නොදුන් දෙය කුමක් ද?
ඩෙන්මාර්ක් කෝපන්හේගන් බෞද්ධ විහාරාධිපති
ලුණුකඩවැල්ල රාජමහා විහාරාධිකාරී
ශාස්ත්‍රපති,
කිරිඳිගල්ලේ ඤාණරතන හිමි පසුගිය (2008. 01. 30) පත්‍රය හා සම්බන්ධයි
දහඩිය, වගුරවා මහන්සි වී හරි හම්බ කරන ධනය යම් කිසි කෙනෙක් උදුරා
ගන්නේ නම් පැහැරගන්නේ නම් එය සමාජ විරෝධී ක්‍රියාවක් වන අතරම, එය
නොදුන් දේ ගැනීමක් ද වෙයි. දහඩිය මහන්සියෙන් සාධාරණ ලෙස යමෙක් කොතරම්
ධනය රැස් කර ගත්තත් එහි වරදක් නොමැති බව බුදු දහම පැහැදිලි කර දී ඇත.
දම්සක් පැවතුම් සූත්‍රයේ දී සම්මා ආජීව ලෙස විස්තර වන්නේ, ධාර්මිකව ධනය
උපයා ගන්නා පිළිවෙතයි.
සොරකමක් සම්පූර්ණ වීමට ද කරුණු පහක් සම්පූර්ණ විය යුතු බව, සද්ධර්මෝපාය
නම් ග්‍රන්ථයෙහි සඳහන් වෙයි.
“පර පරිග්ග භන්ඩොච
පර පරිග්ග සඤ්ඤිකා
ථෙය්‍යාදි සිවෙක චිත්තඤ්ච
ඨාතා වාචන මෙවච...”
අනුන්ට අයත් වස්තුවක් වීම, ඒ බව දැන ගැනීම, ගැනීමේ සිත පහළ වීම, ඒ සඳහා
උපක්‍රම යෙදීම, ඉවත් කිරීම හෙවත් ගැනීම මෙම කරුණු කුඩා සොරකමක් කිරීමේ
දී ද මහා පරිමාණ සොරකමක් කිරීමේ දී ද ක්‍රියාක්මක වෙයි. මේ සියල්ල
සම්පූර්ණ වූ කල්හි සොරකම සිදු වෙයි. මෙයට සමානම කරුණු හතක් සොරකමකදී
සම්පූර්ණ විය හැකි බව, කාව්‍යශේඛරයේ දැක්වෙයි.
වෙන අය අතින් වත් – එබව දැනුමුත් සොර සිත්
පියෝ ඉන් ගුණ මුත් - දෙවන සිකපද පසඟයියෙත්
මෙහෙවර ගිවිස්මන් – ඔහු එමසේ කිරීමෙන්
හැරයට පියෝ අත් – එසිව් සමඟින් සතකි නියමන්
අනුන්ට අයත් වස්තුවක් වීම, ඒ බව දැන ගැනීම, ගැනීමේ චේතනාව, ඒසඳහා
උපක්‍රම යෙදීම, ඒ සඳහා වෙනත් අයෙක් යෙදවීම, එම නියමය ඔහු පිළිගැනීම, ඒ
අනුව සොරකම් කිරීම, මේ අංග සම්පූර්ණ වීමෙන් තමාද තමා පොළඹවා ගන්නා
පුද්ගලයා ද දෙදෙනාම සොරකමේ කොටස් කරුවන් වන්නෝ ය.
යමෙක් සොරකම් කළ කල්හි ඔහු පිළිබඳ සමාජය නිතර දෙවේලේ සැකයෙන් බලනවා සේම
එය මෙලොව පමණක් නොව පරලොව කරා ද ගමන් කරයි. අදත්තාදානය බහුලව කරන
පුද්ගලයා මරණින් මතු අපායෙහි උපදී. තිරිසන් යෝනියෙහි උපදී. ප්‍රේතයෙකු
වී උපදී. මනුෂ්‍ය ආත්මයෙහි උනනත් දිළින්දෙකු වෙයි. ලැබෙන්න තියන දේ
පෙනි පෙනී නොලැබෙයි. මේ ආකාරයට එහි විපාක මෙලොව පරලොව දෙකේ දීම විඳීමට
සිදු වෙයි.
