සම්බුදු උපත සිදු වූ බුද්ධ භූමි වන්දනාව 33

නාරංවත්තේ ධම්මසිරි හිමි

සිද්ධාර්ථ කුමරු රජ ගෙදර උපන් තම එකම දරුවා රාහුල පුංචි කුමරායි. පුත් කුමරු උපන් දිනයේදීම ගිහිගෙය අතහැර සත්‍ය සොයා ගිය මහ බෝසතුන් උතුම් බුද්ධත්වය ලබා විසි දහසක් මහ රහතුන් සමඟ කිඹුල්වත්පුරයට වැඩම කළ සේක. එවිට යශෝධරාව තම පුතු සරසා බුදුන් හමුවට එවා දායාද ඉල්ලා සිටින්න යැයි පවසා කුමරු පිටත් කළාය. බුදුරජාණන් වහන්සේ හමුවට ගොස් සුලැඟිල්ලේ එල්ලී දායාද ඉල්ලා සිටි රාහුල පුංචි කුමරාට අගසව් දෙනම ලවා කිඹුල්වත්පුර නිග්‍රෝධාරාම විහාරයේදි පැවිද්ද ලබා දුන් සේක. මේ පුවත දැනගත් සුද්ධෝදන රජු බුදුරජාණන් වහන්සේට දොස් නගා සිටියේ දරු සෙනෙහස තුළ ඇති උත්තරීතර ආදරය නිසාම විය හැකිය. එම හේතුව පදනම්කර ගනිමින් බුදුහාමුදුරුවෝ සංඝරත්නය රැස් කරවා දෙමාපිය අවසරයකින් තොරව දරුවන් පැවිදි නොකරන ලෙස දැන්වූ සේක. අනේපිඬු සිටුතුමා ජේතවනාරාමය පටන් ගන්නා තැනම කුටියක් සාදා උන්වහන්සේට පූජා කරන ලදී. සෑම දිනයකම මළුව ඇමද අවසානයේ වැලි අහුරක් උඩට විසි කර වැලිකැට තරමටම අවවාද ප්‍රාර්ථනා කරන ලද නිසා අවවාද ප්‍රාර්ථනා කරන භික්ෂූන් අතර රාහුල හිමියන් ශික්ෂාකාමී භික්ෂූන් අතර අගතැන්පත් විය. රාහුල මහ රහතන් වහන්සේ අසූ මහා ශ්‍රාවක සමූහයාටද අයත්විය.

පූතිගත්ත තිස්ස තෙරුන්ගේ කුටිය
යෝ ගිලානං උපටෙඨය්‍ය
සෝමං උපටෙඨය්‍ය
(යමෙක් ගිලනුන්ට උපස්ථාන කරයිද එය මට කරන උපස්ථානයක් වන්නේය)

දිනක් අලුයම ලොව දෙස බැලූ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ බුදුනෙතට හසුවූයේ දරුණු කුෂ්ට රෝගයකින් පෙළෙන තිස්ස නම් භික්ෂූන් වහන්සේ නමකි. බුදුහිමියන් ආනන්ද මා හිමි සමඟින් එම ස්ථානයට වැඩම කොට පූතිගස්ස තිස්ස තෙරුන්ගේ සිවුරු සෝදා එම භික්ෂූන් වහන්සේද නහවා පිරිසුදු කර ආසනයක වඩා හිඳුවා ධර්මය දේශනා කරන ලදී.

ධර්මය අසා පූතිගත්ත තිස්ස හාමුදුරුවෝ රහත් භාවයට පත්විය.නමුත් සුළු මොහොතකින් උන්වහන්සේ පිරිනිවන් පාන ලදී. ගිලනුන්ට පිහිටවීම උතුම් ආනිසංසදායක මහඟු ක්‍රියාවක් බව බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනාකරන ලද්දේ මේ උපස්ථානයෙන් අනතුරුවයි. මේ කුටිය සමීපයෙහි රාහුල කුටිය ද පිහිටා ඇත.

