පිරිහීමට පත්නොවී සිටීමට නම් කළ යුත්තේ කුමක්ද?

දෙල්ගොඩ, උඩුපිල, විපස්සනා
භාවනා මධ්‍යස්ථානයේ
යොවුන් සිතට දහම් සිසිල දහම් මැදුරේ
බණ්ඩාරවෙල අමිතානන්ද හිමි

දියුණුවීමට හෝ පිරිහීමට හේතු වන්නේ තමන්ගේ ධාර්මික හෝ අධාර්මික පිළිවෙත් බව බොහෝ දෙනා නොදන්නා බව පෙනෙන්නට තිබෙනවා. දියුණුවට පැමිණෙන පුද්ගලයා හා පිරිහෙන පුද්ගලයාගේ ක්‍රියා කලාපය දෙස බැලීමෙන් අපට පෙනී යන ප්‍රධාන කරුණක් වන්නේ ධර්මයට පි‍්‍රය කරන පුද්ගලයා දියුණුවන බවත් ධර්මයට පි‍්‍රය නොකරන පුද්ගලයා පිරිහෙන බවත්ය.

බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් මේ බව පැහැදිලිව දේශනා කර තිබෙනවා. එය පරාභව සූත්‍රයේදී සඳහන් වන්නෙ.

සුවිජානො භවං හොති
සුවිජානො පරාභවො
ධම්මකාමො භවං හොති

ධම්ම දෙස්සී පරාභවො යනුවෙන්දියුණුවන පුද්ගලයා පහසුවෙන් දැකගත හැකි බව මෙයින් පැහැදිලියි.එමෙන්ම පිරිහෙන පුද්ගලයාද පහසුවෙන් දැක ගත හැකිය. දියුණුවන පුද්ගලයා ධර්මය කැමැත්තේ වෙයි. පිරිහෙන පුද්ගලයා ධර්මයට ද්වේශ කරන්නෙක් වෙයි.

සියලු දානයන් අතර ධර්ම දානය උතුම් බව බුදුරජාණන් වහන්සේ පැහැදිලිව දේශනා කර තිබෙනවා. එසේ නම් එම දානය පිරි නැමීමට පෙර ඒ සඳහා අවශ්‍ය කළමනා සකසා ගත යුතුයි. ආමිෂ දානයකදී නම් ඒ සඳහා අවශ්‍ය ආහාරපාන සකස් කර ගත යුතු බව අප දන්නවා. එසේම ධර්ම දානය සඳහා පළමුව තමන් ධර්මයෙහි පිහිටිය යුතුයි.

තමන් ධර්මයෙහි පිහිටන්නේ කොහොමද?

ධර්මයෙහි පිහිටීමට නම් තමා ධර්මයට කැමැති පුද්ගලයකු විය යුතුයි. ධර්මයෙහි නොකැමැත්තා පිරිහෙන බව බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළේ එහෙයිනි.

මේ සඳහා හොඳම උදාහරණ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ජීවමාන කාලයෙන්ම අපට ලබා දිය හැකියි. බුදුරජාණන් වහන්සේ රජගහනුවර වේළුවනාරාමයේ වැඩ වසන අවස්ථාවකි. රජගහනුවර භාරද්වාජ පරපුර ඉතා ප්‍රසිද්ධ ප්‍රභූ බ්‍රාහ්මණ පැළැන්තියකි. මේ ගෝත්‍ර පරපුරේ අතර වැඩිමලා වූයේ භාරද්වාජයි. අක්කෝසක භාරද්වාජ , සුන්දරී භාරද්වාජ හා ඛිලංගික භාරද්වාජ සෙසු සොහොයුරන් තිදෙනා වුණා. එසේ වුවත් භාරද්වාජගේ බිරිඳ වු ධනංජානි බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් දහම් අසා සෝවාන් ඵලයට පත්ව සිටියා. ඇය සෑම විටම බුදු ගුණ සිහි කරන්නියක්. ධර්මයට පි‍්‍රය කළා. යමක පය පැටලුණු විටත් කිවිසුමක් පිට වූ විටත් නමස්කාර පාඨය කියා බුදුරජාණන් වහන්සේ සිහිපත් කිරීම ඇයගේ සිරිත වුණා.

වරක් භාරද්වාජ බ්‍රාහ්මණයාගේ නිවසේ බමුණන් උදොස ආහාර පිරිනමන අවස්ථාවක සෝවාන් ඵලයට පත්ව සිටි ධනංජානි ද ඒ සඳහා සහභාගි වී සිටියා. පය පැටලී ගිය ඇය “නමෝ බුද්ධාය” යනුවෙන් පැවසුවා.

