සිරිපා වන්දනා වාරය ඇරැඹේ

මුනි සිරිපා කරුණා කරමු

ශ්‍රී පාදස්ථානාධිපති
බෙන්ගමුවේ ධම්මදින්න නා හිමි

"අසමසම වූ, මහා පුරුෂ ලක්ෂණයෙන් යුතු වූ සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රී පාද පද්මය මඟුල් ලකුණු එකසිය අටකින් යුක්ත වේ. තථාගත සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ සමන් දෙවි රදුන්ගේ ගෞරවනීය ඇරැයුමෙන් ඉන්ද්‍රනීල මාණික්‍ය මත සිරිපා පද්මය පිහිටුවා වදාළ හ. මිසදිටුවන්ගෙන් වන හානි වළක්වාලීම පිණිස පසු කලෙක එය ආවරණය විය."

වසරකට වරක් ඇරඹෙන සිරිපා වන්දනා වාරය මෙවර ද උඳුවප් පුර පසළොස්වක පොහොයෙන් ආරම්භ කෙරේ. එතැන් පටන් මාස හයක කාලයක් පුරා දෙස් විදෙස් වන්දනාකරුවන් සිරිපා වන්දනාවට ශ්‍රද්ධාවෙන් සහ ගෞරවයෙන් සහභාගි වෙති.

ගෞතම සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ මෙහි වැඩම කර සමනලගිරි මුදුනෙහි ශ්‍රී පාද පද්මය පිහිටුවා වදාළ හ. සබරගමු වැසි වූ සුමන සමන් දෙවියන්ගේ ගෞරවනීය ඇරැයුමෙන් පන්සිය නමක් මහ රහතන් වහන්සේ සමඟ බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙහි වැඩමවා වදාළ හ. ලෝකවාසී ජනතාවගේ අපමණ ගෞරවයට එවක් පටන් යොමු වූ ශ්‍රී පාදස්ථානය වර්තමානයේ දී මෙන්ම අනාගතයේ දී ද ලෝක උරුමයන් අතර අතිපූජනීය මෙන්ම වන්දනීය පුදබිමක් වේ.

ශ්‍රී පාදස්ථානයේ අසිරිය විදහා දක්වන කරුණු බොහෝ වේ. අති දුෂ්කර ගමනක් ගෙවා ශ්‍රී පාදස්ථානය වන්දනාවට පැමිණීම ඉන් එක් කරුණකි. මෙරට පළමු රාජධානිය වූ අනුරාධපුරය, රාජධානියේ සිට පොළොන්නරුව, දඹදෙණිය, ගම්පොළ, මහනුවර ආදී ඒ ඒ රාජධානි සමයන්හ ිදී මහ රජවරුන්ගේ ගෞරවයට, පූජෝපහාරය ට ශ්‍රී පාදස්ථානය පත් වූ බව පැහැදිලි වේ. විජයබා, පැරකුම්බා, නිශ්ශංකමල්ල ආදී රජවරු සිරිපා පුදබිමට විවිධ පුද පුජා සිදුකර ඇති බව ශිලා ලේඛනවලින් මෙන් ම සන්නස්, තුඩපත් ආදියෙන් ද පැහැදිලි වේ.

මහා මේඝවර්ණ රජුගේ පුත් රාජ්‍යත්වයට අභිෂේක ලබා පළමුව ශ්‍රී පාද වන්දනාවට පැමිණ සුමන සමන් දෙවිරදුන් උදෙසා දෙවොලක් තැනූ බව පැහැදිලි වේ. එදා පටන් සමන්තකූට මස්තකයේ පිහිටි ශ්‍රී පාද පද්මය ආරක්ෂා කරන සමන් දේවාලය අද පවා සැදැහැවතුන්ගේ මහත් ගෞරවෝපහාරය ට ලක් වේ.

අසමසම වූ, මහා පුරුෂ ලක්ෂණයෙන් යුතු වූ සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්‍රී පාද පද්මය මඟුල් ලකුණු එකසිය අටකින් යුක්ත වේ. තථාගත සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ සමන් දෙවි රදුන්ගේ ගෞරවනීය ඇරැයුමෙන් ඉන්ද්‍රනීල මාණික්‍ය මත සිරිපා පද්මය පිහිටුවා වදාළ හ. මිසදිටුවන්ගෙන් වන හානි වළක්වාලීම පිණිස පසු කලෙක එය ආවරණය විය.

මෙරට පමණක් නොව ලොව නන් දෙසින් පැමිණෙන වන්දනා කරුවෝ සිරිපා වන්දනා වාරය පැමිණෙන තෙක් අපේක්ෂාවෙන් පසුවෙති. ගතට, සිතට සහනය, සැනසීම ළඟා කර දෙන සිරිපා වන්දනා වාරයේ දී පුරාතනයේ විසූ මුතුන් මිත්තන් සිරිපා කරුණා කිරීම සඳහා පැමිණීමට පෙර ස්වකීය දේපළ තම දරු මුනුබුරන් වෙත පවරා ඒමට තරම් කල්පනා කළහ. එහෙත් වර්තමානය වන විට ගමන් විඩාව, මහන්සිය හැර වෙනත් කිසිදු බාධාවකින් තොරව සිරිපා කරුණා කිරීමේ භාග්‍යය උදාවී ඇත. බොහෝ විට තම ජීවිතයේ වසරකට එක් වරක් හෝ නැතහොත් ගණනය කළ හැකි තරම් වසරක් පාසා සිරිපා වන්දනා කිරීමට අවස්ථාව සලසා ගත්හ. අතීත මුතුන් මිත්තෝ ‘වට වන්දනාව‘ යන නාමයෙන් සති ගණනක් පුරා රට පුරා පිහිටි සොළොස්මස්ථාන ප්‍රධාන පූජනීය සිද්ධස්ථාන වන්දනා කිරීමට කටයුතු යෙදූහ. ඊට නිරන්තරයෙන් සිරිපා වන්දනාව ද ඇතුළත් වූ වන්දනා චාරිකාවක් වූ හ.

