හිතේ දෝෂයෙන්
සසර ගමන
දිගු කරයි
 අනුරාධපුර ශ්‍රී ලංකා භික්ෂු විශ්වවිද්‍යාලයේ
උප කුලපති මහාචාර්ය
තුඹුල්ලේ සීලක්ඛන්ධ නාහිමි
වෛරය, ක්‍රෝධය, තරහ, ප්‍රතිඝය,ද්වේෂය ආදි සමාන අර්ථ දෙන වචන රැසක් අප
කථා කරන බස් වහරේදී අපට දකින්නට පුළුවනි. මේ කුමන නමකින් හැඳින් වූවත්
එකම අරුතක් ප්‍රකාශ වෙනවා. බුදුරජාණන් වහන්සේ දේශනා කරලා තිබෙනවා
“කොධන” නමින් සූත්‍රයක්, එහි කියවෙන්නේ ක්‍රෝධයෙන් ,වෛරයෙන් අප සමාජයේ
එකිනෙකාට ගරහන විට, වෛර කරන විට එය තමා කරා ආපසු ගමන් කරන ආකාරයයි.මෙය
තවත් විධියකින් කියනවා නම් දිට්ඨධම්මවේදනීය වශයෙන් මෙම අකුසල සිතිවිල්ල
තුළින් ඒ සිතිවිල්ලෙන් ක්‍රියා කරන පුරුෂයා හෝ කාන්තාව ලබන අත්විඳින
ප්‍රතිඵලයක් යන අදහසයි.
වෛරී සිතක හැටි
නිරන්තයෙන් තමන් තවත් අයෙකුට ද්වේෂයෙන්, තරහෙන්, වෙරයෙන් ජීවත් වෙනවා
නම් ඒ තමන්ගේ වෛරයට ලක්වන පුද්ගලයාට කිසිදු ආකාරයකින් සැපතක් හෝ යහපතක්
සිදු වෙනවාට කැමැති නැහැ. මෙහිදී තමාගේ යම්කිසි සතුරෙක් ශරීර වර්ණයෙන්
පැහැපත්ව ශෝභාවත් ව සිටිනු දැකීම තමන්ට පි‍්‍රය නොවෙනවා. තමන් හැම විටම
සිතන්නේ “අපොයි මේ මගේ හතුරා විරූපී දුර්වර්ණ අයෙකු වෙනවා නම් කොච්චර
හොඳද?” කියායි. ඔහු ඒ විදියටම ප්‍රාර්ථනාත් කරනවා. ඒ විතරක් නොවේ
තමන්ගේ හතුරා කියන අය හොඳට සුවසේ ජීවත් වෙනවාට කැමැති නැහැ. ලස්සනට
ඇඳලා පැළඳලා සමාජයේ ජීවත් වෙනවාට කැමතිත් නැහැ. හොඳට ගෙයක් දොරක්
හදාගෙන ජීවත් වනවාට කැමැතිත් නැහැ. මේක තමා , සතුරු, වෛරී සිතිවිල්ලේ
හැටි. ඒ වුණත් බුදුරජාණන් වහන්සේ පැහැදිලි කරන්නේ මෙසේ සතුරු විදියට
යම් අයෙකු තමාගේ සතුරාට වෛරයෙන්, ද්වේෂයෙන් ශාප කරමින් ක්‍රියා කරන විට
එහි විපාකය තමන් කරාම ආපසු එනවා කියන එකයි. සතුරා අවලස්සන වනු කැමැති
නම් තමා මයි අවලස්සන වන්නේ. එමෙන්ම සතුරා හොඳට සුවපහසුව කාලා බීලා ඇඳලා
පැළඳලා ජීවත්වනවාට ශාප කරනවා නම් එයත් තමන්ටම කැරකැවී අවුත් තමන් දුකට,
කෑම බීම ආදියෙන් අගහිඟකම්වලට ලක්වෙලා දුකසේ ජීවත් වන්නට වෙනවා. මේ
තත්වය ස්ත්‍රී පුරුෂ දෙපක්ෂයට ම එකම ආකාරයෙන් ආපසු විපාක දෙනවා කියන
එකයි මේ පළමු කාරණයෙන් පැහැදිලි කරන්නේ.