සොරකම පිළිබ දීඝ නිකායෙහි චක්ඛවත්ති සීහනාද සූත්‍රයෙහි එන විස්තරය
මෙහිදී ඉතා වැදගත් ය.
මහරජ එනු මැනවි. මහරජ ඔබගේ පැමිණීම යහපත් පැමිණීමකි. මහරජ මේ දිවයින
ඔබට අයත් ය. මහරජ අනුශාසනා කරනු මැනවැයි කීය. සක්විති රජ තෙමේ මෙසේ
අවවාද කළේ ය.
ප්‍රාණඝාත නො කළ යුතුයි, සොරකම් නොකළ යුතුයි, කාම මිථ්‍යාචාරයෙහි
නොහැසිරිය යුතුයි, බොරු නොකිව යුතුයි.
“මහණෙනි, ඉක්බිති ක්‍ෂ්ත්‍රීය තෙමේ නිදොස් සක්විති වත් ඇසුවේ ය. එසේ
අසන ලද්දා වූ ඔවුහු රජුට නිදොස් සක්විති වත් ප්‍රකාශ කළාහුය. ඒ සක්විති
වත් අසා දැහැමි ආරක්‍ෂා, ආවරණ, රැකවල් තැබීය. එසේ වුවත් දුප්පතුන්ට
ධානය නුදුන්නේ ය. දුප්පතුන්ට ධනය නොදීමෙන් දිළිඳුකම මහත් විය. දිළිඳුකම
මහත් වූ කල්හි එක්තරා පුරුෂයෙක් අනුන්ට අයත් වස්තු හිමියන් විසින්
නොදුන් වස්තුව හොර සිතින් ගත්තේ ය. සොරකම් කළේ ඇයිදැයි ඇසූ විට සොරකම්
කළේ ජීවත්වීමට ක්‍රමයක් නැති නිසා සොරා කීවේ ය. මහණෙනි, එවිට
ක්‍ෂත්‍රීය රජතෙමේ ඒ පුරුෂයාට ධනය දුන්නේ ය. මහණෙනි අන් පුරුෂයෙක්ද
සොරකම් කර එසේම ධනය ලබාගත්තේ ය. යම් කෙනෙක් අනුන්ගේ වස්තුව සොර සිතින්
ගන්නේ නම් ඔවුන්ට රජු විසින් ධනය දෙන්නේ යැයි කථාවක් පැතිර ගියේ ය. මේ
කාරණයෙන් සොරකම වැඩෙන්නේ ය. එවිට රජ තෙමේ රාජපුරුෂයනට අණ කළේ ය. රාජ
පුරුෂයිනි, මේ පුරුෂයාගේ අත් පස්සට රැහැනින් බැඳ හිස මුඩු කොට, වද බෙර
හඬින් වීදියක් පාසාම පමුණුවා නුවර දොරින් පිටතට රැගෙන මංසන්ධියක් පාසා
පමුණුවා නුවර දකුණු දොරින් පිටතට ගෙන ගොස් නුවර දකුණු පැත්තේ දී නැවත
සොරකම් නොකරන සේ වළකව්. මුල් හිදිව්, මොහුගේ හිස සිදිව් යැයි නියම කළේ
ය. රජ පුරුෂයෝ අණ පිළිපැද්දාහ.
මේ ආකාරයට ක්‍ෂ්ත්‍රීය රජු විස්ප මුලින් සොරකම් කළ උදවියට ධනය දීමෙන්
සොරකම වැඩි වූ අතර, එය සමජ විරෝධී ක්‍රියාවක් ලෙස දවසින් දවස වැඩි වූ
විට දඬුවම තුළින් මර්දනය කිරීමට උත්සාහ කළහ. මේ හේතු කොට ගෙන සොරකම්
සමාජ ප්‍රශ්නයක් දක්වා වර්ධනය වූ බව පෙනෙයි. සොර සිතින් හෝ ගැනීමට
යමෙක් තුළ සිතක් පහළ වන්නේ අසීමිත ආශාව පදනම් කරගෙනය. එමෙන්ම යම්
ද්‍රව්‍යයක් හෝ වේවා භාණ්ඩයක් හෝ වේවා ඉල්ලා ලබා ගැනීමට තිබෙන
මාන්නාධිකකමද එයට බලපායි. ඉල්ලා තබා ගැනීමට ආත්ම ශක්තියක් නැති මිනිසා
එය හොරෙන් හෝ බලයෙන් ලබා ගැනීමට උත්සාහ දරයි. මෙයට හේතු වන්නේ සම්පත්
සමතුලිත ලෙස බෙදී නොයෑමයි. සොරකම පිළිබඳ අපේ ජන සමාජයෙහි විවිධ උපහැරණ
කතා සත්‍ය කතා කොතෙකුත් දක්නට ලැබේ.