ඒ සෑම වන්දනා කණ්ඩායමක් ම (නඩය) සංවිධානය කළ ප්‍රධානියකු වූ අතර ඔහු හෝ ඇය “නඩේ ගුරා” යනුවෙන් හැඳින් වූ හ. වෙසෙසින් ම එම වන්දනා ගමන සංවිධානය කළේ වාර ගණනාවක් පුරා එබඳු වන්දනා ගමන් සංවිධානය ඊට පෙර ද සංවිධානය කළ පළපුරුදු අයෙකි. නඩේ ගුරාගෙන් බැහැරව වන්දනා පිරිස කිසිවක් කළේ නැත. එතරම් ම වන්දනා පිරිස නඩේගුරා ට අවනත වූ හ. සිරිපා වන්දනාවට පේ වුහ. කැප වුහ. ඇප වුහ.

සිරිපා වන්දනාවට යන සැදැහැවතුන්ට සිරිපා වන්දනා කර ආපසු පැමිණෙන වන්දනා පිරිසක් හමු වූ විට “වඳින්න යන මේ නඩේට සුමන සමන් දෙවි පිහිටයි.” එමෙන්ම සිරිපා වන්දනා කිරීමට යන ඒ පිරිස ද ‘නැගල බහින මේ නඩේට සුමන සමන් දෙවි පිහිටයි.’ ආදී වශයෙන් ඔවු නොවුන්ගේ සිත් පහන්වන අයුරෙන් කරුණා පෙරදැරිව ආශීර්වාද කිරීම දක්නට ලැබෙන, ඇසෙන සුලභ දසුනකි. ඒ අයුරෙන් අන්‍යොන්‍ය වශයෙන් සුහදත්වයෙන් වන්දනාවේ යෙදෙන සුවිශේෂී පුදබිමකි ශ්‍රී පාදස්ථානය. අතීතයේ මුහුදු ගමන් යෙදුණු විදේශිකයන්ට දුර සිට දර්ශනය වූයේ ද ශ්‍රී පාද පද්මය පිහිටි සමන්තකූට පර්වතය යි. දෙස් විදෙස් සැදැහැවතුන් පමණක් නොව දෙවිවරුන්ගේ ද මහත් පූජාවට ලක්වන අනුහසින් යුත් ස්ථානය කි. අසිරිමත් සම්බුදු පහසින් තෙවරක් ම පවිත්‍ර වූ සිරිලක සරුසාර කොට පෝෂණය කිරීමට ජලධාරා සතරක ආරම්භය සනිටුහන් වීම ද අනුහසින් යුත් ස්ථානයකි.

පලාබත්ගල විහාරය, නල්ලතන්නි බෞද්ධාරාමය, කොළඹ නිල ආරාමය, ගල්පොත්තාවල ශ්‍රී පාද රජමහා විහාරය, රත්නපුර පොත්ගුල් රජ මහා විහාරය, පැල්මඩුලු පුරාණ දාගැබ් රාජ මහා විහාරය යන විහාරාරාමයන්හි අධිපති සබරගමු රත්නපුර මහ දිසාවේ ප්‍රධාන සංඝ නායක ශ්‍රී පාදස්ථානාධිපති ධර්ම කීර්ති ශ්‍රී සුමංගල රතනපාල ශ්‍රී ධම්මරක්ඛිත බෙන්ගමුවේ ශ්‍රී ධම්මදින්න නායක ස්වාමීන්ද්‍රයන් වහන්සේගේ අනුශාසනා පරිදි සිරිපා වන්දනා වාරයේ පැමිණෙන සැදැහැවතුන් සඳහා අවශ්‍ය පහසුකම් රැසක් සලසා ඇත.

පැරැණි සිරිතට අනුව සධාතුක කරඬුව සහ දේව ප්‍රතිමා වහන්සේ මහත් පුද පෙරහරෙන් ගෞරවයෙන් සිරිපා මළුවට වැඩමවා පහන් දල්වා, සුවඳපැනින් පද්මය දෝවනය කර පැරැණි සිරිත් අනුගමනය කර වන්දනා වාරය ආරම්භ වනු ඇත.

කවර කෙනකුට වුව ද, මහත් කරුණාවෙන්, ඕනෑකමෙන් සුමන සමන් දෙවි කරුණාවත් ප්‍රාර්ථනා කිරීම හෙළ සංස්කෘතියේ අභිමානය පෙන්වන මහඟු අවස්ථාවකි.

ශ්‍රද්ධාවෙන් සහ ගෞරවයෙන් සිරිපා වන්දනාවට පැමිණෙන සියලු දෙනාට ආශීර්වාදය සැලසේ. ගහ කොළට, ඇළට, දොළට සතා සිව්පාවාට, පරිසරයට හානි කිරීමෙන් ද වැළකී සිරිපා වන්දනා කරමු.

- බෞද්ධ පත්‍ර කලා විශාරද,
සීසර් සුදුසිංහ