ආර්ය සිතක ස්වභාවය

තණමල්විල රාහුල හිමි

මනාව හික්මවන ලද ඉඳුරන්ගෙන් අග්‍ර වූයේ නන්ද මහරහතන් වහන්සේ ය. බුදුරජාණන් වහන්සේ බුද්ධත්වයෙන් පසු තමන්වහන්සේ උපන් කිඹුල්වත් පුරයට වැඩමකළේ මැදින් පුර පසළොස්වක දිනයේ දී ය. තමන් වහන්සේ ජාත ග්‍රාමයේ ශාක්‍ය වංශිකයන්ට උදාර මෙහෙවරක් ඉෂ්ඨ කිරීමේ අධිෂ්ඨානය පෙරදැරිව ය. උන්වහන්සේ පිළිගැනීමට මග දෙපස වෘක්ෂයන්ගේ ළා දලු පත් මෙන් ම සුපුෂ්පිත පුෂ්පයෝ ද රක්ත වර්ණයෙන් බැබළෙමින් ස්වභාවදහම ද බුදුන් වහන්සේගේ වැඩමවීම පිළිගැනීමට සැරසුන හ.

බුදුරජාණන් වහන්සේ කිඹුල්වත්පුරයට වැඩම වූ තෙවන දිනයේ දී නන්ද කුමරුගේ ගෘහ ප්‍රවේශය, මෞලි මංගල්‍යය සහ සරණ බන්ධනයෙන් මුලු මහත් මාලිගය ම උත්සව ශ්‍රීයෙන් ඔද තෙද වැටිණි. මේ සුවිශේෂි අවස්ථාවේ දී බුදුන්වහන්සේ නන්ද කුමරුගේ මාලිගයෙන් ප්‍රනීත වු දානය වළදා නන්ද කුමරුන් සමඟ විහාරයට වැඩම කළහ. බුදුන්වහන්සේ පිළිබඳ වූ අසීමිත බුද්ධ ගෞරවයත්, සාක්‍ය වංශික ඥාතිත්වයත් නිසා නන්ද කුමරු සම්බුදු සසුනේ ප්‍රවෘජ්‍යා භූමියට පත්විය.

එහෙත් ආලයේ ආශාව නන්ද කුමරුගේ හදවත පසාරු කොටගෙන තිබිණි. නන්ද තෙරණුවෝ සසුනේ වැඩසිටියේ දෙගිඩියාවෙනි. නන්ද කුමරුගේ උකටලීභාවයත්, උතුම් අරහත් භාවයට පත්වීමට තිබු පෙර සසර පූරණ ලද පින්බලයත් නිසා බුදුපියාණෝ නන්ද තෙරණුන් සමඟ සුන්දර වූ හිමාලය වෙත වැඩම කළහ. ඒ යන අතරමග දී නවදැලි හේනක පිළිස්සී වියළී ගිය වැඳිරියකගේ කුණු කයක් නන්ද තෙරුන්ගේ නෙත ගැටීමට සැලැස් වූ බුදුන් වහන්සේ හිමාලයට පිවිස එහි පිහිටි අසිරිමත් අනෝතප්ත විලත්, සුවිසල් සිව්මහා විල් ද පඤ්ච මහා ගංගාවන් ද දැකීමට සැලැස්වූහ.පසුව බුදුරදුන් දෙව් ලොවට පිවිසෙද්දී දෙවඟනන් පිරිවරාගත් සක් දෙවිඳු විරාජමානව පඬුපුල් ආසනයේ වැඩසිටියහ.

එහි දී බුදුරජාණන් වහන්සේ නන්ද ඔබට වඩා ලස්සන, පඤ්ච කල්‍යාණයෙන් අනූන වු ජනපද කල්‍යාණිය ද, දිව්‍යශ්‍රීයෙන් බබළන දෙව්ලොව දෙවඟනන් දැයි ද විමසූහ. ජනපද කල්‍යාණිය එන මග හමුවු නවදැලි හේනක පිළිස්සී වියළී ගිය වැඳිරිය හා සමාන ය. එහෙත් දෙව්ලොව දෙවඟනක් ලබාගැනීමට කැමැත්තෙන් සිටින බව පැවසී ය.

පුහුදුන් මනසක ස්වභාවය කැමැති අරමුණුවල ඇලීම හා අකැමැති අරමුණුවල ගැටීම ය. නන්ද තෙරණුවන්ගේ පුහුදුන් සිත දෙලොවක අතරමං විය. හොදින් මහණ දම් පුරන්නේ නම් දෙවඟනක් ලබා දීමට මම ඔබට ඇප වෙමි යි බුදුන්වහන්සේ නන්ද තෙරණුවන්ට පොරොන්දු වූහ. මෙහි දී නන්ද තෙරණුවෝ කාන්තාවක් පතා මහණදම් පුරතියි භික්ෂූන් අතර ප්‍රචලිත වූහ. මෙයින් ලජ්ජාවට පත් නන්ද තෙරණුවෝ කාන්තාවන් කෙරෙහි ඇතිවන සිතිවිලි යටපත් කොට වීර්යය වඩා විදසුන් මගෙහි පිහිටා සව් කෙලෙසුන් නසා උතුම් මහ රහතන් වහන්සේ නමක් බවට පත්වූහ.

නන්ද තෙරුණ් වහන්සේ රහත් වු බව නොදත් අනෙකුත් භික්ෂූහු ඔබ වහන්සේ දෙවඟනක් ලබාගන්නේ කවදාදැයි විමසූහ. එහිදී තමාට දෙවගණක් අවශ්‍ය නැතැයි නන්ද තෙරණුවෝ වදාළහ. එය නොපිළිගත් සද්ධි විහාරික භික්ෂූහු මෙම තෙරුන් මුසාබස් පවසන බව බුදුරදුන් හට දැන්වූහ.

එහෙත් එය මුසාවක් නොවන බවත් නන්ද තෙරුන් සියලු විදසුන් වඩා රහත් වූවා යැයි බුදුහිමියෝ වදාළහ.

ආර්ය සිතක ස්වභාවය පුහුදුන් මනසට දැකගත නොහැකි ය.එය දැනගත හැක්කේ ආර්යභාවයට පත්වූ උතුමන් වහන්සේ නමකට පමණි.