අසිරිමත් ධාතු පුරාණය 8 කොටස

අපමණ ප්‍රාතිහාර්ය පෑ වාම ශ්‍රී දළදා වහන්සේ

පොල්ගහවෙල මහමෙවුනා භාවනා අසපුවේ නිර්මාතෘ
කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද හිමි

ඉල් අමාවක පුවත්පතෙන් අප කථාකළේ පඬි නමැති රජතුමා ශ්‍රද්ධාවන්තයෙකු වී දළදා වහන්සේට වන්දනාමාන කොට නැවතත් ධාතුන් වහන්සේ ඝෝඝීය රජතුමාට ලබාදුන් ආකාරය යි. අද එතැන් සිට. . .

මේ වගේ ආනුභාවසම්පන්න ධාතුන් වහන්සේ නමක් ඝෝෂිය රජළඟ තිබෙනවා කියා නපුරු රජ කෙනෙකුට ආරංචි වුණා. ඔහු ඝෝෂිය රජුගේ රාජධානිය ආක්‍රමණය කළා. ධාතුන් වහන්සේගේ ආනුභාවය අසා අල්ලපු රටක කුමාරයෙක් ධාතුන් වහන්සේට උපස්ථාන කරන්න ආවා. ඒ ‘දන්ත’ කුමාරයා. රජතුමා ඒ කුමාරයාට පැහැදිලා තමන්ගේ දුව ‘හේමමාලා’ කුමරිය දන්ත කුමරුට විවාහ කර දුන්නා. යුද්ධයට යන්න කලින් රජතුමා කිව්වා දන්ත ධාතුන් වහන්සේ උදෙසායි මේ යුද්ධය තිබෙන්නේ. මම යුද්ධයෙන් පැරදුනොත් මේ ධාතුන් වහන්සේ අරගෙන ඔබ දෙදෙනා සිංහල දීපයට යන්න. ඒ රට රහතන් වහන්සේගෙන් හිස් නැහැ. ශ්‍රද්ධාවන්ත රජෙක් රට පාලනය කරන්නේ’ කියා සිටියා. රජතුමා යුද්ධයට ගියා. එහිදී පැරදුණා. හේමමාලා කුමරිය හා දන්ත කුමරු වෙස්වලාගෙන කරඬුවක දන්ත ධාතුන් වහන්සේ වඩම්මවාගෙන ලංකාදීපයට ඒමට පිටත්වුණා. හිසේ ගසාගෙන ආ බව කියන කථා පසුකාලයක හැදුන කථාන්තරයි. පැරැණි පොත්පත්වල සඳහන්ව තිබෙන්නේ කරඬුවක තැන්පත් කරගෙන ආ බවයි. ඔවුන් බොහෝ දුර පැමිණ පැන් පහසුවෙන්න ඕනනිසා වැලිගොඩක් අයිනේ ධාතු කරඬුව තබා වැලි වලින් වසා මොවුන් පැන් පහසු වුණා. එතැනින් රහතන් වහන්සේ නමක් ආකාසයෙන් ගමන් කරමින් සිටියා. උන්වහන්සේ දැක්කා වැලිවලින් රැස් විහිදෙනවා. ධාතුන් වහන්සේ නමක් බව දැනගෙන උන්වහන්සේ වන්දනාමාන කළා. අර දෙදෙනා පැන් පහසු වෙලා එනවිට ස්වාමින් වහන්සේ නමක් වන්දනා මාන කරමින් සිටියා.ඒ දෙදෙනා දැනගත්තා මුන්වහන්සේ ධාතුන්වහන්සේ බව හඳුනාගත්තා කියා.