පැමිණ සිටි බ්‍රාහ්මණයන් භාරද්වාජ දෙස හෙළුවේ එතරම් හොඳ බැල්මක් නෙමෙයි. “තෝ මක් නිසා ඒ මුඩු මහණාගේ ගුණ වයන්නේද? බමුණා ගෝරණාඩු කර බැමිණිය දෙස ක්‍රෝධයෙන් බලා 'මම වහා ගොස් ඒ මුඩු මහණා සමඟ වාද කර පරාජය කර පැමිණෙන්නෙමියන්නයි' කෑගැසුවා. ඒ ධර්මය නොදැන දේවේශ කිරීමකි. ධර්මය නොකමැත්තන්ය. එහෙත් අවසානයේ භාරද්වාජ පරපුරම බුදුන් සරණ ගියා. ඒ ධර්මය වටහා ගන්නට සමත්වීම නිසාය. ධර්මය පි‍්‍රය කළ නිසාය.

එහෙත් ධර්මයට ද්වේශ කළ දේවදත්ත හිමියන් අවසානයේ පණ පිටින් නිරාගත වුණා. දේවදත්ත හිමියන් ධර්මයට නොව තම බල පුළුවන්කාරකම් සඳහා පමණක් පි‍්‍රය කළ අයෙකි. එම නිසා හැමවිටම ඒ හිමියන්ට අවශ්‍ය වූයේ තමන් කැපී පෙනෙන ලෙස කටයුතු කිරීමටයි. එම නිසා වරෙක සංඝයාගේ පාලනය තමන්ට බාර දෙන ලෙසින් බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් ඉල්ලීමක් කළා. එය ඉටු නොවූ තැන භික්ෂූන් වහන්සේ උදෙසා පංචවර යාචනයක් ඉල්ලා එයද ඉටු නොවූ තැන ඒ සඳහා පක්ෂ භික්ෂූන් පිරිසක් සමඟ වෙනම ගොස් සංඝ භේදය නම් ආනන්තරිය පාපකර්ම අතුරින් බලවත්ම අකුසලය කර ගත්තා.

මේ සියල්ල ධර්මයට නොකැමැති පුද්ගලයාගේ ලක්ෂණයි. ධර්මයට නොකැමැති පුද්ගලයා අවසානයේ ළං වන්නේ නිරයටම බව මෙයින් පෙනී යනවා. බුදුරජාණන් වහන්සේ අනුදැන වදාළ පැවිදි දිවි ගෙවීමම ධර්මයට කැමැති අයකුගේ ලක්ෂණයක් බව පැහැදිලිය.

උදාහරණ ලෙසින් බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ නොකළ යුතු වෙළෙදාම් පහෙන් වෙන්ව දිවි ගෙවන්නේ නම් එයම තමා ධර්මයට රුචි පුද්ගලයකු බවට පත් කරනවා. එසේ නොකරන්නා පැහැදිලිවම බුදු මඟ හෙවත් ධර්මයට රුචිකමක් නොදක්වන්නෙක් බව පැහැදිලියි.

එසේ හෙයින් පංචශීලය අනුවම දිවි ගෙවීමම ධර්මයට රුචි පුද්ගලයෙක් බවට තමන් පත් කරනවා. තමන් පර පණ නොනසන්නෙක් නම් අනුන් සතු දේ සොරා නොගන්නේ නම් අයථා කාම සේවනයේ නොයෙදෙන්නෙක් නම්, අන් අය රැවටීමට නැත්නම් වංචාව උදෙසා බොරු නොකරන්නේ නම් ප්‍රමාදයට හේතුවන රහ මෙර මත් වතුර පානය නොකරන්නේ නම් ඔහු හෝ ඇය ධර්මයට කැමති බව පැහැදිලියි.

සමස්ත සමාජයම මේ අයුරින් කටයුතු කරන්නේ නම් සමාජයක පිරිහීමක් සිදු නොවන බව අපට පැහැදිලිය. එසේම පංචසීලය අනුගමනය කරන පුද්ගලයා මෙන්ම අනුගමනය නොකරන්නා අපට පහසුවෙන් දැක ගන්නට පුළුවන්. සමාජයේ පිළි ගැනීම ඇති වන්නේ ධර්මයට පි‍්‍රය කරන පංචශීලය ආරක්ෂා කරනු ලබන පුද්ගලයාට මිස ධර්මය පිළිකෙව් කරන අයට නොවේ.

