සසර සැඩපහර
තරණය කිරීම
 රත්මලානේ ශ්‍රී රත්නාරාමය
බොරලැස්ගමුවේ සිරි සෝනුත්තර විහාරය යන
උභය විහාරාධිපති බස්නාහිර පළාත සහිත
කොළඹ නව තොටමුණේ
ප්‍රධාන අධිකරණ සංඝ නායක
සූරියගොඩ සිරිධම්ම නා හිමි
දේවතා සංයුත්තය පුරාවටම අප්‍රකට දෙවිවරුන් පිළිබඳව සඳහන් වෙයි. ඔවුන් බුදුරජාණන්
වහන්සේ වෙත පැමිණ නොයෙක් ප්‍රශ්න අසන අයුරුත්, ඒ ප්‍රශ්නවලට බුදු සමිඳුන් වදාරණ
පිළිතුරුත් එහි ඇතුළත්. ඇතැම් දෙවිවරුන්ගේ ගාථාවන් අපගේ ශාස්තෘන් වහන්සේ විසින්
අනුමත කළ අවස්ථාවන්ද දක්නට ලැබෙනවා. සමහර දෙවිවරුන්ගේත්, මිනිසුන්ගේත් අදහස් අතර
විශාල වෙනසක් නැති බව මේ දේවතා සංයුත්තය පරිහරණය කරන විට පෙනෙයි. මෙහි සූත්‍ර අසු
එකක් සඳහන්ව තිබෙන අතර බුදුරජාණන් වහන්සේගේ තෙවලා දහම තුළ අන්තර්ගත වන “සගාථ
වර්ගයේ” දේවතා සංයුත්තය දෙස අපගේ අවධානය යොමු කරමු.
 එහි “නළ වර්ගය” නමින් කොටසක් සඳහන් වෙයි. එහි පළමු සූත්‍රය “ඕඝ තරණ” සූත්‍රය යි. ඕඝ
යනුවෙන් අදහස් කරනුයේ සැඩ පහරයි. ඒ සැඩ පහරවල් තරණය කිරීම සම්බන්ධයෙන් කරුණු කාරණා
මෙම සූත්‍රයේ ඇතුළත් වෙයි. මේ සූත්‍රය මා විසින් මෙසේ අසන ලදැයි ආනන්ද තෙරුන්
විසින් දක්වා තිබෙනවා.
එක් අවදියක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත්නුවර අනේපිඬු සිටාණන් කළ ජේතවනාරාමයේ වැඩ
විසුවා. එහි දී එක් දේවතාවෙක් මධ්‍යම රාත්‍රියේ මුළු දෙව්රම් වෙහෙරම බබුළුවා ගෙන
එතැනට පැමිණියා. එසේ පැමිණ උන්වහන්සේට වන්දනා කර එකත් පසෙක සිටියා. බුදුරජාණන්
වහන්සේ මුණ ගැසීමට එන භික්ෂු භික්ෂූන්, දෙවි දේවතාවන් , සිටුවරු, රජවරු, ඇමැතිවරු,
උපාසක, උපාසිකාවන් විවිධාකාරයෙනුයි බුදුරජාණන් වහන්සේ අසල අසුන් ගෙන තිබෙන්නේ.
ඇතැම් අය වැඳ එකත් පසෙක වාඩිවුණා. ඇතැම් අය තමන් හඳුන්වා දී වන්දනා කොට වාඩිවුණා.
තව කොටසක් බුදුරජාණන් වහන්සේ සමඟ සාකච්ඡා කොට සංවාදයක් කර වන්දනා කොට වාඩි වුණා.
ඇතැම් අය නිශ්ශබ්දව වාඩි වුණා. මෙහිදී මේ දේවතාවා බුදුරජාණන් වහන්සේට වන්දනා කොට
එකත්පසෙක වාඩි වී මෙසේ අසා සිටියා.
නිදුකාණන් වහන්ස, ඔබ වහන්සේ ඕඝය (සැඩ පහර) තරණය කළේ කෙසේද?
1. කාම නමැති සැඩ පහර
2. භවය නමැති සැඩ පහර
3. දැක්ම නමැති සැඩ පහර
4. අවිජ්ඡාව (නොදැනීම) නමැති සැඩ පහර ලෙස සැඩ පහර හතරක් ධර්මයේ සඳහන් වෙනවා.