එක්තරා දිළිඳු පවුලක පුංචි දරුවෙක් දිනක් තම පාසලේ සිසුවකුගෙන්
පැන්සලක් සොරකම් කරගෙන විත් තම අම්මාට පෙන්වීය. අම්මා එය එහි වරදක්
නොපෙන්වා ප්‍රශංසා කළේ ය. ටික දිනකට පසු ඔහු පැන්සල් පෙට්ටියක්ම සොරා
ගෙනාවේ ය. ඒත් අම්මාගෙන් විරෝධයක් නොවීය. තවත් කාලයක් යන විට ඔහු
පන්තියේ ළමුන්ගේ විවිධ උපකරණ සොරකම් කරන්නට විය. මෙසේ මෙය වර්ධනය වී මේ
දරුවා ලොකු මහත් වූ කල්හි විශාල වශයෙන් සොරකම් කරන්නට විය. මේ සොරකමේ
ප්‍රතිඵල වශයෙන් වරක් ඔහු සිරගත විය. එදා සිරකූඩුව ළඟට ගිය අම්මාට ඒ
පුතා කීවේ අම්මේ එදා මම පැන්සල සොරකම් කළ දවසේ ඔබ එහි වරද පෙන්වා
දුන්නේ නම් අද මා සිරගත නොවේ කියා ය.ඒ නිසා දරුවන් තැනීමේ දී
අම්මාවරුන්ට සුවිශේෂී වගකීමක් පැවරෙන බව අමතක කළ යුතු නැත.
පෞද්ගලික යමක් සොරකම් කරනවා සේම පොදු දේපළ අයුතු ලෙස පරිහරණය කිරීම ද,
සොරකමකි. රෝහල්වල ලෙඩුන් සඳහා ඇති බෙහෙත් හේත් පෞද්ගලිකව ගෙන ගොස්
වෙනත් තැන්වල විකුණන්නේ ද එය ද සොරකමකි. පොදු මහජනතාව උදෙසා රජයකින් හෝ
වෙන යම් ස්වේච්ඡා ආයතනයක් මගින් ලබාදෙන සම්පත් යම් පිරිසක් පමණක්
භුක්ති විඳින්නේද, එයද සොරකමකි. සොරකම් කරන විට එය සතුටු සිතින් කළ ද
එහි ඵල විපාක දරුණු බව, බෞද්ධ සාහිත්‍යයෙන් මනාව පහදා දී ඇත.
ජාතක පොතෙහි එන මණිචෝර ජාතකය සොරකම් හා එහි ආදීනව පෙන්වන ජාතකයක් ලෙස
සඳහන් කළ හැකි ය. බ්‍රහ්මදත්ත නම් රජ්ජුරු කෙනෙක් රාජ්‍යය කරන සමයෙහි
බෝසතාණන් පිටිසර ගමක ඉපිද කාලයාගේ ඇවෑමෙන් විවාහයක් කර ගත්තේ ය. ඇය ඉතා
රූමත් වූ අතර දුටුවන් වශී කරන සුළු විය. දිනක් මවුපියන් දැකීමට යන්නට
සිතී ඇය සියලු වස්ත්‍රාභරණයෙන් සැරසී, අස්රියක නැග ගමන පිටත් වූවා ය.