රහතන් වහන්සේ අහනවා ඔබලා කොහේද මේ යන්නේ? සිංහල දීපයට. බොහොම හොඳයි සිංහල දීපයේ තමයි බුදුසසුන පිහිටන්නේ. ඔබලා යන්න. හදිසියකදී කරදරයක් අන්තරාවක් වුණොත් මා සිහිකරන්න කියා උන්වහන්සේගේ නම කිව්වා. වංශකතාවල නම සිහි කරන්න කියන දේ තිබෙනවා. නමුත් උන්වහන්සේගේ නම කොතැනකවත් සඳහන් වෙන්නේ නැහැ. දැන් මේ දෙදෙනා කරඬුව අරගෙන ගඟක් අසලට ගියා. මුහුණ හෝදන්න කරඬුව තියා ගඟට බැස්සා. ගඟ තුළින් නාගයෙක් මතුවෙලා කරඬුව ගිල්ලා. මේ අය බලනකොට ධාතු කරඬුව නැහැ. දන්ත ධාතුන් වහන්සේ හංගන්න බැහැ. ධාතුන් වහන්සේගෙන් රැස් විහිදෙනවා. අර දෙදෙනා රහතන් වහන්සේගේ නම සිහිකළා. උන්වහන්සේ ගුරුළු වෙසක් මවාගෙන ඇවිත් නාගයා බයකරලා කරඬුව ගත්තා. එදා ලංකාවට යන නැවක් රහතන් වහන්සේ ඒ දෙදෙනාට පෙන්නුවා. දෙදෙනා නැවට ගොඩ වුණා. ගොඩවුණ විගස මුහුදේ රැල්ල නැවතුණා. නැව ඉදිරියට යනවා රැල්ල ගහන්නේ නැහැ. සියලු දෙනාටම පුදුමයි. මුහුද ඇතුලේ සිටි නාගයන්ට පෙනෙනවා නැවේ රැස් විහිදෙනවා. මුහුදේ නාගයන් නැව වටකළා. වටේම නාගයෝ සිටින නිසා නැවට යන ඉදිරි මාර්ගය පෙනුනේ නැහැ. නැවතත් රහතන් වහන්සේගේ නම සිහි කළා. උන්වහන්සේ සෘර්ධියෙන් වැඩම කොට ගුරුළු වෙසක් මවා නාගයන් පලවා හැරියා.ඉන් පසු දන්ත ධාතුන් වහන්සේ සුවසේ ලංකාවට වැඩමවූවා.

මේවනවිට ලංකාව පාලනය කළේ කිත්සිරිමෙවන් රජතුමායි . අලුතින් රාජ්‍යයක් පත්වෙලා තිබුණේ. දන්ත කුමරුයි හේමමාලායි ධාතුන් වහන්සේ සමඟ ගොඩ බැස්සේ ලංකා පටුනටයි. ගොඩ බැහැලා ධාතුන් වහන්සේ සංඝයාට ලබා දුන්නා. සංඝයා වහන්සේ විසින් ධාතුන් වහන්සේ රජතුමාට ලබා දුන්නා. කිත්සිරිමෙවන් රජතුමාට හරි සතුටුයි. කරඬුවට ධාතුන් වහන්සේ තැන්පත් කළා. දවසක් රජතුමාට කල්පනා වෙනවා බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ධාතුන් වහන්සේ සුදුම සුදුපාටයි කියනවා. නමුත් මේ ධාතුන් වහන්සේ ටිකක් පාටින් අඩුයි. මේ දන්ත ධාතුන් වහන්සේ නෙමෙයිවත් ද? කියා හිතනකොටම කරඬුව මෑත්වෙලා ධාතුන් වහන්සේ අහසට පැන නැඟ සුදු රශ්මි දහරා විහිදුවනවා. අනේ ස්වාමිනි, මගේ අයහපත් සිතිවිල්ලට සමාව දෙන සේක්වා කියා පැන් පාත්තරය අල්ලාගෙන වන්දනා කළා. දන්ත ධාතුන් වහන්සේ පැන් පාත්තරයට වැඩමවා පාත්තරය ඇතුලේ දක්ෂිණාව කැරකෙනවා. මේ දන්ත ධාතුන් වහන්සේ තරම් ප්‍රාතිහාර්ය පෑ තවත් ධාතුන් වහන්සේ නමක් නැතිතරම්. ධාතුන් වහන්සේ පාත්තරයෙන් වඩම්මවලා රන් සළු පන්සියයකින් වැසුවා. ඒ රන් සළු පන්සියයම දෙබෑ කරමින් දන්ත ධාතුන් වහන්සේ නැවතත් අහසට පැන නැග්ගා. රජතුමා සමන්පිච්ච මල් අරගෙන ධාතුන් වහන්සේ වහනවා. වහන්න වහන්න ධාතුන් වහන්සේ උඩට පැන නගිනවා. එසේ ප්‍රාතිහාර්ය පෑ දන්ත ධාතුන් වහන්සේයි අද මහනුවර ඓතිහාසික දළදා මාළිගාවේ වැඩ ඉන්නේ. ඔබ නුවර දළදා මාලිගාවට ගොස් ධාතු වන්දනාව කරන විට මේ ප්‍රාතිහාර්ය සිහි කරන්න. දන්ත ධාතූන් වහන්සේගේ ගුණ සිහි කර වන්දනා කරන්න. ඒ පින අපතේ යන්නේ නැහැ. මෙතැනින් අසිරිමත් ධාතු වංශකතාවේ පළමු කොටස නිමාවට පත්වෙනවා.

