|
බුදුපිළිමයේ උපත - 25: සාරානාත් පුදබිම
 පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තූමේන්තුවේ
හිටපු සහකාර පුරාවිද්‍යා අධ්‍යක්ෂ
සිරිසූමන් විජේතුංග
පුරාවිද්‍යා Msc පර්යේෂණ
 |
|
පුරාණ
මූලගන්ධකුටි විහාරයේ නටබුන් |
නූතන ඉන්දියාවේ උත්තර ප්‍රදේශ්හි බාරානසි (වාරානසි) දිස්ත්‍රික්කයේ පිහිටි සාරානාත්
පුදබිම ආශි‍්‍රත වූ ප්‍රධාන මූර්ති ස්තම්භය ද තවත් ආගමික නිර්මාණ වූ ධම්මික හෙවත්
ධමෙක් ස්තූපය සහ ධර්ම රාජික ස්තූපය ආදිය අසෝක රජුගේ (ක්‍රි.පූ. 273 – 232 )
අනුග්‍රහයෙන් සිදුවිය. ඊට පසු එම පුදබිමෙහි ක්‍රි.ව. 2 – 4 සියවස්හිදී රජ වූ කණිෂ්ක
රජු ප්‍රමුඛ කුශාන රාජවංශික රජවරු විසින් ඒ නිර්මාණ තවත් වැඩිදියුණු කළහ. ඊට පසු
එළඹි පුරාණ ඉන්දියාවේ (භාරතයේ) ඉතාම විශිෂ්ට ශිෂ්ටාචාරයක් වූ ගුප්ත රාජ යුගයේ දී
(ක්‍රි.ව. 5 – 7 ) මෙම නිර්මාණ තවත් වැඩිදියුණු කරන ලදී. මේවා පිළිබඳ පුරා
විද්‍යාත්මක වාර්තාවලට පෙර ක්‍රිස්තු වර්ෂ 5 වන සියවසේ දී චීන ජාතික භික්ෂූන්
වහන්සේ නමක් වූ ෆාහියන් හිමියන් ද ක්‍රි.ව. 7 වන සියවසේ දී ඉන්දියාවට පැමිණි තවත්
චීන භික්ෂූන් වහන්සේ නමක වූ හියුං ෂාං හිමියන් ද විස්තර කර ඇත.
මෙම සාරානාත් පුදබිමට අයත් මූර්ති කැටයම් හා ආශි‍්‍රත වූ පුරාවස්තු හා ගඩොල් කැබලි
කරත්ත හැටක් පමණ සංඛ්‍යාවක් රැගෙන ගොස් වරුණ ගඟේ පාලම් දෙකක් සෑදීම සඳහා ගොඩනැගිලි
ද්‍රව්‍ය ලෙසින් භාවිතාකර ඇති බව වාර්තාගත වී ඇත. (භාරත – ලංකා බෞද්ධ උරුමය
සිරිසමන් විජේතුංග පි - 50 – 2006 )
ධර්ම රාජික ස්තූපයට උතුරු දෙසින් ඇති පුරාණ මූලගන්ධ කුටි විහාරයට අයත්වන නටබුන්
සොයාගෙන ඇත. මෙම විහාරය සාදා අසෝක රජතුමා (ක්‍රි.පූ. 273 – 232 ) ගේ අනුග්‍රහයෙන්
මෙම මූලගන්ධකුටි විහාරය නැවත ගොඩනංවන ලදී.
