බුදුරජාණන් වහන්සේ ආයු සංස්කාරය අත්හළ නවම් පෝදා
 ඌරුගමුවේ අස්සජී හිමි
නවම් මහේ එළඹෙන නවම් පුර පසළොස්වක පොහොය ශාසන ඉතිහාසයෙහි ලා සදානුස්මරණීය සිදුවීම්
සතරකට මුල් වූ දිනයකි.
බුදු සසුනේ ප්‍රථම සංඝ සම්මේලනය පැවැත්වීම, සැරියුත් මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ දෙනමට
අගසව් තනතුරු ප්‍රදානය කිරීම, ඕවාද ප්‍රාතිමෝක්ෂය දේශනා කිරීම සහ බුදුරජාණන් වහන්සේ
ආයු සංස්කාරය අත්හැරීම යන චතුර්විධ කරුණු නවම් පොහොය දිනෙක සිදුවී තිබේ.
 බුදුරජාණන් වහන්සේ පස්වග භික්ෂූන් වහන්සේගෙන් ආරම්භ කළ සඟ පරපුර වසරක පමණ කාලයක්
ගතවීමෙන් පසුව දලු ලා වැඩුණු වෘක්ෂයක් සේ බබළන්නට විය. විවිධ දර්ශනවාද පිළිගනිමින්
සත්‍ය ගවේෂණයෙහි යෙදී සිට පසුව බුදු සමය කෙරෙහි පැහැදී යථාර්ථය අවබෝධ කර ගැනීම් වස්
පැවිදි වූ නා නා වර්ගික භික්ෂූන් වහන්සේගෙන් සංඝ සමාජය ජනාකීර්ණ තත්ත්වයකට පත්
කෙරිණි. මෙසේ සකස් වූ භික්ෂු සමාජය පළමුවරට එක්රැස් කොට මහා සංඝ සම්මේලනයක්
පැවැත්වූයේ නවම් පුර පසළොස්වක පොහොය දිනෙක දී ය.
උරුවේල කාශ්‍යප, නදී කාශ්‍යප හා ගයා කාශ්‍යප යන තුන්බෑ ජටිල භික්ෂූන් වහන්සේ
ප්‍රමුඛ දහසක භික්ෂු පිරිස ද, සැරියුත් මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ ප්‍රමුඛ දෙසීය පනහක
භික්ෂු පිරිස ද යන 1250ක් වූ මහා සංඝ සන්නිපාතයකින් එදා රජගහනුවර වේළුවනාරාමය
බබළන්නට විය. තාරකා පිරිවරාගත් පුන්සඳ මඬල සේ එම රහතන් වහන්සේ මැද බුදුරජාණන්
වහන්සේ වැඩ සිටි සේක.
ප්‍රථම සංඝ සම්මේලනයේ දී භික්ෂු සමාජයේ අග්‍රශ්‍රාවක තනතුරු ප්‍රදානය කිරීම සිදු
වුණි. මෙහිදී සැරියුත්, මුගලන් මහරහතන් වහන්සේ දෙනම පිළිවෙළින් දකුණත් සව්, වමත්
සව් වශයෙන් අග්‍රශ්‍රාවක තනතුරුවලට පත් කෙරිණි. මේ සමඟ ම සැරියුත් තෙරණුවන්
ප්‍රඥාවන්තයින් අතර ද, මුගලන් තෙරණුවන් සෘද්ධිමතුන් අතර ද අග්‍රස්ථානයට පත් කරමින්
සුදුස්සාට සුදුසු තැන ලබා දීමේ බෞද්ධ සම්ප්‍රදාය ආරම්භ කෙරිණි. මෙයින් බුදුරදුන්
අපේක්ෂා කළේ ශාසනයේ චිරස්ථිතිය වෙනුවෙන් ක්‍රියා කළ හැකි විශේෂ පුද්ගලයින් සකස්
කිරීමයි.
බුද්ධත්වයෙන් පසු මුල් විසි වසර තුළ භික්ෂූන් වහන්සේ හික්මවීමට කිසිදු විනය නීතියක්
පැනවීමක් සිදු නොවුණි. එම යුගය තුළ භික්ෂු සමාජයට ඇතුළත් වූයේ විනය නීති යටතේ
අනුශාසනාවක් ලැබීමට තරම් ඉතා සුළු වරදක් හෝ සිදු නොකළ පිරිසකි. එබැවින් බුදුරජාණන්
වහන්සේ මුල් විසි වස පුරා ම භික්ෂූන් වහන්සේට දේශනා කළේ ඕවාද ප්‍රාතිමෝක්ෂය යි. එය
ආරම්භ වන්නේ සියලු බුදුවරුන්ගේ අනුශාසනය සඳහන් “සබ්බ පාපස්ස අකරණං.....” යනාදී
ගාථාවෙනි.