දෙවනුව තවත් සතුරු වෛරක්කාර ස්ත්‍රියක් හෝ පුරුෂයෙක් මෙහෙම හිතන්නටත්
තමන්ගේ සතුරා ලෙස සලකන පුද්ගලයාට ශාප කරමින් ජීවත් වන්නට පුළුවනි. එනම්
මගේ හතුරා දුකසේ නිදියනවා. නම් කොච්චර හොඳද? යම් ආකාරයකින් තම සතුරා
කුමන හෝ ලාභයක් ලැබිලා හොඳට ඇඳ පුටු ඇතිව ගේ දොර ඇතිව ඒවා හදා ගෙන
සතුටින් ජීවත් වනවාට කැමැත්තක් තමන්ට ඇති වන්නේ නැහැ. එයින් එසේ වෛර
කරන පුද්ගලයාට ලැබෙන නරක විපාකය ම බලවත් බව බුදුරජාණන් වහන්සේ පහදා
දෙනවා. එනම් තමනට කාගෙන් හෝ දරුවෙකුගෙන් හරි තමන් දුක් මහන්සියෙන් උපයා
ගත් දෙයකින් හරි හොඳට සුවසේ නිදන්ට ජීවත් වන්නට කියා මොනතරම් උඩුවියන්,
පාවාඩ අතුරා සුවපහසු ඇඳ ඇතිරිලි දමා සකස් කළ ඇඳ පුටු පලස්, බුමුතුරුණු
ඇතිව ගෙවල් දොරවල් හදාගත්තත් ඒවායෙහි සුවපහසු යහන්, තබා සුවසේ නිදා
ගන්නට සැලසුම් කළත් ක්‍රෝධයෙන්, වෛරයෙන් තවත් අයෙකු පිළිබඳ ක්‍රියා
කිරීම නිසාම ඇතිවන දැවිල්ල මුළු ශරීරය පුරාම ක්‍රියාත්මකව දුකසේම නිදා
ගන්නවා. සුව නින්දක් සැනසීමක් ලබා ගැනීම දුෂ්කර වෙනවා.
තෙවනුව තමන් සතුරාට ධනය එකතු වෙනවාට රුචි කරන්නේ නැහැ. එවැනි ධනයක් තම
සතුරාගේ පාර්ශ්වයට ලැබෙන විට තමන්ට ඇති වන්නේ මහත් තරහක් වෛරයක් ,
ක්‍රෝධයක්. මෙසේ ක්‍රියා කිරීම නිසා තමන්ට යම් ආකාරයකින් හෝ ධනයක්
වස්තුවක් ලැබුණත් එය තම සතුටට හේතු කර ගන්නේ නැතිව හැම විටම දුකින්
තැවෙනවා. මෙය සතුරු වෙසින් ක්‍රියා කරන ස්ත්‍රි පුරුෂ දෙපක්ෂයටම එකම
ආකාරයෙන් බලපවත්වන බව බුදුරජාණන් වහන්සේ පෙන්වා දී තිබෙනවා.
එමෙන්ම සතුරා භවභෝග සම්පත් වැඩි දියුණු වෙනවාටත් තමන් කැමැති නො වන බව
සතුරා පිළිබඳව නිරන්තර වෛරයෙන් ක්‍රියා කරන අයට දැඩිව බලපවත්වන තවත්
කරුණක් ලෙස සිව්වෙනි කරුණ බුදුරජාණන් වහන්සේ පෙන්වා දෙනවා. එමෙන්ම
උන්වහන්සේ තවදුරටත් පෙන්වා දෙන්නේ සතුරා කියා හිතාගෙන සිටින අයගේ මේ
සම්පත්වලට රුචි නොවන වෛරී තැනැත්තා හෝ තැනැත්තී වුවත් වෙහෙස මහන්සි
වෙලා දහඩිය වගුරවලා හරිහම්බ කර ගන්නා ධාන්‍ය අස්වැන්නත් වෙනත් සැප
සම්පත් තමන්ට ලැබුණත් ඒවා තමන්ට නොලබුණා සේ වෛරී බව නිසා හැඟෙනවා. එය
රජ හෝ සොර සතුරන් විසින් පවරා ගැනීමටත් ඉඩ තිබෙනවා. තමන්ට සතුටින්
භුක්ති විඳීමේ අවස්ථාව ඇහිරී යනවා.