මූලගන්ධ කුටි විහාරය
බුදුරජාණන් වහන්සේ මූලගන්ධකුටි විහාරයේ සමවත් සුවයෙන් වැඩසිටි අවස්ථාවලදී ඊට අයත්
අංගනය සක්මන් කිරීම සඳහා යොදාගත් සේක. මූලගන්ධකුටි විහාරය සහ ධර්මරාජික ස්තූපය අතර
බුදුරජාණන්වහන්සේ සක්මන් කළ සක්මන් මළුව පිහිටා තිබුණි. ඒ පුදබිම් දෙක අතර තිබී,
බෝධිසත්ව පිළිමයක් ද හමුවී ඇත. මූලගන්ධකුටි විහාරයට අයත් විශාල ගල් කණු හතරක් දක්නට
ලැබේ. ඊට මැදිවූ ආසනයකි. එය බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඩසිටි ආසනය ලෙසින් සැළකේ. මීටර්
18.29 පැත්තක් දිග වූ සමචතුරස්‍රාකාර ගොඩනැගිල්ල මෙය වේ. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ
පළමුවන වස් විසීම සිදුවූයේ මෙහිය. මෙම ගොඩනැගිල්ලේ දොරටුව නැගෙනහිරට මුහුණ ලා සාදා
තිබුණි. ක්‍රිස්තු වර්ෂ 7 වන සියවසේ දී මෙම පුදබිමට පැමිණි චීන ජාතික හියුං ෂාං
හිමියෝ සඳහන් කරන පරිදි මෙම මූලගන්ධකුටි විහාරය මීටර් 61 උසය.
 |
|
දම්සභා
මණ්ඩපය |
මූලගන්ධකුටි විහාරයෙහි බිත්තිවල ඝනකම අනුව එහි උස හියුං ෂාං චීන භික්ෂූන් වහන්සේ
විස්තර කරන අන්දමට බිත්තිවල තැන තැන ඔබා ඇති කැටයම් සහිත ගල්වලින් සිතාගත හැක්කේ මේ
විහාර ගෙය මුලින්ම සාදන ලද අවස්ථාවේ භාවිතා කළ ගොඩනැගිලි ද්‍රව්‍ය භාවිතා කරමින් තව
එක් වරක්වත් එය නැවත සාදන ලද බවය. අද දක්නට ලැබෙන ස්තූපය ගුප්ත රාජ යුගයේ දී සාදන
ලද්දකි.
(Middle land middle way – a pilgrims guide to the buddha
India ven. S dhammika p – 79 – 80 (2008)
බුදුරජාණන් වහන්සේ ජීවමානව වැඩසිටි අවධියේ බරණැස තනා තිබුණු ගන්ධකුටිය තිබූ
ස්ථානයෙහි ය. ගන්ධකුටිය යන නම තබන ලද්දේ ඒ නිසාය. හියුං ෂාං හිමියෝ ඒ පිළිබඳ මෙසේ
සඳහන් කරති. විශාල කොටු බැම්ම ඇතුළත අඩි 200 පමණ උස් වූ විහාරගෙයක් වේ. එහි පියස්ස
රනින් කරන ලද අඹගෙඩියක හැඩය ගත් ස්වරූපයක් තිබේ.
දම්සභා මණ්ඩපය
බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ධර්ම දේශනා පිළිබඳව සඳහන් කරන අවස්ථාවලදී දම් සභා මණ්ඩපය සඳහන්
වන පුදබිමකි. මූලගන්ධකුටි විහාරය අසළ පිහිටි දම් සභා මණ්ඩපය මෙකල කොන්ක්‍රීට් කණු
මත ඉදි කළ වහලයකින් යුක්තව දැකිය හැකිය. එහි පියස්ස යට පුරාණ ගඩොල්වලින් සාදන ලද
වේදිකාවකි. එය ධර්මාසනයක් සේ සැළකේ. බෞද්ධ සාහිත්‍යයෙහි සඳහන් වන යස කුල පුත්‍රයා
බුදුරජාණන්වහන්සේට මුණ ගැසුණේ ද මෙහිදීය. 1956 වර්ෂයට යෙදුණු බුද්ධ ජයන්තිය
නිමිත්තෙන් ඉන්දියාවේ හිටපු අග්‍රාමාත්‍යවරයෙකු වූ ශ්‍රී ජවහර්ලාල් නේරු තුමා
විසින් මෙම ධර්මාසනය සංරක්ෂණය කිරීම පිණිස වහලක් ඉදි කරවන ලදී. මෙම පුදබිමෙහි
අනගාරික ධර්මපාලතුමාගේ අනුග්‍රහයෙන් ඉදිකරවන ලද නව මූලගන්ධකුටි විහාරය, ධර්මාජික
ස්තූපය චෞකන්දි ගොඩනැගිල්ල, ධර්මචක්‍රජින ආරාමය, සාරානාත් කෞතුකාගාරය ආදිය පිළිබඳව
පසුව විමසා බලමු.
|