රාජිකාරාමය

“රාජිකාරාමය කරවන ලද්දේ පසේනදී කොසොල් රජතුමා විසිනි. බුදුරජාණන් වහන්සේට ලැබෙන ලාභසත්කාර දැක තීර්ථකයෝ මේ සියලු දෙයක්ම ලැබෙන්නේ සීල සමාධි ගුණයන් නිසා නොව භූමියේ ඇති පින් මහිමය නිසා යැයි සිතූහ. අපිත් මේ ජේතවනාරාමය ළඟ ආරමයක් තනා ගතහොත් අපට ලාභ සත්කාර ලබා ගතහැකි යැයි” ඔවුන්ගේ අදහස විය.

රාහුල කුටිය

තීර්ථක පිරිස තම අනුගාමිකයෝ ලවා කහවනු ලක්ෂයක් එකතු කර ගත්හ. ජේතවනය අසලින් තීර්ථකාරාමය තැනවීමට අවසර ලබා ගනිමින් කණු සිටුවමින් මහ හඬින් ඝෝෂා පවත්වන්නට වූහ. බුදුරජාණන් වහන්සේ ගඳ කිලියෙන් එළියට වැඩම කොට , “ආනන්දය මහා ඝෝෂාව කුමක්ද”? යැයි විමසූ විට ආනන්ද හිමියන් විසින් කාරණය පැහැදිලි කරන ලදී. කාරණයේ ඇති බැරෑරුම් බව තේරුම් ගත් බුදුරජාණන් වහන්සේ ආනන්දය මේ කාරණය දෙපසටම හිත නොදෙන්නෙකි. රජතුමන් හමුවී මෙහි ඇති විපත විස්තර කර මේ අයට මෙම ස්ථානය වෙනුවට වෙනත් ස්ථානයක් වෙන්කර සාදා දෙන්න යැයි රජතුමන්ට දන්වන්න යැයි දෙසූ සේක.

පළමුවර ආනන්ද හිමියන් ඇතුළු මහා සංඝයාද දෙවන වර සැරියුත් මුගලන් ඇතුළු රහතන් වහන්සේලා ද වැඩම කළ මුත් රජතුමා මාලිගයෙන් එළියට ආවේ නැත. තෙවන වර බුදුරජාණන් වහන්සේ දන් වළඳා භික්ෂු සංඝයා සමඟ රජු හමුවීමට ගොස් “මහ රජතුමනි පැවිද්දන් අතර ගැටුම් ඇතිකර ගැනීම හොඳ දෙයක් නොවේ”. යැයි වදාළහ. කාරණය තේරුම්ගත් රජතුමා තම පිරිස් යවා තීර්ථක පිරිස එතැනින් යවන ලදී. එකී ස්ථානයේ විහාරයක් කරවා බුදුරජාණන් වහන්සේ ඇතුළු මහා සංඝයා වහන්සේ වෙත පූජා කරන ලදී.

එම විහාරය දැන් රාජිකාරාමය නමින් ප්‍රසිද්ධ වේ. මේ විශාල ආරාමයේ නටබුන් අද වන විට උයනේ කොනක තිබේ.

අෂ්ඨ ස්ථූප

අෂ්ඨ ස්ථූප

මෙහි ස්ථූපයන් අටක් ඇති නිසා අෂ්ඨ ස්ථූප යන නම ලැබී ඇත. මේ අතුරින් හරි හතරැස් පදනමක් ඇති තරමක් විශාල ස්ථූපයට විශේෂත්වයක් දී ඇත. ඉතිරි ස්ථූප හත පරිවාර ස්ථූප විය හැක. මෙම ස්ථූපයන් අසල කැණීම් කිරීමේදී ක්‍රි.ව. පස්වන ශත වර්ෂයට අයත් මුද්‍රාවක් හමු වී ඇත. එහි බුද්ධ, දේව වශයෙන් ලියා තිබුණු අතර මේ ස්ථූපයන් තුළ මහරහතන් වහන්සේලාගේ ධාතු මෙහි නිධන්කර තිබෙන්නට ඇතැයි විශ්වාස කළ හැකිය.

තවත් කොටසක් බක් අමාවක පොහෝදා අප්‍රේල් 18 වනදා පත්‍රයේ

සම්බුදු උපත සිදු වූ බුද්ධ භූමි වන්දනාව 32