එදිනම බඹදත් රජු ද මඟුල් ඇතු පිට චාරිකාවෙහි යෙදෙන්නේ ය. එහිදී බෝසත්
ස්වාමියා රථය පදවන කල්හි හා භාර්යා තොමෝ රථයෙන් බැස රථය පිටුපසින් ගමන්
කරන්නට විය. රජ්ජුරුවෝ ඇය දැක වසඟ වී ඇය සස්වාමිකද අස්වාමික දැයි දැන
ගැනීමට රාජ පුරුෂයන් යැවීය. ඔවුහු ගොස් තොරතුරු විමසා ඒ රථය පදවන්නේ
ඇයගේ ස්වාමියා බව ප්‍රකාශ කළහ. මොනයම් උපායකින් හෝ ඔහු මරවා ස්ත්‍රිය
පාවා ගැනීමට සිතූ රජතුමා තමාගේ චූඩාමාණික්‍යය එම රථයට දමන ලෙස දුන්නේ
ය. පසුව මැණික නැති වූ බව කියා ප්‍රසිද්ධ කොට එම රථය පරීක්‍ෂා කොට
එහිදී එය හමු වූ පසු මැණික හොරකම් කළේ යැයි ;චීදනා කොට හිස ගසා දමන්නට
නියෝග කළේ ය. ස්වාමියාගේ මෙවැනි සිද්ධීන් හා කථාන්තර අද ද නැතිවා නොවේ.
බොහෝ උදවිය සොරකම් වලට පොළඹවා තමාගේ අභිප්‍රාය ඉටුකර ගැනීමට වෙහෙස වන
බලකාමයෙන් උද්දාමයට පත් පාලකයෝ ද පාලිතයෝ ද එබැවින් සොකරමට ඇතැමකු
පොළඹවා ගැනීම සොරකම් කිරීමට වඩා බරපතලය. එයින් විපාක ගණනාවක් සිදු වේ.
සොරකම පුදුම උපදවන විවිධ අයුරින් වර්තමාන ලෝකයේ ද සිටිති. මිනිසුන්
යොදාගෙන ඇති බව පෙනේ. ඇතැම් අය විහිළුවටද, ඇතැම් අය විවිධ පරීක්‍ෂණ
සිදු කිරීමට ද සොරකම් කිරීම ආදී වශයෙන් සොරකම විවිධ අරමුණු සඳහා
යොදාගෙන ඇති බව, සීලවිමංස ජාතක කථා පරික්‍ෂාවෙන් පැහැදිලි වෙයි.
කොසොල් රජතුමා නිසා ජීවත්වන හෙතෙම වේදයෙහි පරතෙරට පත් නිති පන්සිල්
රකින්නෙකි. එම නිසා රජතුමාගේ විවිධ සම්මාන සත්කාර ලබයි. දිනක් මේ රජු
මෙතෙක් මට සත්කාර සම්මාන දක්වන්නේ මාගේ ජාති ගෝත්‍ර නිසාද නැතිනම්
සිල්වත්කම නිසාදැයි රජ ගෙට යන ගමන් රජුගේ රන් කටයුතු කරන කෙනෙකුගෙන්
විමසීය. ඔහු උපාසක කෙරෙහි ගෞරවය නිසා කිසිවක් නොකීවේ ය. දෙවන වර රන්
කහවනු දෙකක් ගෙන ගියේ ය. ඊළඟ දින කහවනු මිටක් ගෙන ගියේ ය. එදින රන්
භාරකරු එම්බල උපාසක අදට තුන් දිනක් භාණ්ඩාගාරයෙන් සොරකම් කළේ යැයි රජුට
ඉදිරිපත් කළහ. රජු බොහෝ නින්දා කොට මොහුට දඬුවම් දෙවැයි නියෝග කළහ.
එවිට උපාසක තෙම රජතුමනි මා සොරකම් නොකළෙමියි කීය. මේ රජු මට සම්මාන
කරන්නේ මගේ ජාති ගෝත්‍ර නිසාද සිල්වත්කම නිසාදැයි පරීක්‍ෂා කිරීමට එසේ
කළ බව කීය. මගේ සිල්වත්කම නිසා බව මා තේරුම් ගතිමි. සීලයම උතුම් ධනය වේ
යැයි පැවසීය.
අදී වශයෙන් මේ ජාතක කථාවේ සඳහන් ආකාරයට ඇතැම් මහණ බමුණන් ද විවිධාකාරයේ
උපක්‍රම යොදා ගනිමින් සොරකමට පෙළඹීමට උත්සාහ දරා ඇති බව පෙනේ. එම නිසා
පරීක්‍ෂා කිරීමටත්, උරගා බැලීමටත් සොරකමට පෙළඹීම අතීතයේ කොහොම වෙතත්
වර්තමානයේ දී නම් තමන් අමාරුවේ වැටෙන එමෙන්ම නින්දාවට ගර්භාවට පත්වන
බරපතල දඬුවම් ලැබෙන ක්‍රියාව බව තේරුම් ගත යුතු ය.