අප ඉගෙන ගත්තා බුදුරජාණන් වහන්සේ ජීවමාන කාලයේදී චෛත්‍යය හතරනමක් ඉදිවූ බව. උන්වහන්සේගේ පරිනිර්වාණයෙන් පසු ද්‍රෝණ අටක් තැන්පත් කර චෛත්‍යය අටක් ඉදි වූ බවත් අප සඳහන් කළා. කපිලවස්තු පුරයට ද්‍රෝණයක් ධාතුන් ලැබුණේ නැහැ. ටිකයි ලැබුණේ. හේතුව කිම? මල්ලරජදරුවන්ට ලැබුණ ද්‍රෝණයක් ධාතුන් වහන්සේ තුළයි ලලාට ධාතුන් වහන්සේ වැඩ සිටියේ. ඒ ලලාට ධාතුන් වහන්සේ මහාකාශ්‍යප මහරහතන් වහන්සේ එතැනින් ඉවත් කර ගත්තා. ද්‍රෝණ බමුණා පාත්‍රය ගෙනගොස් හැදු චෛත්‍යය “තුම්භ” චෛත්‍යය යි. මෞර්ය රජදරුවෝ පිරිනිවන් මංචකය ළඟට ආවේ ධාතු බෙදීමෙන් අනතුරුවයි. ඒ නිසා ඔවුන් සෑයේ අඟුරු ගෙනගොස් සෑයක් ඉඳිකළා. එය ‘අංඟාර ස්තූපය යි’. ඒ අංඟාර ස්තූපයත් සමඟ සෑයන් දහයක් දඹදිව ඉදිවෙලා තිබෙනවා.

ඉතින් මේ ධාතුන් වහන්සේලාට ඔබත් වන්දනා කරන්න. ධාතු වන්දනාව හිස් දෙයක් නොවේ. අර්ථ සිහිකර කර වන්දනා කරන්න. මහා පරිනිබ්බාන සූත්‍රයේ මේ ධාතුන් වන්දනාවේ ගුණ අසිරිමත් ලෙස සඳහන් වෙනවා. ඒ කරුණුත් ඔබ හොඳින් කියවා ඉගෙන ගන්න.

මහා පරිනිබ්බාන සූත්‍රයේ සඳහන් වෙනවා ස්තූපයන් කළ යුත්තේ කවුරුන් උදෙසාද? ආනන්දයෙනි, ස්තූප තනවා පිදීමට සුදුසු මේ සිව් දෙනෙකි. ඒ කවර සිව් දෙනෙක් ද යත් තථාගත අරහත් සම්මා සම්බුදුහු ස්තූප තනවා පිදීමට සුදුසුය. පසේබුදු රජාණන් වහන්සේගේ , තථාගතයන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක තෙමේ සහ සක්විති රජු ස්තූප තනවා පිදීම සුදුසු ය.

ආනන්දයනි, කවර කරුණක් නිසා තථාගත අරහත් සම්මා සම්බුදු රජුහු ස්තූප තනවා පිදීමට සුදුසු වෙත්ද? මේ ඒ භාග්‍යවත් අරහත් සම්මා සම්බුදුරජුන්ගේ ස්තූපය යැයි බොහෝ ජනයෝ සිත පහදවා ගනිති. ඔවුහු එහි සිත පහදවාගෙන කය බිඳී මරණින් මතු සුගති සංඛ්‍යාත දෙව්ලොවෙහි උපදිති. මෙකරුණ නිසාවෙන් තථාගත අරහත් සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ස්තූප තනවා පිදීමට සුදුසු වෙති.

මෙසේ හෙයින් ආනන්දයෙනි, සිව්මංසලෙහි තථාතයන් ගේ ස්තූපයක් කළ යුත්තේය. යම් කෙනෙක් එහි මල් හෝ සුවඳ හෝ සඳුන් හෝ තැන්පත් කරන්නාහුද, සකසා වන්දනා කරන්නාහුද සිත හෝ පහදවා ගන්නාහුද, එය ඔවුන් හට බොහෝ කල් හිත සුව පිණිස වන්නේය.

නයනා නිල්මිණි

පසුගිය සතියෙන් - අසිරිමත් ධාතු පුරාණය 7 කොටස - රජවරුන්ගේ යුද්ධය සංසිඳවීමට ද්‍රෝණ බමුණා ඉදිරියට එයි