සිදු කරන ආයුධයක් හා සමානය. ‘පරුෂ වචනය’ කෙනෙකුගේ සිත් රිදවීමට සමත්ය. තමා තුළ අන් අය ගැන ඇති ඊර්ෂ්‍යාව ක්‍රෝධය, තමා තුළ පවත්නා ගින්දර අන්‍යයන්ට දී ඔවුන් රිදවන පිළිවෙතකි. පරුෂ වචනය අන්‍යයන්ගේ උස්මිටි කම් ඇද පලුදු සෙවීම, ‘සම්ප්ප්‍රලාපය යි. තමන්ටවත් අනුන්ටවත් කිසියම් ආකාරයකින් අර්ථයක් නැති හිස් වචන දෙඩීමෙන් ලබන විනෝදය කුමක් දැයි අවබෝධයෙන් යුතුව කල්පනාකර බලනවා නම්, මෙවැනි අය තමන් තේරුම්ගෙන මහත් ලජ්ජාවට පත්වන්නේය. මෙසේ සලකා බලන කල සිත ,කය, වචනය තුන් දොර සංවර කර ගැනීම අපට පංචශීලය ආරක්ෂා කර ගැනිමට මහඟු උපකාරයකි.