කාමය නමැති සැඩපහර
 මේ සැඩ පහර හතරෙන් ඔබ වහන්සේ එතෙර වූයේ කෙසේද? නිදුකාණන් වහන්ස, මේ කාමය කියන සැඩ
පහරට හසු වූ බොහෝ අය එයින් ගොඩ ඒම බැරිවයි සිටින්නේ. මේ ලෝකයේ විවිධ අය කාම වස්තුන්
වලට හසුවෙලා කාම වස්තුන් පරිභෝග කරමින් ඒවාට ඇලිලා, ගැටිලා ජීවත්වෙනවා මිස එයින්
ගොඩ ඒමක් පිළිබඳව කල්පනා කරන්නේ නැහැ. එසේ කාමයන්ට ඇලුණු ඇතැම් කෙනෙක් ඒ තුළම
තමන්ගේ ජීවිතය විනාශ කර ගන්නවා. ඔබවහන්සේ, මේ කාමය නමැති සැඩ පහර තරණය කළේ කෙසේද?
කියා මේ දෙවියා අසා සිටියා.
භවය නමැති සැඩපහර
දෙවනුව අසන්නේ භවය නමැති සැඩ පහර පිළිබඳවයි. භවය යනු සංසාරය යි. මේ සංසාරයේ විවිධ
භව තිබෙනවා. කාම ලෝක තිබෙනවා. ඒ කාම ලෝකයට දිව්‍ය ලෝක හය, මනුස්ස ලෝකය සහ සතර අපාය
අයිතියි. සත්ත්වයා මේ භවයන්වල සැරිසරනවා. එයට සත්ත්වයාගේ කැමැත්තක්ද තිබෙනවා.
මනුස්ස ආත්මය ලබා සිටින ඇතැම් අය දිව්‍ය ආත්ම ලබන්න කැමැතියි. ඇතැම් අය බ්‍රහ්ම
ලෝකයේ උපතට කැමැතියි. කාන්තාවක් පිරිමියෙක් ලෙස ඉපදෙන්නට කැමැතියි. සමහර පිරිමින්
කාන්තාවන් ලෙස ඉපදෙන්නට කැමැතියි. මේ ලෙස භවයේ සැරිසරන්නට අපේ සිතේ කැමැත්තක්,
ආශාවක් තිබෙනවා. ඒ නිසා මේ භවය කියන තත්ත්වයෙන් එතෙර වූ බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන්
දෙවියා ඒ ආකාරයට ප්‍රශ්නය අසන්නේ.
දැක්ම නමැති සැඩපහර
ඊඟට දෙවියාගේ ප්‍රශ්නය දිට්ඨිය (දැක්ම) පිළිබඳවයි. මේ දැකීමේ දෙපැත්තක් තිබෙනවා.
එකක් අපේ පියෙවි ඇසින් දැකීම. අනෙක ප්‍රඥාවෙන් දැකීම. පියෙවි ඇසින් දකින හැම දෙයක්ම
ඇත්ත නොවේ. පියෙවි ඇසට පෙනෙන බොහෝ දේ අසත්‍ය වෙන්න පුළුවන්. වෙනස් වෙන්න පුළුවන්.
ප්‍රඥාවෙන් දකින දේ සත්‍යයක්. ඒ ප්‍රඥාවෙන් දකින දෙයයි බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කළේ
උන්වහන්සේට ඇති උතුම්ම රත්නය ලෙස. ඒ නිසා දැක්ම අපට තිබෙන්න ඕන. ඒ දැකීම් අතර සමහර
අය මිථ්‍යා දෘෂ්ඨිය කර පින්නාගෙන සිටිනවා. මිථ්‍යා දෘෂ්ඨිය හසුවූ විට මේ සසරින්
එතෙර වෙන්න බැහැ. එයට නිදසුනක් කියන්නම්. සමහර අය කියනවා කෙනෙක් මිය ගියපසු
පාංශුකූල වස්ත්‍රය සඳහා මීටර හතරක් අවශ්‍යයි කියා. නමුත් රෙදි මීටර් හතර එදා
ඉන්දියාවේ ගත්තේ මියගිය තැනැත්තා ඔතන්නයි. එයට කීවේ පාංශුකූල වස්ත්‍රයයි කියායි.
නමුත් කෙනෙක් මියගිය පසු දෙන වස්ත්‍රය මතක වස්ත්‍රය යි. මතක වස්ත්‍රය දෙන්නේ මිය
ගිය තැනැත්තාට පින් පිණිසයි. ඒ පින් පිණිස දෙන වස්ත්‍රය මීටර් හතර නොවේ. තමාට
පුළුවන් ආකාරයට මීටරයත් ඇති. එහෙම නැත්නම් මීටර් දහයක් හෝ පූජා කළ හැකියි. ඒ නිසා
මිය ගිය කෙනාට පින් පිණිස දෙන දේ ප්‍රමාණයක් කොතැනකවත් මෙපමණයි කියා සඳහන් වී නැහැ.