මේ නිසා සමාජයේ පැහැදිලිව හඳුනා ගත හැකි ධර්මයට පි‍්‍රය කරන්නා හා නොකරන්නා දෙස විමසුම් ඇසින් බලා ධර්මයට පි‍්‍රය කරන්නා අනුව ගමන් කරන්නේ නම් දියුණුව කරා යාමට පුළුවන්. එසේ නොමැති වුවහොත් ඒ තැනැත්තාගේ පිරිහීම වැළැක්විය නොහැකි වෙනවා.

දස කුසල ධර්මයන්ට නොකැමැති පුද්ගලයා පිරිහෙන බව මෙයින් අප වටහා ගත යුතු වෙනවා. වචනයෙන් සිදු වන අකුසල් හතරෙන් වෙන් වීම කයින් සිදුවන අකුසල් තුනෙන් වෙන්වීම මෙන්ම සිතින් සිදුවන අකුසල් තුනෙන් වෙන්වීම යන දස කුසල් බුදුරජාණන් වහන්සේ පැහැදිලිව දක්වා තිබෙනවා. මේ දස කුසල් මොනවාද? අපට සාමාන්‍ය දිවි පෙවෙතේදී අනුගමනය කළ නොහැකිද? මේ සම්බන්ධව අප අවධානය යොමු කිරීමත් මෙහිදී වැදගත් වනවා.

වචනයෙන් සිදුවන අකුසල් මොනවාද? මුසාවාදය හෙවත් බොරු කීමෙන් වෙන් වීම, කිසිදු වැඩකට නැති හිස් වචනවලින් වෙන්වීම මෙන්ම අන්‍යයන්ගේ සිත් රිදෙන පරුෂ වචනවලින් වෙන්වීම මෙන්ම අන්‍යයන් භේද කරවන කේළාම් කීමෙන් වෙන්වීම යන කුසල් වැඩීම මඟින් ධර්මයට ළඟා විය හැකි වනවා. මේ සියල්ල අපට කිසිදු ආකාරයක අන්‍යයන්ගේ සහායක් නොමැතිව තම එදිනෙදා ජීවිතයේදී කළ හැකි ගුණ ධර්මයන් බව පැහැදිලියි.

එසේම කයින් සිදුවන වැළකිය යුතු පර පණ නැසීමෙන් වැළකීම ,අන් සතු දේ ගැනීමෙන් වැළකීම මෙන්ම අන්‍ය කාම වස්තු සේවනයෙන් වෙන් වීම යන කුසල් ධර්ම වැඩීම අපහසු නොවන බව මෙයින් ඉතා පැහැදිලිය. ධර්මයට එයින් ළඟා විය හැක්කේ විහාරස්ථානයට ගොස් මල් පහන් පුදා හෝ පසළොස්වක පොහෝ දිනයන්හි සීල සමාදානයන්ට සහභාගි වීමෙන් හෝ නොවන බවද මෙයින් ඉතා පැහැදිලියි. දාන සීල භාවනාවන්ට යොමු වී ලොකෝත්තර මාර්ගය සකස් කර ගැනීම බෞද්ධයන් වශයෙන් අපට ඉතා වැදගත් වුවත් පිරිහීමෙන් වැළකී දියුණුව සලසා ගැනීම උදෙසා දස කුසල් ධර්මයන්ට යෙමු වීම අපගේ එදිනෙදා සාමාන්‍ය දිවි පෙවෙතේදීම කළ හැකි බව මෙයින් පැහැදිලියි.

එමෙන්ම අවිද්‍යාව හෙවත් විෂම ලෝභය ක්‍රෝධය හා සමඟින් ඇති කරගන්නා ව්‍යාපාදය මෙන්ම වැරදි දැක්ම හෙවත් මිථ්‍යාදෘෂ්ටියෙන් වෙන්වීම යන සිතෙන් සිදුවන අකුසල්වලින් දුරුවීමත් මේ අනුව අපට ඉතාම පහසුවෙන් සිදු කර ගැනීමට පුළුවන්. මේ අයුරින් අප ගමන් කරන්නේද දියුණුවටද නැත්නම් පිරිහීමටද යන්න අපට මැනවින් වටහා ගන්න පුළුවන් වනවා.

සාකච්ඡා කෙළේ
තාරක වික්‍රමසේකර