පස් වෙනි කරුණ ලෙස ධර්මයෙහි පෙන්වා දී ඇත්තේ සතුරාට යම් ආකාරයකින්
හිමිවන යසස හෝ කීර්තිය වෛරි තමන් රුචි වෙන්නේ නැහැ. මේ නිසා තමන්ට
බොහොම වෙහෙස මහන්සි වෙලා උත්සාහයෙන් රැස්කරගත් කීර්තියක් යසසක් වේ නම්
එයින්ද තමන් පිරිහීමට පත්වෙනවා.
මේ නිසා දිවා රෑ දෙකේම තැවි තැවි සිටීමට ත් වෛරී තැනැත්තාට සිදු වෙනවා
පමණක් නොව. නොයෙක් මානසික හා ශාරිරික රෝග පීඩා ආදියටද ඔහු ගොදුරු
වෙනවා.
හත්වැනි කරුණ ලෙස වෛරක්කාර පුද්ගලයා අත්විඳින තවත් විපාකයන් පෙන්වා දී
තිබෙනවා. මේ කරුණ ඉතා වැදගත් දෙයක්. එනම් වෛරී පුද්ගලයා අනිවාර්යයෙන්ම
මරණින් මතු දුගතියෙහි උපදිනවා. ඊට හේතුවන්නේ තම වෛරී ජීවිත කාලය තුළ මේ
පුද්ගලයා මේ භයානක සිතිවිලි නිසාම තම කයෙන් වචනයෙන් මෙන්ම සිතින් බොහෝ
අකුසල ක්‍රියාවන් රැස්කර ගන්නවා.
වෛරී සිතිවිලි කෙරෙන් මිදීමට නම්
මෙතෙක් වේලා කරුණු හතක් යටතේ අප විස්තර වශයෙන් වෛරී උදවිය ලබන අයහපත්
අත්දැකීම් පියවරෙන් පියවර විස්තර වශයෙන් විමසුමට ලක් කළා. ක්‍රෝධය
නැතිනම් ද්වේෂය කියා කියන්නෙ ප්‍රධාන අකුසල මූලයන්ගෙන් එකක් පමණයි.
එහෙත් මේ එකම අකුසල සිතිවිල්ල වුවත් පුද්ගලයා අතිශයින් සසර දුකට පත්
කිරීමට නිරයේ නැවත නැවත ඉපදීමට හේතු වන තත්ත්වයට පත් කෙරෙනවා. මේ
සියල්ලම අපේ මේ හිතේ දෝෂයයි.
මෙපමණක් නොව අපේ සමාජයේ යම් යම් අය නිරුතුරුව කිපී, තරහ සිතින් ක්‍රියා
කිරීම නිසා ඔවුන් විවිධ දුෂ්කරතාවන්ට මෙලොව දී ම මුහුණ පාන බව
බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙම කෝධන සූත්‍රයේදි පැහැදිලි කර දී තිබෙනවා. කිපෙන
වෛරී පුද්ගලයා ශරීර ශෝභාවෙන් ගිලිහෙනවා. දුර්වර්ණ වෙනවා. සමාජයට
අප්‍රසන්න පෙනුමක් පෙන්නුම් කරනවා. එමෙන්ම විවිධ මට්ටමේ කිපෙන අයගේ
වචනයේ පරුෂ බව, විවිධ නොසන්සුන් , කුරිරු ක්‍රියාවන් හේතුවෙන් තම ධනය
විනාශ කර ගන්නවා. තමන්ගේ දරු පවුලටවත් සමාජයේ තැනක් නැතිව කොන් වෙනවා.
