සුගත නම් වන සේක

නුවරඑළිය පාර පුස්සැල්ලාව
සිරි මන්තින්දාරාම මූලික පිරිවෙනේ ආචාර්ය,
ශාස්ත්‍රවේදී
අඹගහවත්තේ සුධම්මවංශ හිමි

මුළු මහත් ලෝකයාට ම මහත් සැනසීමේ මග වදාළ අප භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ උතුම් තෙමඟුල සිහිපත් කරන මෙම උතුම් වෙසක් පොහෝ දින අනන්ත අපරිමිත වූ, බුදු කෙනෙකුට ද දේශනා කොට නිම කළ නොහැකි බුදුරජාණන් වහන්සේගේ නව අරහාදී බුදුගුණ අතරින් සුගත බුදුගුණය පිළිබඳව මෙසේ විවරණය කෙරේ.

“සුගතත්තා සුගත්තත්තා
සෝබනා යස්ස වාගතෝ
ගතත්තා සුන්දරං ථානං
සුගතෝ නාම තේ නමෝ”

සුන්දර සෝබන වූ දහම් වදනින් මුළු ලෝකයාට ම සැනසීම ලබාදුන් නිසා ද, සුන්දර වූ ගමන් විලාශය නිසා ද, නිවන නමැති ක්ෂේම භූමියට පත් වූ නිසා ද, සුගත නම් වන සේක.

කෝට්ටේ යුගයේ වීදාගම මෛත්‍රී හිමියන් විසින් රචිත බුදුගුණ අලංකාරයේ සුගත බුදු ගුණය පිළිබඳව මෙසේ සඳහන් වන්නේ,

“යහපත් කොට යෙතැයි
සුන්දර තැනට සැපතැයි
සොඳුරු බස් කියතැයි
කියති ඒ මුනි රජුට සුගතැයි” යනුවෙනි.

බුදුරජාණන් වහන්සේගේ සුගත බුදු ගුණය ආකාර කිහිපයකින් විස්තර කළ හැකි ය. මේ අනුව ගමන් මාර්ගය බොහොම යහපත් ය. සුන්දර වාග් විලාශයෙන් යුක්ත ය. නිවන් මග පෙන්වා දෙන ලද්දා හ. උන් වහන්සේගේ ස්වභාවික ගමන හා නිර්වාණ ගමන අර්ථාන්විත ය. දිව්‍ය මනුෂ්‍ය සැමට යහපතක් සිදු කළේ ය. උන් වහන්සේගේ ගමන් විලාශය පසේ බුදු, මහරහත්, දෙවියන්ට, මිනිසුන්ට සම කළ නොහැක. උන් වහන්සේගේ අනේක ප්‍රාතිහාර සුන්දර වූ ගමන් විලාශය පිළිබඳව අටුවාවේ මෙසේ විස්තර කරයි.

“එවං සබ්බංග සම්පන්නො - කම්පයන්තො වසුන්ධරං
අහේඨයන්තො පාණානි – යාති ලෝකේ විනායකො”

කිසිදු සත්ත්වයෙකුට හිංසාවක් නොකරමින් මහ පොළොව කම්පා කරවමින් දක්ශිණ ශ්‍රී පාදය ඉදිරියට තබා ගමන් කරන උන් වහන්සේට මහ පොළොවේ ඇති ගල් කැට, දුහුවිලි පවා ඉවත් වෙමින් ඉඩ සලසා දුනි. ඇතෙකු කේශර සිංහ රාජයෙකු වැඩම කරන්නාක් මෙන් උන් වහන්සේ ගමන් කරයි. පියවර තබන විට දුහුවිලි මතු වීමක් නොමැත. එමෙන් ම නිවන් මග මිනිසුන්ට අවබෝධ කරදුන් නිසා ද සුගත නම් වූ සේක. ලොව උපන් සියලුම සත්ත්වයෝ මනුෂ්‍ය, තිරිසන්, දිව්‍ය, ප්‍රේත, යක්ෂ වැනි ආත්ම භාවයන් ලබා සසර ගමන් කරන අතර ඔවුන් ඇස, කන, නාසය, දිව, ශරීරය පිනවමින් මරණින් මතු ලොවක් ගැන නොසිතා පස් කම් සැපය ම පමණක් ජීවිතය යැයි සිතමින් දිවි ගෙවති. ඔවුන්ට තමන් සිදු කරන්නේ කුමක් ද යන්න පිළිබඳව අවබෝධයක් නැත. යමෙකු සැනසීම සොයමින් විවිධ ඇදහිලි, විශ්වාස පසුපස ගමන් කරන අතර, තවකෙනකු විමුක්තිය ලැබීමට නම් ජීවිතයට දුකම ලබා දිය යුතු බව සිතා කෑම, බීම නොගෙන, වාසස්ථාන නොසාදවමින්, වස්ත්‍ර පවා නොදරමින් ගවයෙකු, සුනඛයෙකු, එළුවෙකු මෙන් වෘතයන් පිරීමෙන් කයට දැඩි දුක් දෙයි. මොවුන් සියලු දෙනා ම අපාගාමී වන්නාහ. යා යුතු මග, කළ යුතු දෑ, අවබෝධ කරගත යුතු දේ නොදනිති. තථාගතයන් වහන්සේ මෙම අන්ත දෙකම බැහැර කොට මධ්‍යම ප්‍රතිපදාව පෙන්වා දී, කාම, භව, දිට්ඨි, අවිජ්ජා යන සතර ඕඝයන්ගෙන් එතෙරව ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයේ ගොස් නිවන අවබෝධ කර ගැනීමට මග පෙන්වූ හෙයින් සුගත නම් වන සේක.

එමෙන් ම උන් වහන්සේ දේශනා කළ සෑම කරුණක් ම යහපත් ය. තුන් ලොවට ම යහපතක් සිදු කළේ ය. මහ මුහුදේ ජලය කිනම් තැනකින් ගත්ත ද එකම රසය දැනෙන්නාක් මෙන්, ධර්මයේ ද එකම රසයක් පවතී. එබැවින් මෙම ශ්‍රී සද්ධර්මය දේශනා කළ හෙයින් ද උන්වහන්සේ සුගත නම් වන සේක.

මේ ආකාරයට උන් වහන්සේගේ සුන්දර ගමන් විලාශය, වාග් විලාශය හා නිවන් මඟ පෙන්වා දුන් ඒ සුගත බුදු ගුණය නිසා ම අංගුලිමාල, රජ්ජුමාලා, පටාචාරා, අජාසත්ත රජතුමා, සුනීත සෝපාක, ආලවක යක්ෂයා වැනි දහස් සංඛ්‍යාත පිරිස මානසික සැනසීම මෙන් ම සෝවාන්, සකෘදාගාමී, අනාගාමී, රහත් තත්ත්වයට පත් ව සසර සයුරෙන් එතෙර වූ හ. ඒ භාග්‍යවත් වූ අරහත් වූ සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ සුගත බුදු ගුණයට නමස්කාර වේවා!

- දීපා පෙරේරා