බුදු සසුන අනුක්‍රමයෙන් ජනපි‍්‍රය වීමත් සමඟ සසුනට පිවිසෙන පිරිස කෙමෙන් කෙමෙන්
බහුල වන්නට විය. විශාලා මහනුවර කලන්දක නමැති ගමෙහි විසූ සුදින්න නමැති භික්ෂුවගේ
වැරැදි හැසිරීමක් නිසා බුදුරජාණන් වහන්සේ ප්‍රථම විනය ශික්ෂා පදය පනවා වදාළහ. එතැන්
සිට ප්‍රාතිමෝක්ෂ ශික්ෂා පද පැනවීම සිදු කෙරිණි.
භික්ෂූන් වහන්සේගේ හික්මීම සඳහා පනවන ලද විනය ශික්ෂා පද මාලාව ප්‍රාතිමෝක්ෂය යි.
සියලු ම බුදුරජාණන් වහන්සේ බුදු වූ මුල් අවදියේ දී භික්ෂූන් වහන්සේ පාලනය කරනුයේ
ඕවාද ප්‍රාතිමෝක්ෂයෙනි. විනය ශික්ෂා පද පැනවීම සිදු වන්නේ ඉන් පසුව අවශ්‍යතාව පරිදි
ය. එය හඳුන්වන්නේ ආණාප්‍රාතිමෝක්ෂය යන නමිනි.
අසූ වැනි වියට එළඹීමට තෙමසකට පෙර බුදුරජාණන් වහන්සේ සිය අග්‍ර උපස්ථායක ආනන්ද හිමි
ද සමඟ රජගහනුවර චාපාල චෛත්‍යය අසලට වැඩම කළහ. එහිදී ආනන්ද හිමි අමතා මෙසේ වදාළහ.
“අනඳයෙනි, යමකු විසින් සතර සෘද්ධිපාද වඩන ලද්දේ ද, නැවත නැවත වඩන ලද්දේ ද. තහවුරු
කොට පිහිටුවන ලද්දේ ද, පුරුදු කරන ලද්දේ ද, මනාව සම්පූර්ණ කරන ලද්දේ ද, හේ කැමැති
නම් ආයු කල්පයක් හෝ ආයු කල්පයකට මදක් වැඩි වූ කලක් හෝ ජීවත්විය හැකි ය.
අනඳයෙනි, තථාගතයන් විසින් සතර ඍද්ධිපාද වඩන ලදී. නැවත නැවත වඩන ලදී. තහවුරු කොට
පිහිටුවන ලදී. පුරුදු කරන ලදී. මනාව සම්පූර්ණ කරන ලදී. අනඳයෙනි තථාගතයන් කැමැති නම්
කල්පයක් හෝ කල්පාවශේෂයක් හෝ වැඩසිටිය හැකි ය.
බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් පිරිනිවන්පාන බවට මෙසේ නිමිති පහළ කරන ලද කල්හි මාරයා
විසින් මෙහෙයවන ලද සිත් ඇත්තෙක් සේ ආනන්ද තෙරණුවෝ එය වටහා ගැන්මට අසමත් වූහ.
“භාග්‍යවතුන් වහන්ස, බොහෝ දෙනාට හිත සුව පිණිස, ලොවට අනුකම්පා පිණිස, දෙව් මිනිසුනට
වැඩ පිණිස, හිත සුව පිණිස, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කල්පයක් වැඩ සිටින සේක්වා, සුගතයන්
වහන්සේ කල්පයක් වැඩ සිටින සේක්වා" යි, බුදුරජාණන් වහන්සේට ආරාධනා නො කළහ.
බුදුරජාණන් වහන්සේ දෙවැනි හා තෙවැනි වරට ද පෙර සේ ම වදාළ නමුත් ආනන්ද තෙරුන්ට සිහිය
පිහිටුවා ගත නොහැකි විය. ඉක්බිති බුදුරජාණන් වහන්සේ චාපාල චෛත්‍යය අසල දී නවම් පුර
පසළොස්වක පොහොය දිනෙක ආයු සංස්කාරය අත්හළ සේක.
මෙතැන් පටන් කොට තෙමසක් ම සමවත් සමවදිමින් දිවි පවත්වමි. එයින් මත්තෙහි සමවතට
නොසමවදිමි'යි, සිහිය පිහිටුවා ලූ සේක. මෙය බුද්ධ චරිතයේ හමුවන අනුවේදනීය සිදුවීමකි.
|