සොරකමෙහි විපාක පිළිබඳ විවිධ සූත්‍ර දේශනාවල හා ග්‍රන්ථ වල විවිධ
ආකාරයේ විස්තර තිබේ. දීඝ නිකායෙහි චක්ඛන්ති සීහනාද සූත්‍රයේ දී “නුදුන්
දෙය ගැනීම අත්හැර නුදුන් දේ ගැනීමෙන් වැළකුණේ වෙයි ද, ගමෙහි ද,
ආරණ්‍යයෙහි ද අනුන් සතු වූ යම් වස්තුවක් වේ නම්, එය සොර සිතින් නොගන්නේ
වෙයි ද...”
ආදී වශයෙන් සඳහන් කරමින් එබදු අයට සිතෙහි කිසිදු සැක සංකා වලින් තොරව
ජීවත් විය හැකි බව පැවසෙයි. අංගුත්තර නිකායෙහි චතුක්ක නිපාතයෙහි
අදින්නාදාන සූත්‍ර පිරික්සීමේ දී ද මේ බව මැනවින් පැහැදිලි වෙයි.
“ අත්තනාව අදින්නාදායී හෝති, පඤේව අදින්නාදානෙ සමාදපෙති, අදින්නාදානෙව
සමනුඤ්ඤො හොති, අදින්නාදානස්සච චංනං භාසති....”
“ තෙමේ අයිනාදන් ගන්නේ වෙයි. මොරමාන් අයිනාදනෙහි සමාදන් කරවයි. අයිනාදන
පිළිබඳ ගුණ කියවන්නේ වෙයි. අයිනාදනෙහි අනුමත කරනයි” මේ කාරණා හතර යමෙක්
කරයිද ඔහු සිල්පද කැඩීමට ලක්කරයි.යමෙක්
“තෙමෙන් අයිනාදනින් දුරු වූයේ වෙයි. මෙරමාද අයිනාදනෙන් දුරු වීම පිළිබඳ
ගුණ කියයි. මේ සතර කරුණෙන් යමෙක් යුක්ත වන්නේ ද ඔහු මැරුණු ක්‍ෂණයෙන්
ස්වර්ගයෙහි (සැපතෙහි) උපදී.
ලෝ වැඩ සඟරා කතුවරයා ද මෙහිදී ඉතා වැදගත් අදහසක් මතු කරයි.
බලයෙන්වත් කිසියම් සොර සිතකින්
සියතින්වත් දුන් වූ උප දෙස කින්
පරසන්තක දෙය ගත සොර සිතින්
නිරයෙන් නිරයට පැමිණෙයි එතකින්
ලොබිනා මිහිරිව සොරකම් කළ සත
විඳිනා දුක් මේ ලොව මෙතෙකැයි නැත
මෙදිනා ඒ දැක දැක ඉන් නොකැ මැත
ඉදිනා කළ කිකලක වේ දෝ සෙත
සොරකමෙහි ආදීනව මහත් බව එයින් මෙලොව දී පමණක් නොව පරලොවදී ද විපාක
විඳීමට සිදුවන බව මෙමඟින් සනාථ වේ. තමන්ගේ සිතින් සිතා හෝ අන් කෙනකුගේ
පෙළඹවීමක් නිසා හෝ සොරකම් කිරීම ලැජ්ජාශීලී ක්‍රියාවක් බවත් මෙහිදී
වටහා ගත යුතු ය.
සොරකමින් වැළකීමේ ආනිශංස සමුදායකි. බොහෝ ධනය බලන්නකු වීම, පූජ්‍ය
වන්තයෙකු වීම, කැමැති දේ ලැබීමට වාසනාවන්තයකු වීම, රජුන්ගෙන් ගින්නෙන්
ජලයෙන් විනාශ නොවන වස්තු ඇත්තකු වීම, උතුම් මිනිසකු වීම ආදී වශයෙන්
මහත් වූ ප්‍රතිලාභ උදා වන බව සැම දෙනා විසින්ම අවබෝධ කර ගත යුතු ය. |