ඥාති මිත්‍ර සමූහයෙන් ඉබේටම ඈත් වෙනවා. ඒ අය කුරිරු වෛරී පුද්ගලයා මොන
මට්ටමක තත්ව තනතුරු දැරුවත් ඔවුන්ගේ ඥාති සමාගමෙන් බැහැර කරනවා. නින්දා
අපහාසවලට ලක් වෙනවා. සිත නිතරම දූෂ්‍ය කරගෙන ක්‍රියා කිරීම නිසා සිත
එකඟ කරගෙන තමන්ගේ සංසාර විමුක්තිය සඳහා අවශ්‍ය පිළිවෙත් පිරීමෙන් බැහැර
වීමටත් සිදු වෙනවා. වෛරයෙන් තමන් කරන සෑම ක්‍රියාවක්ම සිදු කර
අවසානයේදී තමන්ටම ඒ ගැන පසු තැවීමට සිදු වෙනවා. වෛරී උදවියට හදිසියේ
ඇති වන වෛරී සිතිවිලි නිසා ඇතැම් මිනීමැරුම් වැනි දරුණු අපරාධ කරන අය
වශයෙන් පසුව තැවෙන්නට සිදුවන අයුරු සමාජයෙන්ම අපට පැහැදලි වෙනවා.
සමාජයේ ඇතැම් වෛරී සිතිවිලිවලින්, තෙරපුණු අය ලැජ්ජා බිය, නොමැතිව කරන
ඇතැම් සාහසික ක්‍රියා නිසා සමාජයේ සාරධර්ම සම්පූර්ණයෙන් වැළලී යනවා.
ඇතැම් අවස්ථාවල පුතා විසින් අම්මා, තාත්තා ඝාතනය කෙරෙනවා. අම්මා දරුවා
මරණවා ,ගඟට දමා තමනුත් ඊටම පැන දිවි තොර කර ගන්නවා. හේතුව තම
ස්වාමිපුරුෂයා කෙරෙහි කිපීමෙනුයි. ඒ කාන්තාව එසේ කර ඇත්තේ මේ ආකාරයෙන්
බලන විට වෛරී සිතිවිලිවලින් තමා වසඟයට පත් වීම හේතුවෙනුයි ක්‍රෝධයෙන්
පෙළුණු අයට සත්‍යය,ඇත්ත යුත්ත පැහැදිලි කර දීම අමාරුයි. එය බුදුරජාණන්
වහන්සේ පැහැදිලි කරනවා, “කුද්ධෝ අත්ථං න ජානාති” “කුද්ධෝ අත්ථං න
පස්සති” යන මේ සූත්‍රයෙහි ම එන ගාථා පාඨයෙන් වෛරී පුද්ගලයාට අර්ථය
අනර්ථය පිළිබඳ වැටහීමක් නැහැ.
එසේ නම් මේ ක්‍රෝධය අපේ බලවත් අකුසල චෛතසිකයක්, එය මැඬ පවත්වා ගන්නේ
ආත්ම දමනයක් ඇති කර ගැනීමෙන්, මෛත්‍රි සහගත සිතිවිලිවලට යොමුවීමෙන්,
නුවණ මෙහෙයවා සිතට වහලෙකු බවට පත් නොවී ක්‍රියා කිරීමෙන්, ඒ පමණකුත්
නොව මහත් වූ වීර්යයෙන් විදර්ශනා ප්‍රඥාවට හේතු වන භාවනාවෙන් සිත මාර්ග
සම්‍යක් දෘෂ්ටියට යොමුවීමෙන් පමණයි. ඒ අවස්ථාව දක්වා මෙම ක්‍රෝධය,
වෛරය, කිපෙනසුළු බව සිතින් ඈත් කර ගත නොහී සත්වයා සසර ඇද බැඳ තබනවා .
සත්වයාගේ සසර දිගු වෙනවා. |