ඒ වගේ වැරැදි දැකීම් අප දුරු කරන්න ඕන.
නොදැනීම නමැති සැඩපහර
අනෙක් කාරණය වන්නේ අවිජ්ඡාව. (හැම දෙයක්ම නොදැනීම). නො දැනීම තිබෙන තුරු අපට සත්‍ය
දකින්නට ලැබෙන්නේ නැහැ. මෙහිදී නො දැනීම ලෙස හඳුන්වා ඇත්තේ චතුරාර්ය සත්‍ය ධර්මය නො
දැනීමයි. දුක්ඛ සත්‍ය, දුක්ඛ සමුදය ආර්ය සත්‍යය, දුක්ඛ නිරෝධ ආර්ය සත්‍යය, දුක්ඛ
නිරෝධ ගාමිනි පටිපදා ආර්ය සත්‍ය නො දැනීම අවිජ්ඡාවයි. මේ කියන ඕඝ සැඩ පහර හතර
බුදුරජාණන් වහන්සේ තරණය කළේ කෙසේද? කියායි මේ දෙවියා අසන්නේ.
ඕඝ තරණය
මෙහිදී බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළා දෙවිය, මම පිහිටා සිටින්නේත් නැතිව,
(කාමසුඛල්ලිකානු යෝගයේ පිහිටා නොසිට) වෑයම් (උත්සාහ) කරන්නේත් නැතිව (අත්තකිලමථානු
යෝගය අත්හැරීම ) මේ ඕඝය තරණය කළෙමි. මෙහිදී දෙවියා අසනවා ස්වාමිනි, පිහිටා
සිටින්නේත් නැතිව වෑයම් කරන්නේත් නැතිව ඕඝ තරණය කළේ කෙසේද? දේවතාවය පිහිටා සිටියොත්
ගිලෙනවා. වෑයම් කළොත් පාවෙනවා. එනිසා මම පිහිටා සිටින්නේත් නැතිව වෑයම් කරන්නේත්
නැතිව ඕඝ තරණය කළා.
පිහිටා සිටින්නේත් නැතිව, වෑයම් කරන්නේත් නැතිව මේ ලෝක තෘෂ්ණාවෙන් එතෙර වුන නිවී
සැනසුන බ්‍රාහ්මණයෙකු කලෙකින් හමුවුණා කියා දේවතාවා පී‍්‍රති ඝෝෂා කළා. මෙහිදී
දේවතා “බ්‍රාහ්මණ” කියන වචනයෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ ආමන්ත්‍රණය කොට තිබෙනවා.
තථාගතයන් වහන්සේ විවිධ නම්ගොත් වලින් හඳුන්වා දී තිබෙන බව, ආමන්ත්‍රණය කර ඇති බව
මෙහිදී පැහැදිලි වෙනවා.
මේ දේවතාවා ඇසූ ප්‍රශ්නය බුදුරජාණන් වහන්සේ අනුමත කොට වදාළා. එයටද දෙවියා
පී‍්‍රතියට පත් වූණා. මෙහිදීත් අපට පැහැදිලි කර ගන්නට පුළුවන් බුදුරජාණන් වහන්සේ
සමඟ සාකච්ඡාවක් කොට තමන් බලාපොරොත්තු වුණාට වැඩිය උසස් පිළිතුරක් ලැබුණ විට
උන්වහන්සේට වන්දනා කොට පැදකුණු කොට අතුරුදහන් වූ බව.
මෙහිදී අපට තවත් පාඩමක් උගන්වනවා තමන්ට නිවැරැදිව දෙයක් කියා දුන්න කල්‍යාණ
මිත්‍රයාට, දේශකයන් වහන්සේට ගෞරව කර එතැනින් නික්මයාම පිළිබඳව සාරධර්මයක් ලෙස
කෙළෙහිගුණ සැලකීමේ පාඩම දෙවි දේවතාවන් විසින් අපට උගන්වා තිබෙනවා.
එනිසා මේ සංයුත්ත නිකායේ එන දේවතා සංයුත්තය හැදෑරීමෙන් අපට බෙහෝ කරුණු අපේ ජීවිතයට
ඉගෙන ගැනීමට හැකියාව තිබෙනවා. දෙවිවරුන් ඉතාමත් බුද්ධිමත් ලෙස භාග්‍යවතුන්
වහන්සේගෙන් කරුණු විමසා තමන්ගේ ගැටලු නිරාකරණය කර ගත් අයුරු ඉදිරි ලිපිවලදී
පැහැදිලි කරමු.
නයනා නිල්මිණි |
අව
අටවක
අමාවක
පුර
අටවක
පසෙලාස්වක